Nỗ lực hồi sinh cho đất
Sau chiến tranh, tai nạn bom mìn, vật nổ còn sót lại vẫn ám ảnh, đe dọa cuộc sống người dân, ảnh hưởng đến sự phát triển KT-XH. Việc thường xuyên tổ chức các hoạt động nâng cao nhận thức, cảnh báo nguy cơ bom mìn cho người dân là hết sức cần thiết.
41% đất đai bị ô nhiễm
Tại Bình Định, từ năm 1965 đến năm 1975, không quân Mỹ đã đánh phá với số lượng bom mìn, vật nổ (BM, VN) khoảng hơn 250 ngàn tấn và sau chiến tranh còn sót lại hơn 8.000 tấn. Các cấp, các ngành, cơ quan chức năng đã khảo sát, lập bản đồ ô nhiễm BM, VN tại 159 xã, phường, thị trấn, cho thấy còn gần 247 ngàn ha (chiếm gần 41% diện tích đất tự nhiên) bị ô nhiễm BM, VN cần được rà, phá.
Mỗi năm, lực lượng công binh tỉnh dò tìm, xử lý thu gom hàng ngàn BM, VN các loại.
Đồng thời, sau giải phóng đến nay, Chính phủ và địa phương đã dò tìm, xử lý BM, VN ở độ sâu 0,3 m khoảng trên 300 tấn, giải phóng trên 6.800 ha đất. Cùng thời gian này, cả tỉnh đã xảy ra 627 vụ tai nạn về BM, VN làm chết 1.045 người và bị thương 3.049 người. Nguyên nhân chính gây tai nạn là do khai hoang đất sản xuất; thu gom, cưa đục bom mìn, đào, buôn bán phế liệu; xây dựng công trình phát triển KT-XH; trẻ em tò mò đùa nghịch BM, VN gây nổ… Đây là những con số đáng suy ngẫm.
Đại úy Nguyễn Văn Hùng, Chủ nhiệm Công binh (Bộ CHQS tỉnh), cho biết: “Từ đầu năm đến nay, lực lượng công binh của tỉnh đã tổ chức dò tìm, xử lý thu gom 1.571 BM, VN các loại, tương đương 4.958 kg tại 5 địa phương trong tỉnh là Quy Nhơn, Tuy Phước, An Nhơn, Tây Sơn và Phù Cát. Tất cả các loại BM, VN còn sót lại đều rất nguy hiểm, có thể gây nổ khi bị tác động hoặc có thể tự nổ do những nguyên nhân về cơ học, lý học hay hóa học”.
Đẩy mạnh tuyên truyền
Bà Catherina Phuong, Trợ lý đại diện thường trú Tổ chức Phát triển LHQ (UNDP), cho biết: Đơn vị đã làm cuộc khảo sát kiến thức, thái độ và hành vi liên quan đến rủi ro BM, VN tại Bình Định năm 2018, kết quả có hơn một nửa số người chưa có kiến thức đúng về vấn đề này. Thậm chí đáng lo ngại hơn khi có khoảng 87% đã không thể trả lời đúng khi được hỏi phải xử lý như thế nào trong tình huống rủi ro gặp phải BM, VN. “Vẫn còn nhiều việc phải làm để đảm bảo tất cả mọi người dân ở Bình Định biết thực hiện hành vi an toàn khi gặp bất cứ tình huống rủi ro BM, VN. Đặc biệt, chúng tôi sẽ phối hợp chặt chẽ với các ngành chức năng của tỉnh đẩy mạnh công tác tuyên truyền đến người dân với quyết tâm giảm thiểu được tai nạn BM, VN trước khi tất cả đất đai ở tỉnh được rà phá, làm sạch”, bà Catherina Phuong nói.
Các em học sinh thi vẽ tranh tuyên truyền phòng chống tai nạn BM, VN
Tại lễ mít-tinh hưởng ứng Ngày Thế giới phòng chống bom mìn (4.4) được tổ chức mới đây tại TP Quy Nhơn, ngoài diễu hành tuyên truyền, vẽ tranh bằng dấu vân tay, hàng trăm học sinh đã tham gia thi tìm hiểu kiến thức về BM, VN và vẽ tranh tập thể với chủ đề “Vì cộng đồng an toàn, không có tai nạn bom mìn”. Dưới con mắt trẻ thơ, các chủ đề khác nhau về hậu quả của chiến tranh, hành vi nguy hiểm dẫn đến tai nạn BM, VN được thể hiện sinh động qua các tác phẩm. “Nếu chịu khó quan sát một chút, sẽ thấy những bức tranh của các em học sinh không đơn thuần chỉ là hình ảnh hoa lá, trẻ nhỏ vui đùa, hình ảnh mô phỏng những câu chuyện, mà còn truyền đi thông điệp rõ ràng về giáo dục phòng tránh BM, VN”, bà Jung Myung, Phó Giám đốc quốc gia, Cơ quan hợp tác quốc tế Hàn Quốc (KOICA), khẳng định. Như với bức tranh vẽ các bạn nhỏ thản nhiên vượt rào cấm, vào khu vực cảnh báo có BM, VN để chơi, em Nguyễn Trung Kiên, lớp 8A7, Trường THCS Lê Hồng Phong (TP Quy Nhơn) muốn truyền tải thông điệp: Vì sự bình yên của cuộc sống, vì sự an toàn của mọi người và hạnh phúc của chính bạn: Hãy tránh xa bom mìn!
Theo anh Hà Duy Trung, Phó Bí thư Tỉnh đoàn, thời gian tới, Tỉnh đoàn sẽ tích cực phối hợp với Bộ CHQS tỉnh tổ chức các hoạt động truyền thông nâng cao nhận thức phòng chống tai nạn BM, VN cho thanh thiếu nhi như: Phát tờ rơi, xem video về hậu quả của BM, VN; hướng dẫn các em cách nhận biết cấu tạo các loại bom, lựu đạn, vật nổ còn sót lại sau chiến tranh; cách sơ cứu nạn nhân bị tai nạn và cách xử trí khi gặp phải BM, VN. Từ đó góp phần giảm thiểu các tai nạn thương tích BM, VN gây ra đối với cộng đồng.
Ngày 15.9.2018, Trung tâm Hành động bom mìn quốc gia Việt Nam (VNMAC) và KOICA tại Việt Nam đã khởi công Dự án “Việt Nam - Hàn Quốc hợp tác khắc phục hậu quả bom mìn sau chiến tranh” tại Bình Ðịnh. Dự án do KOICA viện trợ, được thực hiện tại 2 tỉnh Bình Ðịnh và Quảng Bình, trị giá 20 triệu USD. VNMAC sẽ tổ chức rà phá bom mìn trên diện tích 16.600 ha tại 2 tỉnh Quảng Bình và Bình Ðịnh, thời gian thực hiện dự án dự kiến đến 31.12.2020.
HỒNG PHÚC