Tiêm chủng và những điều cần biết
Ðể phòng 5 bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, ảnh hưởng tới sức khỏe và sự phát triển mà trẻ rất dễ mắc phải (bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm phổi/ viêm màng não mủ do vi khuẩn Hib), Nhà nước tổ chức tiêm vắc xin ComBE Five. Ðây là loại vắc xin phối hợp, khi sử dụng sẽ giảm số mũi tiêm cho trẻ, tiết kiệm thời gian cho các bà mẹ và gia đình.
Tiêm chủng cho trẻ tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh.
Bằng việc tiêm vắc xin, nguy cơ mắc các bệnh kể trên giảm đi rất nhiều lần. Chúng ta đã thanh toán được bệnh đậu mùa vào cuối những năm 1970, bại liệt vào năm 2000, loại trừ được uốn ván sơ sinh vào năm 2005 và đang tiến tới loại trừ sởi và khống chế viêm gan B trong vài năm tới. Sau 25 năm triển khai chương trình tiêm chủng mở rộng ở Việt Nam, có khoảng 6,7 triệu trẻ được dự phòng khỏi mắc bệnh lao, bạch hầu, ho gà, uốn ván, sởi... Thông qua việc triển khai thành công chương trình tiêm chủng mở rộng và các chương trình y tế khác, Việt Nam đã giảm đáng kể tỉ lệ tử vong do các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm ở trẻ dưới 5 tuổi.
Theo số liệu của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, số đối tượng trong diện tiêm chủng vắc xin ComBE Five tháng 12.2018 là gần 11.000 trẻ; số đã được tiêm là gần 7.500 trẻ, đạt tỉ lệ 69%. Các địa phương đã thực hiện nghiêm túc và chặt chẽ trong việc khám sàng lọc, tiêm chủng, theo dõi trẻ 30 phút tại điểm tiêm. Đặc biệt đã hướng dẫn chu đáo cho bà mẹ, người chăm sóc trẻ tiếp tục theo dõi trẻ tại nhà sau khi tiêm đúng quy định. Các cán bộ chuyên trách đã ghi chép báo cáo tất cả trường hợp phản ứng thông thường được người nhà và cán bộ ghi nhận các trường hợp sốt < 39°C, sưng đau tại chỗ tiêm, các triệu chứng khác như khó chịu, quấy khóc. Các trường hợp phản ứng sau tiêm chủng đều được phát hiện và xử trí kịp thời, không để xảy ra tử vong.
Bác sĩ Huỳnh Vĩnh Thu - Trưởng khoa Phòng, chống Truyền nhiễm (Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh) hướng dẫn: Sau khi tiêm chủng, trẻ có thể có các biểu hiện của một phản ứng thông thường như sốt nhẹ (< 38,5°C), sưng đau hoặc đỏ tại chỗ tiêm; cũng có khi trẻ có các biểu hiện toàn thân như khó chịu, mệt mỏi, chán ăn, không chịu bú, quấy khóc… Nếu nặng hơn, trẻ có biểu hiện sốt cao (> 390C, co giật, khóc dai dẳng kéo dài, tím tái, khó thở, có thể có những cơn ngừng thở ngắn...). Cũng có thể trẻ li bì, nằm yên. Các phản ứng này có thể xảy ra ngay sau khi tiêm và diễn biến trong vòng 48 giờ sau tiêm. Do đó, các bà mẹ cần quan sát trẻ thường xuyên, lưu ý nhiều hơn vào ban đêm và chú ý không chạm hoặc đè vào chỗ tiêm, đặc biệt không đắp bất cứ gì lên vị trí tiêm. Người theo dõi trẻ phải là người trưởng thành và biết chăm sóc trẻ. Các bà mẹ hoặc người chăm sóc trẻ phải biết rõ các dấu hiệu cần theo dõi sau tiêm chủng để có thể phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường về sức khỏe của trẻ bao gồm: toàn trạng, tinh thần, ăn ngủ, thở, nhiệt độ, phát ban, phản ứng tại chỗ tiêm. Cho trẻ bú, ăn đủ bữa, đủ số lượng, đúng tư thế, không bú/ăn khi nằm… Thường xuyên kiểm tra trẻ, đặc biệt về ban đêm. Không tự ý dùng thuốc mà phải theo chỉ dẫn của cán bộ y tế. Nếu trẻ sốt, cần đo nhiệt độ, theo dõi sát, chườm ấm, nới rộng quần áo. Sau khi sử dụng thuốc chủ động thông báo lại cho cán bộ y tế tình trạng sức khỏe của trẻ.
Các vắc xin sử dụng trong chương trình tiêm chủng đã qua quá trình kiểm định nghiêm ngặt và sử dụng an toàn. Để đảm bảo an toàn tiêm chủng cho trẻ khi đi tiêm chủng, các bà mẹ cần lưu ý: Phải giữ gìn phiếu/sổ tiêm chủng của trẻ và mang theo phiếu/sổ tiêm chủng khi đưa con đi tiêm chủng. Cần chủ động thông báo cho cán bộ y tế về tình trạng sức khỏe của con, em mình như đang ốm, sốt, đang dùng thuốc hoặc có tiền sử phản ứng đối với các loại vắc xin trong lần tiêm chủng trước, đề nghị cán bộ y tế kiểm tra sức khỏe trước khi tiêm chủng. Chủ động hỏi cán bộ y tế về loại vắc xin được tiêm chủng lần này và những phản ứng có thể xảy ra…
Để phòng bệnh, trẻ cần phải được tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch. Nếu trẻ không được tiêm chủng, tiêm không đầy đủ hoặc không đúng lịch sẽ dẫn đến nguy cơ cao bị mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do không có miễn dịch bảo vệ…
THU PHƯƠNG