Nhân Noel nói chuyện “Giáng sinh”

Một mùa Giáng sinh nữa đang về. Chúng ta có thể cảm nhận rõ không khí Giáng sinh rộn ràng trên nhiều con phố. “Giáng sinh” là gì? Đây là một từ Việt gốc Hán. Trong đó, chữ giáng (bộ phụ), ngược với thăng, có nghĩa là “sa xuống, rơi xuống, gieo xuống”, như trong giáng trần, giáng chức… Còn chữ sinh (chữ cũng là bộ) được Việt hóa hoàn toàn, là từ quen thuộc được sử dụng phổ biến trong tiếng Việt, có nghĩa là “đẻ ra, làm ra, sống, sự sống”, như trong sinh con, phát sinh, sinh vật…

Như vậy, “giáng sinh” nghĩa gốc là “sinh xuống [giữa cõi đời]”. Tuy nhiên, từ này được dùng riêng cho sự giáng thế sinh ra làm người của Chúa Jesus. Có lẽ bởi từ “giáng sinh” xuất phát từ đạo Thiên Chúa. Thực tế, khi nhắc đến Giáng sinh, người ta chỉ nghĩ đến sự kiện Chúa Jesus ra đời, chứ không phải của một ai khác. Nhiều cuốn từ điển, tiêu biểu như Từ điển tiếng Việt (Viện Ngôn ngữ học, Hoàng Phê chủ biên, 1992) cũng ghi nhận điều này khi giải nghĩa mục từ giáng sinh là “(Chúa Jesus) sinh xuống cõi đời, ra đời” (tr.393).

Liên quan đến Giáng sinh, có khá nhiều điều thú vị. Chẳng hạn, đây được xem là một lễ quan trọng của đạo Thiên Chúa, Tin Lành (nên mới có tổ hợp “lễ Giáng sinh”). Tuy nhiên, lễ Giáng Sinh lại không được nhắc đến trong Kinh thánh. Trong các thánh lễ mà Chúa Jesus thiết lập khi Ngài còn tại thế, không hề có lễ Giáng sinh.

Hoặc như, những hình ảnh quen thuộc, gắn liền với Giáng sinh như cây thông Noel, ông giá Noel, xe tuần lộc lại không hề xuất hiện trong đêm Chúa Cứu Thế chào đời và cũng không hề được nói đến trong Kinh thánh nói chung, bốn cuốn Kinh thánh tân ước đầu tiên chép về cuộc đời Chúa Jesus nói riêng.

Một điều thú vị nữa là sinh nhật bao giờ cũng là một ngày, nhưng lễ Giáng sinh thường diễn ra trong nhiều ngày, thậm chí là cả mùa. Cho nên mới có tổ hợp “mùa Giáng sinh, mùa Noel”. Ở phương Tây, người ta đón Giáng sinh từ rất sớm và kéo dài cho đến tận năm mới. Ở nước ta, từ giữa tháng 12 đã có không khí Giáng sinh. Điều này cho thấy, vượt ra ngoài một nghi lễ tôn giáo, Giáng sinh đã trở thành một lễ hội lớn của mọi người.               

ThS. PHẠM TUẤN VŨ