Lạm dụng thuốc diệt cỏ trong trồng lúa: Nhiều hệ lụy

Thay vì cày ải, lật đất ngâm ủ, nhiều nông dân sử dụng thuốc có hoạt chất độc hại để diệt cỏ dại trên đồng lúa. Cách làm này tuy giảm công lao động, song để lại nhiều hệ lụy về môi trường, nguồn nước và ảnh hưởng đến sức khỏe con người.

Kết thúc mùa vụ, nhiều cánh đồng trơ gốc rạ, xuất hiện cỏ dại, lúa chét với mật độ dày. Để trừ cỏ, nhiều nông dân sử dụng thuốc có hoạt chất paraquat và glyphosate để phun, trong khi theo khuyến cáo của ngành Nông nghiệp, nhóm thuốc trừ cỏ này có tính độc hại cao và chỉ đăng ký sử dụng chủ yếu để trừ cỏ trên đất trồng cây lâu năm, đất không trồng trọt.

Cỏ dại tại một đám ruộng ở thôn Thọ Tân Bắc, xã Nhơn Tân (TX An Nhơn) cháy khô sau khi nông dân phun thuốc diệt cỏ.

Theo khảo sát của chúng tôi, tình trạng sử dụng thuốc trừ cỏ có hoạt chất paraquat và glyphosate khá phổ biến ở Hoài Nhơn, Phù Mỹ, Tuy Phước, TX An Nhơn... Cỏ dại trên đồng sau khi được phun thuốc đều bị chết cháy. Đất trong ruộng cũng chuyển màu vì bị ô nhiễm. Nhiều thửa đất được bà con phun thuốc diệt cỏ nằm gần khu dân cư, ao hồ nuôi trồng thủy sản, vùng chăn nuôi gia súc, gia cầm. Nguy hiểm hơn là sau khi phun, nhiều người vứt ngay vỏ bao bì thuốc ở đầu bờ ruộng, mương nước. Trong khi đó, loại thuốc có tính độc cao này chỉ được hấp thu qua cây trồng một tỉ lệ nhỏ, còn lại chủ yếu thấm vào đất, hòa vào nước.

Ông Kiều Văn Cang, Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và bảo vệ thực vật (Sở NN&PTNT), xác nhận: “Đúng là ở một số nơi trong tỉnh vẫn còn tình trạng nông dân sử dụng nhóm thuốc trừ cỏ không chọn lọc có hoạt chất độc hại paraquat và glyphosate. Hoạt động này mang tính tự phát. Thuốc trừ cỏ chứa hoạt chất này có tính độc cao, dễ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người phun thuốc, dư lượng thuốc còn gây tác hại đến môi trường sống của cộng đồng dân cư và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe vật nuôi”.

Hằng năm, Chi cục Trồng trọt và bảo vệ thực vật phối hợp với phòng NN&PTNT, phòng kinh tế, trạm trồng trọt và bảo vệ thực vật các huyện, thị xã, thành phố và các cấp hội, đoàn thể thường tổ chức các lớp tập huấn, tuyên truyền sử dụng thuốc bảo vệ thực vật đúng cách, đồng thời, khuyến cáo nông dân không sử dụng thuốc trừ cỏ có hoạt chất paraquat và glyphosate để diệt cỏ trên ruộng lúa, bờ ruộng, hoặc bờ mương, nhất là các mương có chăn nuôi gia cầm và thủy sản.

“Ngày 8.2.2019 tới, thuốc bảo vệ thực vật chứa hoạt chất 2.4D và paraquat chính thức bị loại bỏ khỏi danh mục thuốc bảo vệ thực vật được phép sử dụng tại Việt Nam. Từ thời gian này, cơ sở hoặc hộ nông dân nào mua bán hoặc sử dụng loại thuốc này sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật. Chi cục đã có hướng dẫn các địa phương cấm người dân không được sử dụng các loại thuốc có chứa hoạt chất 2.4D, paraquat và hạn chế sử dụng thuốc có hoạt chất glyphosate để phun trên chân đất lúa, bờ mương”, ông Cang cho biết thêm.

Chi cục định hướng bà con nên sử dụng một số loại thuốc trừ cỏ đặc trị nằm trong danh mục được Bộ NN&PTNT cho phép như: Sofit 300 EC, Prefit 300 EC, Ginga 33 WG, Sirius 10 WP… để trừ cỏ chát, lá rộng; thuốc Topshot 60 OD, Nominee 10SC… trong trường hợp trên đồng có nhiều cỏ lồng vực, đuôi phụng. Việc sử dụng cần đúng liều lượng thuốc đã khuyến cáo trên bao bì.

Ông Nguyễn Văn Hòa, Trưởng Phòng NN&PTNT huyện Hoài Ân, cho hay: “Để góp phần hạn chế tình trạng nông dân lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật, đặc biệt những loại thuốc nằm trong danh mục cấm của Bộ NN&PTNT để trừ cỏ dại trên đồng lúa, chúng tôi sẽ phối hợp với chính quyền địa phương đẩy mạnh tuyên truyền cho người dân về hậu quả của việc sử dụng tràn lan thuốc diệt cỏ. Đồng thời, lồng ghép việc tuyên truyền tại các lớp dạy nghề hay tập huấn cho nông dân để họ không sử dụng thuốc tràn lan và không mua, sử dụng thuốc diệt cỏ không rõ nguồn gốc, tránh những thiệt hại cho sản xuất, môi trường và sức khỏe cộng đồng”. 

TRỌNG LỢI