“Tư lệnh” của những đội tàu khủng
Không còn ngày ngày “cưỡi sóng” trên biển như thời trai trẻ, nhưng với vai trò là “tư lệnh”, hai lão ngư dân Bùi Thanh Ninh (ở xã Tam Quan Bắc, huyện Hoài Nhơn) và Nguyễn Văn Ái (ở xã Mỹ An, huyện Phù Mỹ) chỉ huy tất thảy các hoạt động trên biển, dẫn dắt đội tàu cá của họ gặt hái nhiều thành công.
Những ngư dân mê tuồng, rành tuồng tích xưa thường ví hai ông như Khổng Minh Gia Cát Lượng, ngồi bờ mà vẫn chỉ huy mọi hoạt động của những con tàu ngoài ngàn dặm sóng xa. Ví von thế là có lý chứ không phải nống lên cho thêm màu thêm sắc.
Các thuyền viên tàu cá của ông Nguyễn Văn Ái đang khai thác thủy sản trên biển.
ĐI LÊN TỪ GIAN KHÓ
Ngoại hình mảnh dẻ thư sinh, giọng nói nhẹ nhàng, khiến nhiều người nhầm tưởng ông Bùi Thanh Ninh (tên thường gọi là Sáu Ninh) chẳng liên quan đến biển giã, nhưng thực chất ông là một ngư dân thứ thiệt với khát vọng vươn lên và sự năng động đáng khâm phục. Ông Sáu Ninh kể: Tôi xuất thân từ nghèo khó, nhờ tiết kiệm, chịu khó tích lũy từ tàu nhỏ chuyển dần lên tàu lớn mà có được hôm nay với tập đoàn khai thác thủy sản gồm 3 tổ đội với 13 chiếc tàu công suất lớn, trang thiết bị hiện đại, trị giá hàng chục tỉ đồng mỗi chiếc, trong đó tôi đứng tên 9 chiếc và một cơ sở đóng tàu tại địa phương.
Ở tuổi “thất thập cổ lai hy”, ông Nguyễn Văn Ái vẫn còn rắn rỏi, giọng nói sang sảng và mộc mạc, chân tình. Nhấp ngụm trà xanh, ông kể: “Tuổi trẻ của tôi là những ngày dài lênh đênh trên biển, thiếu trước hụt sau. Nhưng gian khổ nhất là thời điểm vợ tôi sinh đứa con thứ 3. Lúc ấy, bà xã bị bệnh hiểm nghèo, tê liệt toàn thân, tôi đã bán chiếc ghe và cả mái tôn lợp nhà để lấy tiền lo cho vợ, nhưng không đủ. Ông bà già vợ ở Cam Ranh (tỉnh Khánh Hòa) thương con, kêu tôi đưa vợ về Cam Ranh để ông bà thuốc thang, chạy chữa. May thay, sức khỏe vợ ngày càng tốt hơn, lại được ba mẹ vợ giúp vốn cho tôi đóng 1 chiếc ghe mới công suất 12 CV để làm ăn. Tôi như con cá được trở về với biển, mừng hết biết! Nhờ miệt mài làm ăn, tích góp và may mắn nữa, nên kinh tế ngày càng phát triển”.
Ông Nguyễn Văn Ái
NGỒI BỜ “QUYẾT” VIỆC NGÀN KHƠI
Bầy con của ông Sáu Ninh không ai theo nghiệp cha, tất thảy các phương tiện đều được ông giao cho ngư dân mà ông tin cậy làm thuyền trưởng. Ngược lại, ông Ái có 8 người con, thì có đến 6 được ông giao làm thuyền trưởng 6 chiếc tàu, 2 chiếc còn lại ông giao cho 2 ngư dân khác ở địa phương quản lý. Tất cả hoạt động khai thác thủy sản trên biển; liên hệ các DN để bán sản phẩm; liên lạc và điều tàu nào cập cảng cá nào, nhận tổn ở đâu, ai cấp… do 2 lão ngư dân thống nhất chỉ huy.
