Ðiều chỉnh quy hoạch chung TP Quy Nhơn và vùng phụ cận:
Phù hợp với yêu cầu phát triển
Ông Đào Quý Tiêu
Thủ tướng Chính phủ vừa phê duyệt điều chỉnh quy hoạch chung TP Quy Nhơn và vùng phụ cận đến năm 2035, tầm nhìn đến năm 2050. Mục tiêu của việc điều chỉnh này nhằm tạo điều kiện để TP Quy Nhơn phát triển xứng tầm là đô thị trung tâm của khu vực miền Trung - Tây Nguyên. PV Báo Bình Định đã phỏng vấn ông Đào Quý Tiêu, Giám đốc Sở Xây dựng, về vấn đề này.
* Xin ông cho biết công tác quy hoạch và chỉnh trang đô thị TP Quy Nhơn trong thời gian qua?
- Quy Nhơn là TP tỉnh lỵ của Bình Định, có diện tích khoảng 284,28 km², dân số khoảng 311.133 người, là đầu mối giao thông quan trọng kết nối khu vực miền Trung - Tây Nguyên với cả nước và quốc tế; có điều kiện tự nhiên thuận lợi để phát triển các ngành kinh tế công nghiệp, thương mại, xuất nhập khẩu, dịch vụ cảng biển, nuôi và khai thác thủy hải sản, du lịch… Năm 2004, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt quy hoạch chung TP Quy Nhơn, xác định đây là đô thị trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội của tỉnh; đồng thời là đô thị trung tâm động lực phát triển vùng duyên hải Nam Trung bộ, là cửa ngõ quan trọng của vùng Tây Nguyên, Nam Lào, Đông Bắc Campuchia ra biển Đông. Năm 2010, Thủ tướng Chính phủ đã công nhận Quy Nhơn là đô thị loại I trực thuộc tỉnh.
Để xứng tầm đô thị loại I trực thuộc tỉnh, trong thời gian qua, UBND tỉnh và TP Quy Nhơn đã nỗ lực đầu tư xây dựng và chỉnh trang đô thị TP Quy Nhơn. Cụ thể, quy hoạch phân khu và quy hoạch chi tiết đã được thực hiện, chiếm khoảng 90% diện tích xây dựng đô thị. Thành phố đã hình thành các trung tâm kinh tế, thương mại, văn hóa lớn như: Khu kinh tế Nhơn Hội; các khu công nghiệp Phú Tài, Long Mỹ; Trung tâm Văn hóa - Thông tin tỉnh, Nhà văn hóa Công nhân lao động, Nhà văn hóa Thanh thiếu nhi; các trung tâm y tế chuyên khoa và đa khoa, Trường Đại học Quang Trung… Đặc biệt, công tác chỉnh trang đô thị đã được tỉnh và TP Quy Nhơn chú trọng, với nhiều dự án được thực hiện, như di chuyển 2.500 hộ ngư nghiệp dọc bờ biển Quy Nhơn, xây dựng đường Nguyễn Tất Thành nối dài, triển khai dự án vệ sinh môi trường... Các dự án này đã góp phần đem lại cho TP Quy Nhơn bộ mặt mới, xứng tầm với vai trò, vị trí đô thị trung tâm của tỉnh.
* Như vậy, việc điều chỉnh quy hoạch chung TP Quy Nhơn và vùng phụ cận sẽ giúp thành phố thoát khỏi “chiếc áo đã chật”?
- Vâng, bên cạnh những thành tựu đạt được, trong quá trình phát triển, TP Quy Nhơn cũng đang gặp nhiều bất cập trong công tác xây dựng và thu hút đầu tư. Cụ thể, do đặc điểm vị trí địa lý và địa hình, không gian phát triển đô thị theo quy hoạch được duyệt năm 2004 bị hạn chế ở một số hướng, như phía Nam và phía Đông có địa hình bị chia cắt bởi núi, biển, sông, đầm…, chỉ tập trung khai thác quỹ đất ở phía Tây, phần lớn trong vùng hạ lưu sông Hà Thanh, làm cho cấu trúc đô thị bị phân tán theo từng tiểu khu vực.
