Rạng danh đất Võ ở xứ Bắc
Giữ được vị thế hàng đầu trong giới võ cổ truyền ở TP Hà Nội trong rất nhiều năm qua là môn phái Bình Ðịnh Gia - phái võ được lưu truyền trong gia tộc họ Trần ở đất Tây Sơn, Bình Ðịnh từ thế kỷ XVIII. Có thể khẳng định Bình Ðịnh Gia là môn phái luôn đóng góp tích cực trong bảo tồn và phát huy võ cổ truyền.
HLV Nguyễn Hữu Thanh đang truyền dạy cho học trò ở Trường Tiểu học Kim Đồng (quận Hà Đông, TP Hà Nội).
Tổ sư sáng lập môn phái Bình Định Gia là võ sư Trần Đại Chí (người Hoa), đã luyện võ Thiếu Lâm trong nhiều năm. Đến vùng đất Tây Sơn lập nghiệp ở thế kỷ XVIII, ông nghiên cứu, chắt lọc, tổng hợp tinh hoa nhiều dòng võ và sáng lập môn phái Bình Định Gia. Sau hàng trăm năm phát triển, hệ thống các bài quyền thảo, các loại binh khí của môn phái ngày càng phong phú. Đặc biệt là thập nhị bộ và ngũ bộ tinh (Hầu quyền, Xà quyền, Hạc quyền, Hùng quyền, Hổ quyền) có công năng chiến đấu cao.
Đầu năm 1989, Chưởng môn Bình Định Gia đời thứ tư Trần Hưng Quang mở võ đường đầu tiên, đưa Bình Định Gia chuyển hướng quan trọng để phát triển ngày càng mạnh. Sau khi đại võ sư Trần Hưng Quang mất cách đây 4 năm, Hội đồng gia tộc của môn phái tiếp tục đồng tâm, hiệp sức có thêm những định hướng phát triển. Các thế hệ môn phái Bình Định Gia luôn giữ vững chân truyền của bản môn với tư tưởng: “Võ đạo vị nhân sinh - Võ công khai trí tuệ”.
Bình Ðịnh Gia và Trung tâm Võ thuật cổ truyền tỉnh Bình Ðịnh đã có nhiều chuyến tham quan thực tế, giao lưu về chuyên môn, sự gắn kết ngày càng vững bền. Môn phái luôn hưởng ứng nhiệt tình, đã vào Bình Ðịnh tham gia Liên hoan Quốc tế võ cổ truyền Việt Nam 3 lần, gần đây nhất là năm 2016. Sang năm 2019, chúng tôi sẽ tiếp tục vào Bình Ðịnh tham dự Liên hoan Quốc tế võ cổ truyền Việt Nam, bởi đây cũng là những chuyến hành trình về nguồn đầy ý nghĩa...”.
Chưởng môn Bình Định Gia LÊ MINH THU
Một ngày cuối tháng 11 vừa qua, Chưởng môn Bình Định Gia Lê Minh Thu (con dâu của cố đại võ sư Trần Hưng Quang) giới thiệu tôi người phụ trách công tác truyền thông của môn phái là nhà báo Mộc Miên (hiện là Phó Ban truyền thông - tổ chức sự kiện của Liên đoàn Võ thuật cổ truyền Việt Nam). Biết tôi từ quê hương Bình Định ra, chị Mộc Miên rất nhiệt tình giúp tôi tìm hiểu về môn phái.
Hiện cách thức tổ chức hoạt động, xây dựng giáo trình truyền dạy của Bình Định Gia rất bài bản từ sơ đẳng đến cao cấp. Ví dụ, giáo trình dành cho chương trình học võ hệ cơ bản phổ thông với thời gian khoảng 4 năm gắn với 7 hạng đai. Mỗi hạng đai có bài tập quy định, yêu cầu, bổ trợ rất cụ thể. Chẳng hạn, người học để được công nhận từ đai đen lên đai trắng trong nửa năm đầu tiên, thì mỗi tuần phải tập luyện 2 buổi để hoàn thành trọn vẹn 10 bài tập quy định.
Sau thời gian học 4 năm, tùy thuộc vào năng lực và trình độ cũng như đạo đức, tư cách của mỗi võ sinh, môn phái Bình Định Gia sẽ tiếp tục đào tạo cho võ sinh với chương trình học - luyện - thực hành võ với trình độ cao hơn theo hệ thống gia truyền của dòng họ. Chị Mộc Miên cho biết: “Nhiều bài của môn phái Bình Định Gia có sự kế thừa từ nền tảng quan trọng của võ cổ truyền Bình Định như Ngọc trản, Lão mai, Thần đồng, Siêu xung thiên. Đặc biệt là bộ cùi chỏ hết sức lợi hại...”.
* * *
Môn phái Bình Định Gia hiện có khoảng 50 võ sư cấp quốc gia, trong đó có 1 đại võ sư, 1 võ sư quốc tế và 5 võ sư cao cấp quốc gia; có trên 200 HLV, chủ nhiệm các võ đường. Hiện ở TP Hà Nội có trên 150 điểm dạy võ của môn phái Bình Định Gia, trong đó có 30 trường dạy phổ cập của môn phái Bình Định Gia như: ĐH Văn hóa Hà Nội, Học viện Chính trị Công an nhân dân, ĐH Y Hà Nội, Trường Sĩ quan đặc công Xuân Mai, Trường ĐH Bách khoa… Đồng thời, võ của môn phái này cũng được lan tỏa truyền dạy ở 20 tỉnh thành khắp miền Bắc, cùng một số nước trên thế giới.
Tối 30.11, chúng tôi đến thăm một trong những điểm truyền dạy của môn phái Bình Định Gia ở Trường Tiểu học Kim Đồng (quận Hà Đông, TP Hà Nội), 80 võ sinh đang luyện tập hăng say dưới sự hướng dẫn của HLV Nguyễn Hữu Thanh. HLV Thanh cho biết: “Trường Tiểu học Kim Đồng là một trong nhiều điểm truyền dạy của võ đường Bình Định Gia Phương Đông do võ sư Bùi Công Phương thành lập từ năm 1992 ở phường Phú Lương, quận Hà Đông. Thầy Phương đã xây dựng được một hệ thống các võ đường, CLB môn phái Bình Định Gia vững chắc ở nhiều nơi như Hà Đông, Chương Mỹ, Thanh Oai”.
Suốt mấy chục năm qua, môn phái Bình Định Gia đã sinh ra rất nhiều nhân tài võ thuật. Đặc biệt, Hội diễn võ cổ truyền Hà Nội mở rộng đến nay đã tổ chức 34 lần, thì môn phái Bình Định Gia đoạt giải nhất toàn đoàn đến 33 lần (gần đây nhất là vào tháng 11 qua). Ngoài ra, nhiều VĐV của môn phái tham gia thi đấu đạt thành tích cao cho các ngành như công an, quân đội... ở các giải quốc gia và quốc tế.
HOÀI THU