Quản lý, bảo vệ rừng phòng hộ: Vì sự phát triển bền vững
Rừng phòng hộ đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa tình trạng biến đổi khí hậu. Việc quản lý, bảo vệ, phát triển rừng phòng hộ được xem là nhiệm vụ trọng tâm trong công tác lâm nghiệp để gìn giữ “tấm lá chắn” này.
Cán bộ Hạt Kiểm lâm TX An Nhơn tuần tra bảo vệ rừng phòng hộ tại hồ Núi Một, xã Nhơn Tân (TX An Nhơn).
Theo Chi cục Kiểm lâm (Sở NN&PTNT), toàn tỉnh có hơn 192 nghìn ha đất lâm nghiệp chức năng rừng phòng hộ với hơn 165 nghìn ha đất có rừng, còn lại là đất chưa có rừng, đất mới trồng cây chưa thành rừng; độ che phủ rừng đạt 54,88%. Cả tỉnh có 8 Ban Quản lý rừng phòng hộ các huyện được giao quản lý toàn bộ diện tích rừng phòng hộ trong tỉnh. Các đơn vị này đã giao khoán cho cộng đồng, người dân tại các địa phương để bảo vệ rừng theo hướng dẫn của ngành Lâm nghiệp tỉnh, góp phần nâng cao hiệu quả bảo vệ rừng.
Rừng phòng hộ được quy hoạch, xây dựng và bảo vệ chủ yếu để bảo vệ nguồn nước, bảo vệ đất, chống xói mòn, chống sa mạc hóa, hạn chế thiên tai, điều hòa khí hậu, bảo vệ môi trường, hạn chế xâm nhập mặn, chắn cát... Có 3 loại rừng phòng hộ: Rừng phòng hộ đầu nguồn: Là rừng có vai trò điều tiết nguồn nước cho các dòng chảy, các hồ chứa để hạn chế lũ lụt, giảm xói mòn, bảo vệ đất, ngăn sự bồi lấp lòng sông, lòng hồ. Chủ yếu là những nơi đồi núi có độ dốc cao, yêu cầu đối với rừng phòng hộ đầu nguồn phải tạo thành vùng tập trung có cấu trúc hỗn loài, nhiều tầng, có độ che phủ của tán rừng là 0,6% trở lên. Rừng phòng hộ ven biển: Ðược quy hoạch, khoanh vùng bảo vệ với mục đích chống gió hạn, chắn cát bay, ngăn chặn sự xâm mặn của biển, chắn sóng lấn biển, chống sạt lở, bảo vệ các công trình ven biển. Rừng phòng hộ bảo vệ môi trường sinh thái: Nhằm mục đích điều hòa khí hậu, chống ô nhiễm môi trường trong các khu dân cư, khu đô thị, khu du lịch.
Ông Bùi Văn Thắng, Giám đốc Ban Quản lý rừng phòng hộ huyện Phù Mỹ, cho biết: “Chúng tôi được giao quản lý 12.644 ha rừng phòng hộ; trong đó, có hơn 900 ha rừng phòng hộ ven biển, còn lại là rừng tự nhiên. Đến nay, đơn vị đã thành lập được 44 tổ cộng đồng bảo vệ rừng, giao khoán quản lý, bảo vệ được hơn 8.000 ha rừng phòng hộ ven biển, rừng tự nhiên cho cộng đồng. Hiện, đơn vị đang rà soát, củng cố lại các tổ cộng đồng bảo vệ rừng để nâng cao hiệu quả hoạt động”.
Ban Quản lý rừng phòng hộ của huyện Tây Sơn đã thành lập 10 mô hình cộng đồng bảo vệ rừng tại các xã: Tây Phú, Tây Xuân, Vĩnh An, Tây Giang, Bình Tân hoạt động rất hiệu quả. Ông Trần Trọng Sơ, thành viên tổ cộng đồng bảo vệ rừng thôn Phú Mỹ, xã Tây Phú, bộc bạch: “Chúng tôi gồm 20 thành viên nhận khoán quản lý trên 995,6 ha rừng tự nhiên đầu nguồn. Tổ thường xuyên phối hợp với lực lượng chức năng tổ chức tuần tra bảo vệ rừng, tuyên truyền nâng cao nhận thức cho người dân chấp hành pháp luật. Nhờ đó, đã hạn chế được tình trạng khai thác rừng trái phép, vào rừng chặt củi đốt than”.
Công tác bảo vệ rừng phòng hộ cũng được chính quyền các địa phương chú trọng thực hiện, ông Lê Văn Diêu, Chủ tịch UBND xã Cát Hải, huyện Phù Cát, cho biết: “Xã phối hợp với Ban Quản lý rừng phòng hộ huyện Phù Cát giao khoán cho 18 hộ dân ở xã bảo vệ hơn 700 ha rừng phòng hộ đầu nguồn, rừng phòng hộ ven biển. Ngoài việc đẩy mạnh tuyên truyền, xã phối hợp các đơn vị chức năng tuần tra bảo vệ rừng để phát hiện, xử lý hành vi khai thác lâm sản trái phép. Đặc biệt, rừng dương ven biển được bảo vệ tốt, bởi khi xảy ra cháy rừng rất khó chữa cháy”.
Mặc dù rừng phòng hộ ở tỉnh ta được bảo vệ tốt đã phát triển, tăng độ che phủ rừng hằng năm, song, khoảng 15 năm trở lại đây, diện tích rừng phòng hộ ven biển của Bình Định lại suy giảm do hoạt động khai thác titan. Tiến sĩ Nguyễn Đình Thành, Trưởng phòng nghiên cứu xã hội thuộc Viện Nghiên cứu phát triển KT-XH tỉnh, phân tích: Để phát triển rừng bền vững cần có những đề tài nghiên cứu cụ thể về bảo vệ và phát triển, sử dụng rừng trên địa bàn tỉnh. Phải tính toán kỹ lưỡng, hạn chế chuyển mục đích sử dụng rừng ở những khu rừng phòng hộ xung yếu; hỗ trợ sinh kế cho người dân, đặc biệt, người dân tộc thiểu số tại các huyện miền núi để người dân có trách nhiệm bảo vệ rừng. Tăng cường trồng rừng bổ sung vào diện tích rừng rất xung yếu để duy trì và tăng độ che phủ rừng”.
Ông Nguyễn Thế Dũng, Phó Chi cục trưởng phụ trách Chi cục Kiểm lâm, cho biết: Để nâng cao hiệu quả quản lý, bảo vệ rừng phòng hộ, từ ngày 1.7, UBND tỉnh sẽ tăng cường thêm lực lượng cho các Ban Quản lý rừng phòng hộ đảm bảo đủ người theo quy định. Chi cục cũng sẽ tham mưu cấp trên phân cấp rõ trách nhiệm của chủ rừng, chính quyền các cấp trong công tác bảo vệ rừng và PCCC rừng. Tăng cường phối hợp với ngành chức năng, chính quyền địa phương đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tuần tra bảo vệ rừng và PCCC rừng.
ÐOÀN NGỌC NHUẬN