Trong khu vực đô thị hiện hữu, nhiều khu phố bị nén dân số, dẫn đến quá tải đối với khả năng dịch vụ công ích. Một số khu vực còn tồn tại, chưa hợp lý, như khu doanh trại quân đội, các khu kho tàng gây ô nhiễm, các cơ sở giáo dục - đào tạo bị quá tải, các cụm công nghiệp nằm sâu trong nội thành gây ô nhiễm... Ngoài ra, Quy Nhơn hiện đang thiếu vị trí xây dựng các công trình có quy mô lớn là điểm nhấn đô thị, nên bộ mặt kiến trúc chưa hiện đại, chưa hình thành bản sắc riêng. Hệ thống đường nội thành có mặt cắt ngang khá nhỏ, gây ách tắc giao thông khi bùng nổ các phương tiện giao thông cá nhân. Các tuyến giao thông đối ngoại chưa tương xứng với nhu cầu hiện trạng và phát triển.
Mặt khác, trong xu thế hội nhập, để đảm nhiệm vai trò là TP trung tâm cấp vùng duyên hải miền Trung, TP Quy Nhơn cần được mở rộng hơn nữa, vượt qua ranh giới hành chính hiện nay về phía Bắc và phía Tây, để có không gian cấu trúc đô thị mới sẵn sàng liên kết hợp tác với các TP Nha Trang, Tuy Hòa về phía Nam và Quảng Ngãi, cụm khu kinh tế Chu Lai - Dung Quất về phía Bắc…
Các cơ sở phân tích trên cho thấy, việc điều chỉnh tổng thể quy hoạch chung TP Quy Nhơn và vùng phụ cận đến năm 2035, định hướng năm 2050 là cần thiết để đạt mục tiêu đảm bảo chiến lược phát triển lâu dài của thành phố và khu vực.
* Trong điều chỉnh quy hoạch, định hướng phát triển của TP Quy Nhơn và vùng phụ cận được xác định như thế nào, thưa ông?
- Quyết định điều chỉnh quy hoạch chung TP Quy Nhơn và vùng phụ cận đến năm 2035, tầm nhìn đến năm 2050 của Thủ tướng Chính phủ nêu rõ: Mục tiêu quy hoạch nhằm đưa TP Quy Nhơn và vùng phụ cận đến năm 2035 trở thành một trong những trung tâm kinh tế biển của quốc gia; có nền kinh tế phát triển theo định hướng dịch vụ- cảng biển - công nghiệp- du lịch, trọng tâm là dịch vụ - cảng biển. Và đến năm 2050 có vị trí quan trọng trong hệ thống đô thị quốc gia và khu vực Đông Nam Á, đóng vai trò là một trong những trung tâm phát triển lớn của khu vực Trung bộ… Do vậy, nhiệm vụ đặt ra các yêu cầu phải nghiên cứu trong đồ án quy hoạch như sau:
Về định hướng phát triển không gian đô thị, quy hoạch sử dụng đất TP Quy Nhơn và vùng phụ cận, cần xác định các mối liên kết tương hỗ về không gian giữa TP Quy Nhơn và vùng phụ cận với hệ thống đô thị tỉnh Bình Định và các đô thị lớn trong vùng kinh tế trọng điểm miền Trung, vùng duyên hải Nam Trung bộ và Tây Nguyên. Đặc biệt là mối quan hệ không gian giữa TP Quy Nhơn hiện hữu với Khu kinh tế Nhơn Hội và khu vực phụ cận thuộc huyện Tuy Phước, huyện Vân Canh. Xác định các vùng kiến trúc, cảnh quan, các khu vực trung tâm, khu vực cửa ngõ của đô thị, trục không gian chính, quảng trường lớn, không gian cây xanh - mặt nước, điểm nhấn trong đô thị và đề xuất nguyên tắc, yêu cầu tổ chức không gian, kiến trúc cho các khu đô thị hiện hữu và mở rộng.
Về định hướng phát triển hệ thống hạ tầng KT-XH cần đề xuất quy mô và các giải pháp phân bố hạ tầng KT-XH cấp vùng, cấp thành phố đảm bảo phát triển bền vững, gồm: Mạng lưới khu công nghiệp, cụm công nghiệp, khu vực làng nghề, dịch vụ hậu cần cảng; trung tâm dịch vụ, thương mại; hệ thống khu, cụm, điểm du lịch; các khu trung tâm hành chính tập trung; mạng lưới trung tâm y tế, giáo dục và đào tạo; văn hóa, thể dục thể thao; nhà ở và phân bố dân cư; không gian xanh và các trung tâm chuyên ngành khác…
* Xin cảm ơn ông!
NGỌC THÁI (Thực hiện)