Thực hiện hỗ trợ về nhà ở cho hộ nghèo theo Quyết định 167:
Còn nhiều sai sót
Thời gian qua, Thanh tra tỉnh và các địa phương đã tiến hành thanh tra việc thực hiện chính sách hỗ trợ về nhà ở cho hộ nghèo theo Quyết định 167/2008/QÐ-TTg ngày 12.12.2008 của Thủ tướng Chính phủ (QÐ 167). Kết quả thanh tra đã chỉ ra nhiều thiếu sót, sai phạm.
Quy trình nhiều sai sót
Kết quả thanh tra tại huyện Hoài Ân cho thấy, toàn bộ các thôn không tổ chức họp dân để bình xét danh sách hộ nghèo đề nghị được hỗ trợ về nhà ở. Đồng thời, toàn bộ các hộ nghèo được hỗ trợ về nhà ở không làm đơn đăng ký hỗ trợ. Hầu hết các hộ nghèo được hỗ trợ do Hội đồng xét duyệt của xã hoặc do Quân - Dân - Chính thôn bình xét. Bên cạnh đó, công tác kiểm tra, rà soát hộ nghèo về nhà ở chưa chặt chẽ. Hộ ông Trương Thanh Quang (thôn Vạn Hòa), ông Trần Xuân Hoa (thôn Hội Trung) và bà Phạm Thị Bé (thôn Hội Long) không có tên trong danh sách hộ nghèo do UBND xã Ân Hảo Đông quản lý năm 2010. Tuy nhiên, điều lạ là 3 hộ này vẫn được hỗ trợ về nhà ở với số tiền 55,2 triệu đồng.
Về 3 trường hợp này, ông Nguyễn Đình Hưng, Phó Chủ tịch UBND xã Ân Hảo Đông, cho biết: “Năm 2008, gia đình anh Trương Thanh Quang đã có tên trong danh sách đề nghị hỗ trợ nhà ở của xã nhưng tại thời điểm đó, gia đình chưa đủ khả năng xây nhà nên có ý muốn dành dụm thêm. Năm 2010, hộ anh Quang không được bình xét là hộ nghèo vì người dân cho rằng anh Quang lười lao động. Hai trường hợp còn lại là hộ ông Hoa và bà Bé cũng chỉ là hộ cận nghèo. Hai gia đình đều có hoàn cảnh đặc biệt: con trai ông Hoa là người khuyết tật nặng; còn con trai bà Bé mắc bệnh động kinh, nằm liệt một chỗ. Năm 2010, nhà ở của cả 3 gia đình này đều xuống cấp nặng và có nguy cơ sụp đổ”.
Trước tình hình này, UBND xã Ân Hảo Đông đã đồng ý đưa 3 hộ nói trên vào danh sách được hỗ trợ. Ông Hưng cũng thừa nhận, vì quá cấp bách, địa phương vẫn quyết định “ưu tiên” để đảm bảo tính mạng cho người dân, dù biết các trường hợp này không thuộc diện hỗ trợ theo quy định. Năm 2011, 3 gia đình này đều được xét vào diện nghèo và đến nay vẫn chưa thoát nghèo.
Tại huyện Phù Mỹ, sai phạm “nổi cộm” cũng nằm ở khâu kiểm tra, rà soát và phê duyệt danh sách hộ được hỗ trợ. Tổng cộng có 52 hộ không đảm bảo đủ các điều kiện theo quy định nhưng vẫn được hỗ trợ, với tổng kinh phí 925,6 triệu đồng. Trong đó, có 7 hộ nghèo chủ yếu làm nghề buôn bán nhỏ, bán dạo, làm thuê mướn (không đúng đối tượng hỗ trợ) và 45 hộ nghèo xây nhà trước khi có quyết định về việc giao chỉ tiêu hỗ trợ của UBND huyện.
Bên cạnh đó, trong việc xác lập hồ sơ hoàn công, thời gian ghi trên biên bản nghiệm thu 3 giai đoạn ghi cùng 1 ngày, hoặc không ghi ngày. Xã Mỹ An, huyện Phù Mỹ có 12 hộ được hỗ trợ, biên bản nghiệm thu hoàn thành đưa vào sử dụng ghi cùng ngày với đơn đăng ký hỗ trợ xây dựng nhà ở của các hộ. Có thể thấy, các thủ tục này chỉ được “hợp thức hóa” chứ chưa được cán bộ địa phương thực hiện nghiêm túc.
Cần chặt chẽ hơn
Trao đổi với PV, Phó trưởng phòng LĐ-TB&XH huyện Hoài Ân Nguyễn Hữu Quốc thừa nhận thiếu sót về quy trình, thủ tục trong quá trình thực hiện hỗ trợ về nhà ở cho hộ nghèo trên địa bàn. Năm 2008, tỉnh ta đã có chính sách hỗ trợ về nhà ở cho hộ nghèo, các địa phương đều xét duyệt và lập danh sách các gia đình cần hỗ trợ. Đến năm 2009, QĐ 167 bắt đầu đi vào thực tế, các địa phương lại chủ quan lấy danh sách của năm 2008 để đề xuất hỗ trợ, dẫn đến những thiếu sót về mặt thủ tục (!).
