KỶ NIỆM 54 NĂM CHIẾN THẮNG AN LÃO (7.12.1964 - 7.12.2018):

Chiến dịch An Lão - một mốc son lịch sử

Chiến thắng An Lão (7.12.1964 - 7.12.2018) là một nỗ lực lớn của Quân khu 5 nói riêng và cả nước nói chung. Thắng lợi của chiến dịch có ý nghĩa rất lớn, tạo nên khí thế cách mạng cho quân và dân Quân khu 5, làm cho quân địch ở vùng này hoang mang lo sợ.

Tượng đài Chiến thắng An Lão tại trung tâm huyện.

Quyết định mở chiến dịch

Theo tài liệu của Bộ tư lệnh Quân khu 5, trong cuộc chiến tranh chống Mỹ cứu nước, quân địch đã xây dựng huyện An Lão thành khu vực phòng thủ, bao gồm: Quận lỵ là nơi đặt bộ máy cai trị, 3 cứ điểm, 8 ấp chiến lược, do 2 đại đội, 2 trung đội bảo an, 14 trung đội dân vệ, biệt kích gồm 884 tên có trang bị súng và pháo cối chiếm giữ.

Tháng 10.1964, sau một trận lụt lớn, địch huy động lực lượng càn quét hòng tiêu diệt các cơ sở của cách mạng đang bị nước lũ bao vây. Trước bối cảnh đó, tháng 11.1964, Bộ tư lệnh Quân khu 5 quyết định mở chiến dịch An Lão, tiến công quân địch trong khu vực phòng thủ, đánh vào nơi xuất phát các cuộc hành quân càn quét của chúng. Chiến dịch này do đồng chí Giáp Văn Cương làm Tư lệnh, đồng chí Đặng Hòa làm Chính ủy. Tham gia chiến dịch có 1.769 chiến sĩ thuộc trung đoàn 2 chủ lực, tiểu đoàn 409 đặc công Quân khu 5, 1 đại đội và 2 trung đội của tỉnh Bình Định, 6 trung đội huyện. Nhiệm vụ của chiến dịch là tiến công tiêu diệt hệ thống cứ điểm, tiêu hao sinh lực địch ở huyện An Lão, đẩy mạnh công tác binh vận làm tan rã hàng ngũ địch…

Qua nghiên cứu, Bộ tư lệnh đề ra phương châm tác chiến là đánh điểm diệt viện, đánh địch ngoài công sự là chủ yếu. Tư tưởng chỉ đạo là đánh tiêu diệt, lấy hình thức tập kích, phục kích để tiêu diệt địch là chính. Về chỉ tiêu, Bộ tư lệnh xác định diệt 3 cứ điểm (Núi Một, Đồi Mít và Hội Long), diệt 8 chốt trung đội ở 8 ấp chiến lược. Bao vây quận lỵ An Lão, buộc địch ở đây phải bỏ chạy hoặc ra hàng, nếu có điều kiện thì tiêu diệt. Đánh viện từ 1 đến 2 tiểu đoàn và 1 chi đoàn xe thiết giáp.

Chiến thắng vang dội

Từ ngày 30.11 đến 6.12 tiểu đoàn đặc công 409 nổ súng tiến công quân địch ở Núi Một. Sau 5 phút , mũi 1 mở được cửa đưa bộ đội vào bên trong phát triển chiến đấu. Ở mũi 2 bộc phá không nổ, bộ đội phải dùng biện pháp chống hàng rào để chui vào bên trong. Trong khi quân địch đang mải đối phó ngăn chặn ở mũi 1 thì mũi 2 bất ngờ đánh vào bên sườn phía sau. Chỉ sau 15 phút chiến đấu, quân ta hoàn toàn làm chủ Núi Một. Toàn bộ quân địch ở đây bị tiêu diệt và bị bắt làm tù binh. Tiếp đó các vị trí Đồi Mít, Hội Long và quân địch ở 8 ấp chiến lược bị ta tiêu diệt, chi khu huyện lỵ An Lão bị bao vây. Như vậy, chỉ trong 30 phút chiến đấu quân ta đã phá tan 3 cứ điểm, 8 ấp chiến lược. Chiến thuật phòng ngự cứ điểm kết hợp với ấp chiến lược của địch ở An Lão bị phá vỡ.

Sau khi hoàn thành bước 1, Bộ Tư lệnh cho các lực lượng triển khai phương án đánh địch ở bước 2. Dự kiến địch có thể giải tỏa bằng đường bộ và đường không. Tư lệnh chiến dịch quyết định chốt giữ điểm cao 193, vị trí khống chế toàn bộ khu vực và duy trì sức ép ở khu vực huyện lỵ, đồng thời triển khai lực lượng đánh viện. 8 giờ sáng 7.12, máy bay địch liên tục đánh bom xuống điểm cao 193. Sau khi dọn bãi, địch dùng trực thăng định đổ quân chiếm lại điểm cao này. Lực lượng chốt giữ của ta đã anh dũng đánh trả buộc chúng phải quay về nơi xuất phát.

Không chiếm được điểm cao 193, địch đổ quân xuống núi Giồng Tranh, tại đây địch bị lực lượng chốt giữ của ta đánh trả quyết liệt, buộc chúng phải bỏ chạy. Trong lúc lực lượng đổ bộ đường không của địch bị lực lượng chốt giữ của ta đánh bại thì cánh quân đường bộ của chúng do 1 tiểu đoàn của trung đoàn 41 có xe M113 dẫn đầu từ Bồng Sơn tiến lên An Lão. Do sợ bị ta phục kích nên đội hình hành quân của địch chia thành 3 tốp, mỗi tốp cách nhau 1.000 m, chúng vừa đi vừa thăm dò nên tốc độ chậm. Vào lúc 8 giờ 30 phút 7.12, tốp xe đi đầu của địch đến Hội Long, bị bộ phận chặn đầu của ta bắn cháy 2 chiếc M113, 2 chiếc khác bị thương, 2 chiếc còn lại quay đầu chạy nhưng 1 chiếc đã bị rơi xuống suối…

Tối 8.12, sau khi xem xét thấy các yếu tố đánh viện không thuận lợi, nếu tiếp tục để bộ đội phục ở đây thì sợ bị không quân, pháo binh địch sát thương, Bộ tư lệnh quyết định kết thúc chiến dịch. Kết quả, ta đã loại khỏi vòng chiến đấu trên 400 tên địch, phá hỏng 5 xe thiết giáp, mở rộng vùng giải phóng ở phía tây bắc Bình Định với hơn 11.000 dân.

HOÀNG NAM QUỐC

(theo tư liệu của Quân khu 5 cung cấp)