Lúc tôi đến, lão ngư Nguyễn Văn Ái đang nghe người con trai thứ 4 - anh Nguyễn Văn Minh, thuyền trưởng tàu cá BĐ 94032 - TS đang khai thác thủy sản ở vùng biển thuộc địa phận tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu báo tin đang di chuyển vào bờ để bán cá ngừ. Ngay sau đó, người con út - anh Nguyễn Vinh Quang, thuyền trưởng tàu cá BĐ 94529 - TS báo cáo tàu đã ra đến Trường Sa.
Ông Bùi Thanh Ninh
Ông Nguyễn Văn Ái kể: Tàu đã ra khơi thì thuyền viên phải đoàn kết, chân tình thương yêu nhau như anh em - tôi dặn con đã đành, còn dặn dò luôn tất cả các thuyền viên, xem đó mới là cốt tủy phải giữ! Để thuyền viên gắn bó bền lâu, trước hết tôi xem họ như con cháu ruột thịt trong nhà. Nhờ vậy từ trước đến giờ, cả chủ tàu và thuyền viên đều có thu nhập cao, 113 lao động trên 8 tàu cá của gia đình tôi rất ít khi thay đổi.
Với Sáu Ninh, tiêu chuẩn chọn thuyền trưởng cho các tàu cá của ông không dựa vào quan hệ ruột rà, máu mủ, mà là sự tử tế, tâm huyết với nghề và hiệu quả công việc. Các thuyền trưởng ai cũng phải hùn vốn làm ăn, ai thiếu ông hỗ trợ không lấy lãi và trừ dần sau những chuyến biển; thuyền trưởng được giao việc tuyển chọn thuyền viên, sắm tổn. Để tạo mối gắn kết bền chặt, ông xuất tiền túi 1 tỉ đồng làm quỹ tương trợ, từ thuyền trưởng đến thuyền viên ai có việc cần tiền gấp, xây dựng nhà cửa… ông xuất quỹ cho anh em mượn không tính lãi. Cứ quay vòng, người này đến kỳ hạn hoàn trả thì đến phiên người khác. “Lẽ đời có qua có lại. Một khi lợi ích được sẻ chia, được tôn trọng, người lao động sẽ gắn bó với tổ đội như là nhu cầu tất yếu của bản thân họ” - ông Sáu Ninh thổ lộ.
Cuộc trò chuyện giữa chúng tôi thường xuyên bị ngắt quãng bởi tin từ khơi xa liên tục báo tin về, lúc thì thông báo, xin ý kiến, có lúc chỉ là thăm hỏi anh (chú, bác) Sáu ở nhà có mạnh giỏi không… Thông qua hệ thống thông tin liên lạc ấy, tôi kết nối với anh Nguyễn Sinh - thuyền trưởng tàu cá BĐ 97999 - TS, công suất 750 CV. Nghe tôi hỏi chuyện, anh Sinh xúc động: "Anh em chúng tôi đều xuất thân nghèo khó, nhờ bác Sáu tin cậy, giao việc mà cuộc sống giờ khấm khá. Anh em tụi tôi trong đội tàu ai cũng kính trọng, coi bác ấy như cha ruột. Được bước xuống tàu của bác Sáu, được nói mình là thuyền viên của tàu bác Sáu đã là niềm tự hào của chúng tôi!”.
Nhờ có sự gắn kết, tin cậy như vậy nên dù ở bờ nhưng hai ông đều nắm rất rõ hành trình di chuyển, sản lượng, loại thủy sản, phẩm cấp sản phẩm… của đội tàu rất cụ thể, chi tiết. Đó là cơ sở để họ chào hàng, đàm phán với DN kinh doanh thủy sản từ Bình Định đến Khánh Hòa.
“Tàu cá của tôi đều được trang bị hiện đại nên thời gian từ biển vào bờ nhanh hơn trước rất nhiều. Khách hàng không phải chờ đợi lâu, việc mua bán sản phẩm đều rất thuận lợi, hiệu quả. Ngoài phần chia chính, các thành viên trên tàu từ thuyền trưởng đến thuyền viên đều có một số khoản thu nhập thêm, nên ai nấy đều xem tàu cá như tài sản của mình” - ông Sáu Ninh cho hay.
PHẠM TIẾN SỸ