Người Tri Thiện nhớ Đại tướng
Suốt mấy ngày qua, tin Đại tướng Võ Nguyên Giáp ra đi đã làm thổn thức lòng dân trong nước, trong đó có làng quê Tri Thiện, xã Phước Quang, huyện Tuy Phước, nơi Đại tướng đã có lần ghé qua.
Đến giờ, những người như ông: Nguyễn Văn Tiên, Nguyễn Sỹ, Trần Đình Trắc… vẫn vẹn nguyên hồi ức tươi đẹp và xúc động về “cái ngày Đại tướng đi công tác ghé qua làng mình”. Tuy ở cùng thôn nhưng tuổi cao sức yếu, chỉ quanh quẩn trong nhà với con cháu, nhưng tin dữ về bác Giáp khiến những ông bạn già này sang nhà tìm nhau, bởi họ cùng lưu giữ những kỷ niệm về sự kiện đáng nhớ ấy.
Đều ở tuổi 85, cả ông Nguyễn Văn Tiên và Nguyễn Sỹ vẫn không thể nhớ chính xác ngày, tháng, năm Đại tướng Võ Nguyên Giáp đến làng mình. Nhưng cả hai đều đinh ninh: “Năm đó, khoảng 1946, 1947, phương tiện đi lại là bằng ngựa. Bác Giáp đi cùng Thủ tướng Phạm Văn Đồng và nhiều người nữa trong đoàn công tác của Trung ương từ Ba Tơ, Bồng Sơn đi ngang, ghé lại ở nghỉ tại nhà sau của Đình Tri Thiện 1 ngày 1 đêm, trời chưa sáng là đi. Lúc đó, tôi và cha tôi - cụ Nguyễn Vị - là thủ thừa đình Tri Thiện, được giao nhiệm vụ vừa canh phòng bên ngoài vừa lo cơm nước, chỗ ngủ nghỉ bên trong cho đoàn. Tôi chỉ nhớ cha dặn mình chơi quanh quẩn trước cổng đình, không để ai tự tiện ra vào, còn ông chuẩn bị cơm nước chu đáo. Những chuyện này mãi sau khi đoàn công tác rời khỏi địa phương chúng tôi mới được biết”, ông Nguyễn Sỹ nhớ lại.
Mốc thời gian Đại tướng Võ Nguyên Giáp và đoàn công tác của Trung ương về Tri Thiện được xác định là trong thời gian diễn ra Đại hội Chiến sĩ thi đua toàn tỉnh. Đó là kỳ đại hội kéo dài mấy ngày đêm liền, tổ chức cắm trại ngay tại khu Vườn Xoài rộng lớn của thôn và Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã ngồi lặng lẽ trên chiếc ghế sát gần sân khấu để xem thanh thiếu nhi Bình Định ca hát, diễn kịch.
Những thanh thiếu niên ưu tú của Tri Thiện lúc đó như Phạm Thế Mỹ, Nguyễn Vĩnh Lợi, Nguyễn Ngọc Ẩn, Nguyễn Văn Sanh, Trần Đình Ân, Nguyễn Mai, Trần Đình Lý, Nguyễn Văn Tiên, Nguyễn Sỹ, Nguyễn Thị Tài, Huỳnh Thị Lịch… ở chung một trại và phụ trách phần văn nghệ cho kỳ cắm trại. “Chúng tôi tổ chức các cuộc thi sáng tác nhạc, kịch nhanh cổ vũ khí thế đấu tranh và sau đó biểu diễn tức thời phục vụ. Chúng tôi hát vang các bài hát vừa sáng tác như “Thiếu niên ca”, “Chiến sĩ thi đua”; nhảy điệu múa “Kinh - Thượng kết đoàn”; diễn vở bài chòi tự biên “Tam tứ diệt”… Đâu biết được rằng trong số những người khách lạ chăm chú, mỉm cười xem chúng tôi diễn dưới kia có Thủ tướng Phạm Văn Đồng, Đại tướng Võ Nguyên Giáp”, ông Nguyễn Văn Tiên xúc động lau nước mắt.
Những thanh thiếu niên Tri Thiện ngày ấy còn được phân công một nhiệm vụ đặc biệt là vẽ một bức tranh về Bác Hồ để gửi tặng Bác. Nhóm trại thanh thiếu nhi Tri Thiện đã tập trung tại nhà anh Phạm Thị (đã mất) để thực hiện bức tranh. Nguyên liệu làm tranh là một tấm nan tre khoảng 1m2, phết dầu rái lên, lấy cát mịn từ sông Tân An trải đều, dùng chai thủy tinh ép chặt, lại phủ lên một lớp dầu thường dùng làm nón lá để kết dính và sau cùng là đính lên đó các loại đậu trắng, nành, xanh, đen tạo chân dung Bác. “Bức tranh hoàn thành, chúng tôi đã rất lo không biết gửi đường nào để đến tận tay Bác Hồ, đâu biết được rằng món quà của thiếu nhi Bình Định này ngay trong đêm đã được chính tay Thủ tướng Phạm Văn Đồng, Đại tướng Võ Nguyên Giáp mang về tặng Bác”, ông Trần Đình Trắc góp thêm câu chuyện.
Cứ thế, những câu chuyện cũ bên lề nhân dịp Đại tướng Võ Nguyên Giáp ghé qua Tri Thiện trong giai đoạn kháng chiến chống Pháp được họ nhắc nhớ, xen lẫn nỗi bùi ngùi tiếc thương…
SAO LY