Ðôi điều trăn trở từ một hội thi
Sau 6 năm từ lần tổ chức gần nhất, Hội thi cán bộ, thư viện giỏi toàn tỉnh mới lại được tổ chức trong sự khấp khởi vui mừng của không chỉ những người trong cuộc. Nhưng qua 4 ngày diễn ra (22-25.10), Hội thi đã bộc lộ nhiều hạn chế khiến không ít người thất vọng...
42/43 thí sinh có giải
Hội thi lần này có lượng thí sinh (TS) tham gia đông nhất từ trước đến nay với 43 người: 7 TS khối THPT, 18 TS khối THCS và 17 TS khối tiểu học. Tuy nhiên, con số này vẫn còn quá ít, bởi tỉnh ta có hơn 300 trường phổ thông với 300 cán bộ thư viện đang làm công tác chuyên trách hoặc kiêm nhiệm.
Kết quả Hội thi, có 42 TS đoạt giải, gồm 1 giải Nhì, 14 giải Ba và 27 giải Khuyến khích. Không ít người cho rằng, số giải nhiều, đặc biệt giải Khuyến khích chiếm 64,2% tổng số giải, là do Ban giám khảo đã “lỏng tay”. Tuy nhiên, trên thực tế, chính bảng hướng dẫn chấm điểm với nhiều tiêu chí dễ dãi do Bộ GD&ĐT và Nhà Xuất bản Giáo dục quy định mới là nguyên nhân chính. Hội thi có ba phần: sáng kiến kinh nghiệm (SKKN), lý thuyết và thực hành giới thiệu sách, tổng điểm tối đa là 30 điểm; trong đó SKKN 3 điểm, lý thuyết 9 điểm và thực hành 18 điểm. TS có tổng điểm từ 28-30 đoạt giải Nhất; 25-27 Nhì; 22-24 Ba; 18-21 Khuyến khích.
Theo các thành viên Ban giám khảo, bảng hướng dẫn chấm điểm đã làm họ bị gò bó và lúng túng. Chẳng hạn phần nội dung có ba tiêu chí: nội dung tốt, phù hợp đề tài (2 điểm); lập luận chặt chẽ, dẫn chứng chính xác (2 điểm); có phát hiện mới về nội dung (2 điểm). TS được phép chuẩn bị bài ở nhà nên dễ dàng có 6 điểm. Hay như 4 tiêu chí về phong cách thể hiện gồm chất giọng tốt, phát âm rõ (2 điểm); trình bày diễn cảm, lôgic (4 điểm); phong thái, cử chỉ thích hợp (2 điểm); sử dụng dụng cụ trực quan sinh động (2 điểm). Với 3 tiêu chí đầu, TS dù khó đạt điểm tối đa nhưng cũng khó dưới trung bình; riêng tiêu chí cuối cùng, chỉ cần có một vài slide minh họa là có 2 điểm.
Phần quan trọng và có tính phân hóa cao nhất là trả lời câu hỏi của Ban giám khảo thì lại chỉ có 2 điểm, trong đó 0,5 điểm dành cho việc đảm bảo thời gian quy định. Vậy là, dù TS trả lời sai hoặc không trả lời được gì cũng mặc nhiên có được 0,5 điểm… Với quy định chấm như vậy, có được 18 điểm để đạt giải Khuyến khích là chuyện “trong tầm tay” của tất cả TS tham dự.
Cần tổ chức thường xuyên
Hội thi được xác định là dịp để những người làm công tác thư viện trường học thể hiện khả năng, qua đó học hỏi, rút kinh nghiệm lẫn nhau. Nhưng bên cạnh một số đơn vị chuẩn bị tốt như Quy Nhơn, Hoài Nhơn, vẫn còn vài đơn vị đi thi với tâm thế “cho có”. Điều này thể hiện việc xem nhẹ công tác thư viện tại địa phương.
Đáng chú ý, nhìn lại Hội thi, không khó để thấy trình độ chuyên môn nghiệp vụ của đội ngũ cán bộ, giáo viên thư viện ở phần lớn đơn vị đang ở mức thấp. Rất ít TS trả lời đúng câu hỏi của giám khảo đưa ra. Một giám khảo kể: “TS nêu phần nhập đề rất hay, nhưng khi tôi hỏi mục đích chọn giới thiệu cuốn sách thì TS không trả lời được. Với TS khác, dù trình bày rất lưu loát nhưng khi được hỏi một nội dung trong sách thì ấp úng đến hết giờ. Đa số TS tỏ ra rụt rè, nhút nhát khi đứng trước đám đông. Rất nhiều người không bám sát lý thuyết về phương pháp giới thiệu sách hoặc điểm sách, mà sa đà vào tóm tắt, bình sách, kể chuyện theo sách”.
Bên cạnh đó, khâu tổ chức Hội thi cũng chưa được chu đáo. Hội trường Sở GD&ĐT hạn chế số người dự, Hội thi chẳng còn “không khí”, thiếu lực lượng cổ động viên. Kết thúc mỗi buổi thi, phiếu chấm điểm của từng thành viên Ban giám khảo được Ban Tổ chức thu lại. Đến trước buổi tổng kết, Ban giám khảo không gặp lại nhau để tranh luận, bàn bạc về kết quả. Nhìn vào bảng điểm cuối cùng, không ít TS được các giám khảo cho điểm chênh lệch từ 3-5 điểm.
Hội thi đã kết thúc. Việc có nhiều giải thưởng rõ ràng đã làm cho TS nhận giải thấy không thật vinh dự. Cầm trên tay bằng khen của Sở GD&ĐT, một TS đạt giải Ba ngậm ngùi: “Đội ngũ làm công tác thư viện như chúng tôi rất cần sự quan tâm từ các cấp, đặc biệt là việc bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, cơ hội tiếp cận thông tin, kiến thức mới về nghề nghiệp, cơ hội giao tiếp để tự tin hơn trước đám đông. Tôi và nhiều đồng nghiệp mong muốn thời gian tổ chức Hội thi rút ngắn 2-3 năm một lần. Và trong mỗi Hội thi, chúng tôi có nhiều cơ hội thể hiện khả năng, được tham gia những buổi tọa đàm liên quan đến nghề nghiệp”.
Văn hóa đọc trong trường học luôn cần được gìn giữ để nuôi dưỡng nhân cách học sinh. Bên cạnh nỗ lực đầu tư xây dựng thư viện đạt chuẩn quốc gia cho các trường, ngành giáo dục cần quan tâm nhiều hơn đến đội ngũ làm công tác thư viện. Bởi, ngoài cơ sở vật chất tốt, đội ngũ này đóng vai trò rất quan trọng trong thu hút, tạo hứng thú để hội đồng sư phạm và học sinh đến với văn hóa đọc.
NGỌC TÚ