“Ra đường sợ nhất công nông...”
Ðó là câu nói cửa miệng của nhiều người, bởi nỗi bất an khi gặp loại phương tiện này lưu thông trên đường. Nay thì không chỉ công nông, những chiếc xe độ chế các kiểu kéo theo rơ-moóc, xe gắn máy 3 bánh, mô tô kéo cộ, xe ba gác máy cũng vô tư lưu thông trên tỉnh lộ, đường liên thôn, liên xã và trên cả các tuyến quốc lộ qua địa bàn tỉnh, gây mất ATGT.
Xe “nhiều không”
Trên tuyến QL 1 qua địa bàn huyện Phù Mỹ, dễ dàng bắt gặp những chiếc xe công nông kéo rơ-moóc, xe gắn máy 3 bánh có thùng, thậm chí có hệ thống thủy lực nâng thùng, mang biển số mã vùng 60 và 61, chở hàng và phóng nhanh trên đường. Khi được hỏi, người sử dụng đều biết từ lâu các loại xe này đã bị cấm lưu hành nhưng vì nhiều lý do họ vẫn cố tình không chấp hành.
Xe độ chế lưu thông trên QL 1.
Anh Nguyễn Văn Lực (thôn Vạn An, xã Mỹ Châu) lái chiếc máy cày kéo theo rơ-moóc chở mấy cây sắt xây dựng dài quá cỡ cứ nhịp nhịp lên xuống trông mà… ớn lạnh, trên thùng xe còn chở thêm 2 người, ung dung chạy trên đường. Chẳng những thế, mấy chiếc lốp xe mòn thấy bố được tận dụng lại; các thiết bị kỹ thuật từ phanh, tay lái, chân ga cũng đều được độ chế, lại không đèn, không còi. Khi bị lực lượng cảnh sát giao thông (CSGT) kiểm tra, anh Lực cho biết, trong mùa vụ thì xe được sử dụng để cày, hết mùa thì tháo bộ phận cày ra lắp thùng xe vào để chở hàng kiếm thêm thu nhập.
Anh Trần Quang Minh (thôn Đại Thuận, xã Mỹ Hiệp), bị lực lượng CSGT dừng mô tô 3 bánh có thùng mang biển số 61L7 2913 kiểm tra nhưng anh không có giấy tờ chứng minh nguồn gốc hợp pháp, bằng lái cũng không. Anh Minh giãi bày: “Vì gia đình khó khăn, không có việc làm nên tôi mua xe tại một đại lý ở Phù Cát với giá 39 triệu đồng”. Biết là không được phép lưu hành nhưng hàng ngày anh Minh vẫn lái xe rong ruổi, ai thuê gì chở nấy.
Dù đã bị cấm, nhưng những loại phương tiện không đảm bảo điều kiện lưu hành như trên chẳng những không giảm mà còn tăng. Báo cáo sơ bộ của huyện Hoài Nhơn cho thấy, huyện có trên 550 chiếc xe thuộc diện này, trong đó nhiều nhất là ba gác máy (178 chiếc), máy cày kéo rơ-moóc (165), xe lôi (121). Ở huyện Tây Sơn, thị trấn Phú Phong có 63 chiếc, phần lớn là xe lôi và công nông. Những loại phương tiện này được người dân sử dụng để chở nông sản, vật liệu xây dựng và các loại hàng hóa khác và được coi là “ cần câu cơm” của những người có hoàn cảnh kinh tế khó khăn.
Sự phát triển tràn lan của các loại xe độ chế đã gây ra nỗi lo mất ATGT. Theo thống kê, trong 2 năm 2017 và 2018, toàn tỉnh xảy ra 11 vụ TNGT do xe độ chế gây ra, làm chết 5 người, bị thương nặng 7 người, trong đó huyện Phù Mỹ là địa phương có số vụ TNGT nhiều nhất tỉnh với 4 vụ, làm chết 4 người.
Ngăn chặn, chấm dứt lưu hành xe độ chế
Năm 2009, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định 548, hỗ trợ người có xe công nông, xe lôi máy, xe cơ giới 3 bánh, xe thô sơ 3, 4 bánh thuộc diện bị đình chỉ tham gia giao thông chuyển đổi phương tiện hoặc chuyển đổi nghề. Thế nhưng thời gian sau đó, vì nhiều nguyên nhân, các loại phương tiện nói trên tái xuất và ngày càng phát triển.
Một trường hợp sử dụng xe độ chế bị CA kiểm tra, xử lý.
Thực tế, đa phần người sở hữu các loại phương tiện này thuộc hộ nghèo và chiếc xe là phương tiện mưu sinh của họ. Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến việc xử lý gặp khó khăn do các cấp, các ngành chưa thật sự kiên quyết. Thiếu tá Nguyễn Văn Hộ, Phó đội trưởng CSGT- trật tự CA huyện Hoài Nhơn cho biết, vì những lý do trên, việc xử lý cũng phải có tình, có lý và có lộ trình. Đơn vị cũng tăng cường công tác tuyên truyền giáo dục các quy định của Nhà nước để người dân hiểu, đồng thuận, tự giác tháo dỡ, sau đó mới tiến hành xử lý, tịch thu theo quy định.
Để lập lại trật tự ATGT, ngày 11.10.2018, Chủ tịch UBND tỉnh đã ban hành Chỉ thị 17 chỉ đạo tăng cường kiểm tra, xử lý xe công nông, xe tự chế 3, 4 bánh, xe máy cày kéo rơ-móoc lưu thông trên các tuyến giao thông. Kiên quyết xử lý các trường hợp người điều khiển xe cơ giới đường bộ không đăng ký, phương tiện không đảm bảo ATGT, đồng thời tịch thu phương tiện theo đúng quy định của pháp luật. Ngày 8.11.2018, CA tỉnh đã ban hành Công văn số 2229 chỉ đạo CA các địa phương tăng cường quản lý nhà nước gắn với việc kiểm tra, xử lý nhằm lập lại trật tự ATGT, từng bước giảm dần các vụ TNGT trên địa bàn.
Danh Nhân