Thư viện tỉnh trong kỷ nguyên số

Sự lên ngôi của công nghệ thông tin và các thiết bị nghe nhìn, khiến thói quen đọc sách của người Việt sút giảm hẳn, trung bình mỗi người Việt đọc 1,2 quyển sách/năm và cảnh vắng bạn đọc của các thư viện là điều khó tránh. Nhờ tiên lượng tốt xu thế đó, những năm qua, Thư viện tỉnh tích cực duy trì và phát triển thói quen đọc trong nhiều đối tượng.

Xác định Thư viện tỉnh (TVT) là nơi phục vụ bạn đọc học tập, nghiên cứu thật sự, theo đó, hằng năm, TVT luôn bổ sung mới nguồn sách, tài liệu có giá trị, đến nay Thư viện có 346.815 bản/113.623 tên sách, cùng với đó là các loại báo, tạp chí, bản đồ, đĩa CD-ROM. Nếu lần theo thời gian sẽ thấy TVT là đơn vị rất tích cực trong cập nhật công nghệ - từ thời vi phim đến kỷ nguyên số, kết nối internet đương đại - nhờ đó so với nhiều thư viện cùng quy mô, đời sống của TVT Bình Định tươi tắn hơn nhiều.

Tận tâm với văn hóa đọc

Trả lời câu hỏi, đâu là điểm tâm đắc nhất gần đây ở TVT, một lãnh đạo TVT chia sẻ: Đấy là việc TVT được Thư viện Quốc gia Việt Nam cho phép sao chụp 187 đầu sách quý về chữ Quốc ngữ in tại nhà in ở Tiểu chủng viện Làng Sông (Tuy Phước) và số hóa toàn văn để lưu trữ, phục vụ công tác nghiên cứu nhằm khẳng định Bình Định là cái nôi sản sinh ra chữ Quốc ngữ. Sở hữu nhiều nguồn tư liệu quý là dấu hiệu “đẳng cấp” trong ngành. Cùng với đó, TVT còn sưu tầm, số hóa tài liệu địa chí toàn văn (tức những bài viết, tư liệu liên quan đến địa phương). Đây là nguồn tư liệu bền vững về con người, quê hương Bình Định để người đọc dễ dàng tìm kiếm, truy cập.

Lớp học vẽ mùa hè năm 2018 tại Thư viện tỉnh.

Không chỉ thực hiện công tác thư viện truyền thống, TVT còn gieo thói quen đọc cho thanh thiếu niên bằng nhiều cách khác nhau. Theo ông Võ Văn Nhiếng – Giám đốc TVT, năm 2011, TVT chỉ còn 78 thẻ đọc thiếu nhi, đây là thực tế vô cùng đáng lo lắng, TVT tỉnh mày mò nghiên cứu chiếu phim 3D phục vụ, nguồn phim hoạt hình là những phim miễn phí có sẵn trên internet. Cứ thu hút trẻ đến với thư viện cái đã, từ xem phim đến đọc sách là một khoảng cách cần nhiều nỗ lực hơn. Nhưng nhờ nỗ lực không ngừng, lượng bạn đọc thiếu nhi nhích dần lên đến 200 - 300 thẻ, giờ đây TVT có cả ngàn thẻ đọc thiếu nhi. Điểm đáng mừng là nhiều cháu quen với môi trường thư viện, hình thành thói quen đọc sách và đến TVT khá thường xuyên.

Bên cạnh phục vụ phim 3D, chuẩn bị đầu sách và phục vụ sách mới, mùa hè của TVT còn nhộn nhịp bởi nhiều hoạt động như chơi cờ (cờ vua, cờ cá ngựa, cờ tướng, cờ vây, ô ăn quan...), học vẽ miễn phí... Cùng với đó, Thư viện còn là không gian học tập cho nhiều người, trong đó phần lớn là sinh viên vì không cần làm thẻ, mọi người vẫn có thể vào Thư viện học tập, tra cứu.

“Cú hích” từ công nghệ thông tin

Năm vừa qua là một năm TVT có nhiều niềm vui. Có thể điểm qua một vài số liệu: cấp mới 2.378 thẻ, phục vụ tại TVT 269.360 lượt người, bạn đọc mượn sách truyền thống là 216.720 lượt người, phục vụ Multimedia (hiện đại) là 52.910 lượt người/14.612 lượt tải tài liệu. Đặc biệt bạn đọc truy cập website TVT lên đến 461.580 lượt, tăng trên 115.000 lượt so với năm 2017. Để có những con số tươi rói như vậy, TVT đã đầu tư, mở rộng ứng dụng công nghệ thông tin, tích cực số hóa trong hoạt động phục vụ bạn đọc.

Ông Võ Văn Nhiếng cho biết: Từ năm 1993, Thư viện đã đưa phần mềm CDS/ISIS vào quản trị cơ sở dữ liệu để đáp ứng nhu cầu phát triển, phù hợp với xu thế xã hội công nghệ thông tin. Đặc biệt năm 2002, Thư viện thực hiện thành công “Dự án Số hóa nguồn tư liệu tại TVT Bình Định” với tổng kinh phí 1,23 tỉ đồng. Dự án này đưa Bình Định vào nhóm là một trong những tỉnh đầu tiên trong cả nước thực hiện số hóa nguồn tư liệu. Có thể xem đây là bước ngoặt đối với việc đưa TVT bước vào thời đại kỷ nguyên số. Có thể hình dung như sau, nhờ việc thực hiện số hóa dữ liệu thư mục, ở bất kỳ đâu, chỉ cần đăng nhập net, truy cập vào trang web của TVT, bạn đọc cũng có thể tìm thấy tên sách và những thông tin cơ bản về sách, đặc biệt giúp việc tìm kiếm những cuốn sách hiếm trở nên dễ dàng hơn. Đến năm 2018, TVT đã nâng cấp lên phần mềm quản trị Thư viện ILIB 8.0. Ngoài ra, Thư viện còn nghiên cứu và ứng dụng tin học hóa vào nhiều hoạt động Thư viện như: Xây dựng phần mềm mã màu dành cho kho mở, ứng dụng phần mềm quản lý thư viện Openbiblio dành cho thư viện huyện, xã...

Ông Nguyễn Ngọc Sinh, Phó Giám đốc TVT chia sẻ, TVT đã mua quyền truy cập cơ sở dữ liệu Proquest Central (Ngân hàng dữ liệu Khoa học Quốc tế) thông qua Cục Thông tin Khoa học và Công nghệ Quốc gia (Bộ KH&CN). Với quyền chia sẻ này, bạn đọc của TVT có quyền tiếp cận với vô số tài liệu khoa học quý giá, trong đó bao gồm cả những bài báo khoa học, báo cáo khoa học trên toàn thế giới (chủ yếu bằng tiếng Anh). Bên cạnh đó, TVT còn được chia sẻ miễn phí cơ sở dữ liệu khoa học công nghệ của Cục Thông tin Khoa học và Công nghệ Quốc gia, góp phần phục vụ bạn đọc tốt hơn, sâu hơn bởi cơ sở dữ liệu này thích hợp cho những người làm công tác nghiên cứu khoa học, góp phần tái tạo chất xám, tái tạo ra những sản phẩm mới.              

THẢO KHUY