Chọn gia vị cho bữa ăn gia đình
Nếu tính từ các chợ, siêu thị đến các hiệu, quầy tạp hóa nhỏ, hiện có cả trăm món gia vị khác nhau được sản xuất trong và ngoài nước. Làm thế nào để bạn chọn đúng sản phẩm tử tế thật không dễ.
Nói như vậy là vì, phần lớn là gia vị thô, rồi vì nhu cầu tiện lợi của cuộc sống, không ít món vốn rất phức tạp, nay đã được chế biến sẵn đến thành phẩm cuối cùng, chúng khiến việc nấu một món ngon, cầu kỳ trở thành dễ như trở bàn tay - một nồi bún đúng phong vị Huế chẳng hạn, có ngay một gói gia vị hướng dẫn sử dụng đến chi tiết.
Trên thị trường hiện có hàng trăm loại gia vị khác nhau.
Gia vị là những nguyên liệu có nguồn gốc thực vật, động vật hoặc có thể tổng hợp bằng con đường hóa học có tác dụng kích thích vị giác, tăng màu sắc, hương vị của món ăn. Gia vị thực phẩm hiện được bán ở khắp nơi, từ các siêu thị cho đến các chợ, cửa hàng tạp hóa, cửa hàng tiện lợi với vô số sản phẩm. Bỏ qua các thứ tiêu, hành, ớt tỏi, bột ngọt đã... quá cơ bản, chỉ kể đến các loại nước sốt, gia vị ướp không thôi đã có một danh sách dài; ướp cho món nướng khác với món xào; gói gia vị nấu bún theo phong cách Huế khác với kiểu Bắc.
Một số loại gia vị được sản xuất với công thức kiểu cha truyền con nối như: Bà Tám, Ông Hai, Việt Ấn, Thiên Thành... Trước đây, các loại gia vị này chủ yếu là ngũ vị hương, ca ri, phở bò, bò kho được đóng gói bì lớn, người bán phải múc ra từng bì nhỏ cho khách. Nay do cạnh tranh thị trường, gia vị được đóng gói bao bì đẹp mắt, đủ loại viên, bột, lỏng với trọng lượng chia nhỏ đến 10 g phù hợp với bữa ăn gia đình quy mô 4 người.
Ở chợ nông thôn thậm chí nhiều chợ huyện cũng bán hàng không nhãn mác. Chị Nguyễn Thị Lệ, 34 tuổi, ở thị trấn Tăng Bạt Hổ, huyện Hoài Ân cho biết: “Các quầy bán hàng khô ở chợ có rất nhiều loại gia vị chế biến, đóng gói sẵn như: bún bò Huế, phở bò, thịt kho tiêu, mì hoành thánh, vịt tiềm, cà ri, bò kho... Hiện nay, các hũ sốt gia vị dùng ướp, nướng, lẩu đủ loại khá tiện, tiết kiệm thời gian và phù hợp với khẩu vị mọi người”. Giá bán các loại gia vị bình dân có giá rất mềm từ 3.000 đồng - 10.000 đồng/gói. Nhưng các loại gia vị có nhãn hiệu uy tín cao như Vifon, Nam Dương, Lee Kum Kee, Barona, Knorr, Maggi, Chin-su... thì đắt hơn, nhưng cũng đa dạng, phong phú hơn như: canh chua, cá kho, thịt kho, ướp nướng... với giá từ 10.000 đồng/gói trở lên (10 - 20 gr/gói).
Chị Hoàng Thị Hương, 41 tuổi, ở đường Cần Vương, TP Quy Nhơn, cho biết: “Do các loại gia vị được chế biến sẵn ngày càng phổ biến, nhu cầu của người tiêu dùng được các nhà sản xuất thỏa mãn đến chi tiết nên công việc của các bà nội trợ ngày nay trở nên nhẹ hơn trước rất nhiều. Ví dụ chỉ riêng muối để chấm không thôi, đã có đủ vị muối ớt chanh xanh, muối ớt chanh đỏ, muối tôm, muối tiêu... Là một bà nội trợ, lo việc ăn uống cho cả gia đình tôi rất mong các cơ quan kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm lưu tâm nhiều hơn đến vấn đề này”.
Mối ưu tư của chị Hương không phải là vô cớ. Ngoài các loại gia vị được kiểm định về độ an toàn, nhiều loại gia vị không nguồn gốc, xuất xứ cũng xuất hiện trên thị trường... Chị Phùng Thị Thanh Miền, Giám đốc Công ty TNHH Gia vị Nhiệt Đới cho biết: “Gia vị là thứ chúng ta phải ăn lượng nhỏ nhưng thường xuyên hàng ngày nên không chọn lựa kỹ sẽ dễ gây hại sức khỏe. Hiện nay, các loại cây gia vị được chứng nhận tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP với nhiều tiêu chuẩn khắt khe, riêng GlobalGAP có tới 200 tiêu chuẩn. Do đó, giá thành gia vị cao gấp 2 - 3 lần các loại gia vị bình thường. Gia vị rất khó phân biệt nên người dùng nên chọn cho mình thương hiệu uy tín, người bán hàng tử tế!”.
Vì vậy, khi sử dụng gia vị, bên cạnh cách chế biến, sở thích hương vị, nếu không thể tự mình chế biến được từ nguyên liệu rời, buộc phải mua gia vị làm sẵn, bạn nên chọn những loại có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, đảm bảo an toàn thực phẩm.
Thạc sĩ Nguyễn Văn Lâm, Khoa Sinh, Trường CÐ Bình Ðịnh, cho biết: “Nếu bạn thêm quá nhiều gia vị trong chế biến thực phẩm hay nêm không đúng lúc cũng như không xử lý đúng cách sẽ gây biến chất của thực phẩm và không còn giữ được dinh dưỡng, gây ảnh hưởng đến sức khỏe chúng ta. Ví dụ, khi ta nêm muối quá nhiều làm cho thực phẩm chế biến quá mặn sẽ làm cho thức ăn mất ngon, còn gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe như huyết áp, thận...; thêm ớt, tiêu quá nhiều vào thức ăn sẽ gây quá cay và làm mất vị giác...”.
HẢI YẾN