“Tàu 67” hoạt động không hiệu quả: Cần điều chỉnh chính sách hỗ trợ
Bên cạnh nhiều “tàu 67” của ngư dân trong tỉnh hoạt động có hiệu quả, hiện vẫn còn một số “tàu 67” nằm bờ do hoạt động không hiệu quả. Các chủ tàu đã xin chuyển đổi nghề khai thác, song việc chuyển đổi nghề của “tàu 67” đang là bài toán nan giải đối với ngành chức năng và ngư dân bởi vướng ở chính sách.
Toàn tỉnh hiện có 58/61 tàu cá (3 tàu bị chìm) đóng mới theo Nghị định 67/2014/NÐ-CP của Chính phủ (NĐ 67) về một số chính sách phát triển thủy sản đang hoạt động, những chiếc tàu này quen được gọi là “tàu 67”. Trong số đó, có 8 tàu hoạt động không hiệu quả, gồm: 2 tàu lưới vây, 3 tàu dịch vụ hậu cần ở Phù Cát; 2 tàu lưới vây ở Phù Mỹ; 1 tàu lưới rê ở Hoài Nhơn.
Tàu vỏ thép làm nghề dịch vụ hậu cần của ngư dân Nguyễn Đức Hưng, ở xã Cát Khánh (huyện Phù Cát) nằm bờ tại cảng cá Đề Gi.
Nằm bờ vì thua lỗ
Gần một năm nay, con tàu vỏ thép làm nghề dịch vụ hậu cần BĐ 99479 TS, trị giá 17 tỉ đồng của anh Nguyễn Đức Hưng, ở xã Cát Khánh (huyện Phù Cát) vẫn đậu bến tại cảng cá Đề Gi. Anh Hưng chia sẻ: “Đầu năm 2018, sau 3 chuyến biển bị lỗ hơn 500 triệu đồng do hầm bảo quản sản phẩm trục trặc và các tàu cá vỏ thép của ngư dân trong tỉnh bị hư hỏng nằm bờ nên tàu của tôi không mua được sản phẩm mà cũng không thể tiếp cận các tàu vỏ gỗ để mua sản phẩm, bởi sẽ gây hư hỏng cho tàu vỏ gỗ khi va đập. Tôi rất muốn chuyển đổi nghề khác để hoạt động nhưng không còn vốn nữa để mà chuyển nghề!”.
Con tàu vỏ thép BĐ 99999 TS, công suất 829 CV, làm nghề lưới rê của anh Lê Văn Thiểu, ở xã Hoài Hương (Hoài Nhơn) cũng đang nằm bờ sau 7 chuyến ra khơi đánh bắt đều bị lỗ tổn vào năm 2017, đã vậy tàu anh còn bị mất dàn lưới trị giá hơn 4 tỉ đồng. “Dàn lưới là “cần câu cơm” nên khi bị mất lưới, tôi không còn vốn để tái đầu tư nên tàu phải nằm bờ. Tôi đã lên phương án để xin chuyển đổi nghề khai thác và được ngành chức năng của tỉnh rất quan tâm. Tuy nhiên, nếu chuyển đổi, Nhà nước sẽ không hỗ trợ cấp bù lãi suất, nên tôi phải ráng xoay xở để tìm vốn và làm lại nghề lưới rê như trước. Chứ tàu nằm bờ miết thì lấy đâu ra tiền để trả nợ vay ngân hàng!”, anh Thiểu tâm tình.
Còn ngư dân Trần Minh Sú, ở xã Mỹ Đức (Phù Mỹ), chủ tàu vỏ thép BĐ 99539 TS, bộc bạch: “Tàu cá của tôi trị giá 18 tỉ đồng, hạ thủy vào cuối năm 2016, nhưng sau 18 chuyến biển ra khơi đánh bắt đều thua lỗ, đến năm 2018 tôi phải cho tàu nằm bờ. Số nợ quá hạn của ngân hàng hiện đã hơn 3 tỉ đồng nên tôi đã vay mượn họ hàng để tự đầu tư chuyển qua nghề mành chụp và cho tàu hoạt động trở lại trong tháng này. Hiện tôi đang làm thủ tục trình lên ngành chức năng để xin giấy phép hoạt động”.
Cần được gỡ vướng
Theo ông Nguyễn Công Bình, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản (Sở NN&PTNT), theo NĐ 67, Nhà nước hỗ trợ cấp bù lãi suất 6%, ngư dân chỉ trả lãi suất 1%. Nhưng hiện tại vẫn chưa có quy định hỗ trợ cấp bù lãi suất một khi chủ tàu chuyển đổi nghề, bởi vậy ngư dân gặp rất nhiều khó khăn. Chi cục đã tham mưu Sở NN&PTNT trình UBND tỉnh để kiến nghị các bộ, ngành Trung ương sớm có giải pháp để có thể điều chỉnh chính sách tiếp tục hỗ trợ ngư dân.
Theo quy định, “tàu 67” khi chuyển đổi nghề thì các chủ tàu phải xây dựng lại phương án sản xuất kinh doanh hiệu quả; phải đảm bảo được việc trả nợ vay của ngân hàng; đảm bảo an toàn kỹ thuật tàu cá và trình cấp thẩm quyền, ngành chức năng xác nhận, thẩm định, phê duyệt. Ông Nguyễn Văn Cường, Phó Trưởng phòng Đăng kiểm - Trung tâm Đăng kiểm tàu cá Trung ương (Tổng cục Thủy sản), cho biết: “Tàu lưới vây mà chuyển sang mành chụp thì chi phí thấp hơn, còn tàu dịch vụ hậu cần chuyển sang nghề khai thác thì chi phí cao hơn do phải thay đổi thiết kế, kết cấu của con tàu. Chúng tôi luôn phối hợp với ngành Thủy sản tỉnh tạo điều kiện thuận lợi cho ngư dân trong thủ tục kiểm tra an toàn kỹ thuật để cấp giấy phép chuyển đổi nghề cho ngư dân”.
Thế nhưng điểm rất quan trọng là các chủ tàu sau nhiều chuyến biển thua lỗ đều đã “kiệt sức” và chỗ dựa lớn nhất khiến họ có thể tham gia vay vốn đóng “tàu 67” là nhờ được Nhà nước hỗ trợ tiền trả lãi. Do vậy, khi chưa có quy định hỗ trợ cấp bù lãi suất một khi chủ tàu chuyển đổi nghề, ngư dân sẽ bị mắc kẹt, ngay cả khi đã sửa được tàu để ra khơi. Nói về điều này, ông Nguyễn Trà Dương, Phó Giám đốc Ngân hàng Nhà nước - Chi nhánh tỉnh Bình Định, chia sẻ: Theo Thông tư 114/2014/TT-BTC ngày 20.8.2014 và Thông tư số 123/2018/TT-BTC ngày 17.12.2018 của Bộ Tài chính sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư 114/2014/TT-BTC hướng dẫn cấp bù lãi suất do thực hiện chính sách tín dụng theo NĐ 67 không quy định trường hợp chuyển đổi nghề nên trường hợp này sẽ không được hỗ trợ cấp bù lãi suất theo quy định. Dù vậy, ngành ngân hàng sẽ có biện pháp phối hợp để hỗ trợ ngư dân khi Trung ương có quy định mới.
Như vậy, để ngư dân và những con “tàu 67” tiền tỉ có thể ra khơi trở lại, rõ ràng ngư dân đang cần Nhà nước điều chỉnh chính sách, hỗ trợ cho họ.
ÐOÀN NGỌC NHUẬN