“Phòng đã họp để rút kinh nghiệm nghiêm túc. Chúng tôi sẽ nghiên cứu kỹ hơn các văn bản liên quan, quan tâm và hướng dẫn sát sao các địa phương về quy trình, hồ sơ, để tránh sai sót trong việc hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo và người có công trong thời gian tới”, ông Quốc cho biết.
Trong giai đoạn 2009-2012, từ chương trình hỗ trợ về nhà ở cho hộ nghèo theo QĐ 167, 512 hộ nghèo có nhà ở xuống cấp ở Hoài Nhơn đã được hỗ trợ hơn 7,8 tỉ đồng; 384 hộ ở Phù Mỹ được hỗ trợ hơn 6 tỉ đồng; 294 hộ ở Hoài Ân được hỗ trợ hơn 5,3 tỉ đồng. Trong các đợt thanh tra vừa qua, Thanh tra tỉnh phát hiện huyện Hoài Nhơn đã hỗ trợ cho 16 hộ không đủ các điều kiện được hỗ trợ nhà ở, với số tiền 276,4 triệu đồng; huyện Phù Mỹ hỗ trợ 52 hộ với 925,6 triệu đồng; huyện Hoài Ân hỗ trợ 3 hộ với 55,2 triệu đồng.
Với 7 hộ nghèo ở thị trấn Phù Mỹ không làm nghề nông nhưng vẫn được hỗ trợ nhà ở, Phó Chủ tịch UBND huyện Phù Mỹ Trần Đình Thời khẳng định cả 7 hộ đều có đất sản xuất nông nghiệp, nhưng phải dựa vào nhiều nghề khác để ổn định cuộc sống. Như anh Nguyễn Hữu Trí chạy xe ôm và vợ làm thợ may để kiếm sống nuôi hai con ăn học. “Nền nhà thấp hơn mặt đường nên mỗi khi mưa lớn, cả nhà phải phân công nhau tát nước. Mỗi lần nghe tin bão lớn là gia đình dắt nhau qua nhà bà con ở tạm, chờ hết gió bão mới dám về vì sợ nhà sập”, chị Phan Thị Trúc, vợ anh Trí, cho biết. Hay như trường hợp ông Nguyễn Phẩm, 67 tuổi, bán vé số mưu sinh. Ông Phẩm bị mờ mắt trái, sức khỏe yếu, vợ ông làm nghề quét rác ở chợ. Gần 20 năm nay, vợ chồng ông phải ở nhờ nhà em trai vì chẳng biết kiếm đâu ra tiền để xây nhà riêng.
Ông Trần Đình Thời cho biết, đến thời điểm hiện tại, địa phương vẫn chưa nhận được kết luận thanh tra việc thực hiện hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo theo QĐ 167 tại địa phương. “Tuy nhiên, tại cuộc họp thông qua dự thảo kết luận thanh tra, chúng tôi đã giải trình về các trường hợp hỗ trợ sai và nhận được sự đồng tình của Thanh tra tỉnh. Từ sự việc này, chúng tôi sẽ rút kinh nghiệm, chỉ đạo sâu sát hơn để không lặp lại các thiếu sót”, ông Thời thông tin thêm.
Bên cạnh hoạt động của Thanh tra tỉnh tại 3 huyện Phù Mỹ, Hoài Nhơn, Hoài Ân, các địa phương cũng tiến hành thanh tra việc hỗ trợ về nhà ở cho hộ nghèo theo QĐ 167 trên địa bàn. Tại thị xã An Nhơn, kết quả thanh tra đã cho thấy có nhiều sai phạm. Đáng chú ý, sai phạm lớn nhất là các hộ không phải hộ nông, lâm, ngư nghiệp ở khu vực thuộc phường, thị trấn vẫn được hỗ trợ.
Theo Phó Chủ tịch UBND thị xã An Nhơn Phạm Văn Trung, sau khi có kết quả thanh tra, UBND thị xã đã chỉ đạo các xã, phường rút kinh nghiệm trong quá trình rà soát, lập danh sách đối tượng. “Phải phân biệt đối tượng hộ nghèo có kinh tế chính là nông nghiệp được hỗ trợ theo QĐ 167 và số đối tượng có thu nhập chính bằng nghề phi nông nghiệp. Hiện nay, trên địa bàn thị xã còn nhiều hộ làm nghề thủ công, buôn bán nhỏ có nhà ở xập xệ. Chúng tôi đã có phương án hỗ trợ về nhà ở cho các đối tượng này từ nguồn Quỹ Vì người nghèo của thị xã”.
VĂN TRANG - NGUYỄN MUỘI