Xuất khẩu lao động tại Bình Định:
Nên tập trung vào các thị trường mục tiêu
Có những năm, tỉnh ta xuất khẩu lao động (XKLĐ) đạt 1.000 trường hợp, nhưng gần đây đã có chiều hướng đi xuống. 9 tháng đầu năm nay, số người đi XKLĐ chỉ khoảng 250 người. Trong chuyến công tác tại Bình Định vào đầu tháng 10.2013, Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Nguyễn Thanh Hòa đã chia sẻ một số vấn đề cần giải quyết trong XKLĐ ở tỉnh ta.
● Một vấn đề nóng hiện nay là thông tin Chính phủ Hàn Quốc ngừng tiếp nhận lao động Việt Nam, khiến hơn 100 lao động đã học và trúng tuyển kỳ thi tiếng Hàn tại Bình Định hết sức hoang mang. Thông tin này có chính xác không, thưa Thứ trưởng?
+ Tháng 9 vừa qua, nhân chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Hàn Quốc Park Geun-hye, Bộ LĐ-TB&XH Việt Nam và Bộ Lao động và Việc làm Hàn Quốc đã ký kết thỏa thuận về tiếp tục thực hiện quy trình đưa người lao động sang làm việc tại Hàn Quốc theo Chương trình cấp phép việc làm. Hai bên sẽ đàm phán để tiến tới ký kết “Bản ghi nhớ đặc biệt về phái cử lao động sang Hàn Quốc theo Chương trình cấp phép việc làm” trong thời gian sớm nhất.
Theo đó, trước hết sẽ giới thiệu để lựa chọn tiếp nhận sang làm việc tại Hàn Quốc cho 3 nhóm đối tượng: lao động đã đỗ các kỳ kiểm tra năng lực tiếng Hàn vào tháng 12.2011 và tháng 8.2012; lao động thuộc các huyện nghèo đăng ký XKLĐ nghề nông nghiệp; lao động đã về nước đúng hạn và đã đỗ kỳ kiểm tra tiếng Hàn trên máy tính. Với thỏa thuận này, việc đưa lao động sang Hàn Quốc làm việc tiếp tục được thực hiện, mở ra nhiều cơ hội cho người lao động.
● Không nhiều như các địa phương khác, nhưng Bình Định hiện có hàng chục lao động bỏ trốn ở nước ngoài. Đối với các trường hợp này, hướng giải quyết là gì?
+ Nghị định 95/2013/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lao động, bảo hiểm xã hội và đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng sẽ chính thức có hiệu lực vào ngày 10.10. Theo đó, mức xử phạt đối với lao động bỏ trốn ở nước ngoài lên đến 100 triệu đồng. Nhưng, Chính phủ cũng có cơ chế: trong thời gian 3 tháng (kể từ ngày 23.8), những lao động đã bỏ trốn khỏi nơi đang làm việc theo hợp đồng, đặc biệt là lao động tại Hàn Quốc, nếu tự nguyện về nước sẽ được miễn xử lý vi phạm hành chính. Tôi đề nghị các kênh truyền thông tại địa phương, các đơn vị liên quan đến công tác XKLĐ cần tăng cường tuyên truyền cho người lao động và người nhà của họ biết thông tin này, để những người bỏ trốn sớm trở về nước, góp phần thực hiện tốt thỏa thuận về XKLĐ.
● XKLĐ làm thuyền viên tại Hàn Quốc có thu nhập cao nên số lượng người đăng ký luôn lớn. Nhưng số trúng tuyển và được đi xuất cảnh rất ít, phải chờ đợi lâu khiến người lao động Bình Định cho rằng do không có chi phí “bôi trơn”?
+ Người lao động cần phải hiểu rằng cách tiếp nhận lao động đánh bắt cá gần bờ của Hàn Quốc có đặc thù riêng. Ta gửi hồ sơ sang, họ lựa chọn lần lượt nên sẽ có người được trước, người được sau. Thêm nữa, vì liên quan đến mùa vụ đánh bắt và thời điểm công bố chỉ tiêu hàng năm cho các nước, nên có lao động may mắn vừa gửi hồ sơ sang đã được nhận ngay, nhưng cũng có người phải đợi lâu mới đến lượt. Người lao động đã trúng tuyển đều sẽ được đi, nên cần nhẫn nại hơn.
● Malaysia được đánh giá là thị trường phù hợp với đông đảo người lao động Việt Nam. Tuy nhiên, trong 9 tháng đầu năm 2013, Bình Định chỉ có 9 lao động xuất khẩu sang thị trường này, theo ông nguyên nhân là từ đâu?
+ Những năm 2008, 2009, do suy thoái kinh tế làm cho lao động xuất khẩu sang Malaysia bị mất việc, nhiều người phải về nước với “tay trắng”. Từ đó, người lao động có ấn tượng không tốt về Malaysia. Nhưng đất nước Malaysia bây giờ khác rồi, họ đã vượt qua khủng hoảng, đang trên đà phát triển. Đặc biệt, họ vừa điều chỉnh mức lương tối thiểu cho người lao động nước ngoài, từ đó mức thu nhập trung bình hơn 8 triệu đồng/tháng. Nếu tính cả làm thêm, người lao động có thể đạt mức 10-12 triệu đồng/tháng. Điều đáng nói, đây là thị trường phù hợp với đặc điểm số đông lao động nông thôn của nước ta: không đòi hỏi tay nghề cao, chỉ cần có sức khỏe, chi phí thấp, thời gian hoàn thành thủ tục XKLĐ nhanh. Tôi ủng hộ những người lựa chọn phương án xuất khẩu lao động sang Malaysia. Tất nhiên là Bộ và Sở LĐ-TB&XH sẽ có trách nhiệm phối hợp với các doanh nghiệp XKLĐ thực hiện thật nghiêm túc, đảm bảo an toàn và quyền lợi, đồng thời tránh rủi ro cho người lao động sang Malaysia.
● Theo ông, Bình Định cần làm gì để thúc đẩy XKLĐ?
+ Hiện, ở khu vực miền Trung, XKLĐ của Bình Định chưa theo kịp các tỉnh Quảng Ngãi, Quảng Nam, Quảng Trị. Trong chuyến làm việc lần này, Đoàn công tác của Bộ cùng Sở LĐ-TB&XH bàn bạc về giải pháp để có những thay đổi tích cực hơn trong công tác XKLĐ. Trước hết, cần tập trung tuyên truyền về thực trạng XKLĐ hiện nay để xóa ấn tượng của người lao động về những năm khủng hoảng kinh tế; tiếp tục tháo gỡ một số vướng mắc trong thủ tục khám sức khỏe, vay vốn ngân hàng… Đồng thời, tăng cường phối hợp với các doanh nghiệp XKLĐ để xác định các thị trường lao động trọng điểm trong thời gian tới. Sở LĐ-TB&XH cũng đã xác định một số thị trường mục tiêu mà tôi rất ủng hộ như Hàn Quốc, Malaysia và thí điểm thị trường Đài Loan. Tôi cũng đề nghị Sở chú trọng phát triển bền vững, không chạy theo phong trào, số lượng.
● Xin cảm ơn Thứ trưởng!
NGUYỄN MUỘI (Thực hiện)