Nghề vá lưới ở làng biển
Mỗi mùa trăng, các làng biển trong tỉnh lại náo nhiệt bởi hoạt động vá lưới. Tàu vào bờ bán sản phẩm, ngư dân tranh thủ dặm vá, sửa chữa lại những tấm lưới để chuẩn bị cho chuyến biển mới. Ðây cũng là lúc người làm nghề vá lưới không ngơi tay.
Hoạt động vá lưới ở làng biển Vĩnh Lợi, xã Mỹ Thành (Phù Mỹ).
Mùa trăng là khoảng thời gian từ mùng 8 đến 20 âm lịch hàng tháng. Tầm này, các làng biển trong tỉnh ở huyện Phù Cát, Phù Mỹ, Hoài Nhơn lại sôi động hẳn lên bởi hoạt động vá lưới.
Vừa thoăn thoắt trên tay chiếc ghim vá, chị Trần Thị Mỹ Linh, ở thôn An Quang Đông, xã Cát Khánh, huyện Phù Cát, kể: “Phụ nữ ở đây gần như ai cũng biết vá lưới. Người đi trước chỉ người đi sau, cứ thế truyền nghề từ đời này sang đời khác. Đồ nghề để vá lưới chỉ cần vài chiếc ghim, cái kéo, ít miếng dao lam là đủ; mỗi ngày một người cũng kiếm được 150 nghìn đồng”.
Làm nghề vá lưới thuê phần lớn là phụ nữ đã có gia đình, từ 25 - 50 tuổi, nhiều người gắn bó lâu dài với công việc này và xem đây là nghề chính của mình. Bà Nguyễn Thị Sáu, ở thôn Vĩnh Lợi 3, xã Mỹ Thành, huyện Phù Mỹ, có hơn 30 năm vá lưới thuê, bộc bạch: “Thấy có mấy động tác đơn giản thôi nhưng nghề này đòi hỏi sự cẩn trọng, tỉ mỉ cao, đảm bảo chính xác để mắc lưới đúng cỡ cần vá. Khi vá phải nhanh tay nhưng phải chặt để các mối gút thật chắc, khi đánh cá không bị bung xổ các mối nối”.
Nghề biển phát triển nhanh, phương tiện thiết bị được khoa học công nghệ hỗ trợ nhiều, nhưng riêng tấm lưới về cơ bản vẫn vậy. Để đảm bảo năng suất đánh bắt, chủ tàu cần tốc độ vá lưới nhanh hơn trước. Ông Nguyễn Văn Trường, ở thôn Vĩnh Lợi 3, chủ tàu cá BĐ 94083 TS, phân tích: Mỗi dàn lưới của tàu là một tài sản rất lớn, dùng cho nhiều mùa biển, nhưng chuyến biển nào cũng có chuyện bị vướng cây, đá, san hô… nên bị rách là không thể tránh khỏi. Để giảm thời gian tàu nằm bờ, thường thì mỗi dàn lưới cần đến 40 - 50 người vá liền tay trong vòng 10 ngày. Nhưng cũng có khi, chỉ một dàn lưới nhưng vẫn cần đến cả trăm người vá gấp vì đang lúc có luồng cá, giá cá lại đang cao, ai cũng muốn kịp ra khơi sớm.
Ở các làng biển, cánh đàn ông ra khơi, phụ nữ ở nhà lo việc nội trợ, chăm sóc con cái và vá lưới để kiếm thêm thu nhập. “Chồng tôi đi biển cả tháng mới về nên tôi ở nhà lo việc nhà cửa, con cái, đến mùa trăng thì đi vá lưới. Mùa vá lưới chính là thời điểm từ tháng 10 - 12 âm lịch, lúc đó tàu thuyền ít ra khơi vì biển động. Nghề này thu nhập không cao, nhưng giải quyết được việc làm trong thời gian nhàn rỗi cho nhiều phụ nữ làng biển”, chị Nguyễn Thị Vời, ở thôn Ngãi An, xã Cát Khánh chia sẻ.
Trước đây, việc vá lưới do phụ nữ đảm nhận, còn các công đoạn: đan phao, kẹp chì, làm dây chì… đòi hỏi phải “mạnh tay, mạnh chân” do đàn ông làm. Nay thì chị em làm tất cả mọi công đoạn. Không chỉ vá lưới ở địa phương, nhiều chị còn thành lập các tổ vá lưới vào tận Bình Thuận, Vũng Tàu, Tiền Giang… nơi có tàu địa phương neo đậu để hành nghề.
Bà Phạm Thị Thơm, ở thôn Lâm Trúc 2, xã Hoài Hương, huyện Hoài Nhơn, cho biết: “Chị em ở đây thành lập nhiều nhóm vá lưới từ 10 - 15 người để đi vào các tỉnh phía Nam tìm việc. Mỗi chuyến thường kéo dài từ 7 - 10 ngày, vào đó thì ăn uống chủ lo, tiền công 250 nghìn đồng/người/ngày, nếu vá cả ban đêm thì chủ tàu trả lên tới 500 ngàn đồng/người/ngày!”.
Không chỉ có vậy, việc gần đây xuất hiện một số cơ sở chuyên mua gom và làm lại lưới cũ cũng tạo thêm khá nhiều việc làm cho phụ nữ làng biển. Chị Phạm Thị Hồng Loan, chủ một cơ sở mua lưới cũ ở thôn Lâm Trúc 2, cho biết: “Tôi chuyên mua lưới của các chủ tàu khi họ không còn làm nghề hoặc chuyển nghề khác. Lưới mua về, tôi thuê người vá, sửa chữa rồi bán cho các chủ tàu ở Thanh Hóa, Quảng Ngãi, Khánh Hòa... Tùy theo chất lượng, kích cỡ, lưới sau khi sửa được bán lại với giá 20 - 200 triệu đồng/dàn. Cơ sở tôi tạo việc làm quanh năm cho 10 - 15 lao động vá lưới ở địa phương với tiền công từ 80.000 - 100 nghìn đồng/người/ngày”.
ĐOÀN NGỌC NHUẬN