Một bộ tiểu thuyết lịch sử hấp dẫn
Từ Dụ thái hậu là bộ tiểu thuyết 2 tập của nhà văn Trần Thùy Mai (Huế), do Nhà xuất bản Phụ nữ vừa ấn hành. Nhân vật chính của bộ tiểu thuyết là bà Phạm Thị Hằng, trưởng nữ của Lễ bộ thượng thư Đức Quốc công Phạm Đăng Hưng và là chánh thất của hoàng đế Thiệu Trị, sau trở thành hoàng thái hậu Từ Dụ nổi tiếng nhân từ.
Bối cảnh, thời gian của Từ Dụ thái hậu trải dài 30 năm, qua 3 triều vua Nguyễn: Gia Long, Minh Mạng, Thiệu Trị. Đó là giai đoạn cô bé Phạm Thị Hằng mới 13 tuổi từ vùng đất Gò Công phương Nam xa xôi ra sống cùng cha tại kinh đô Huế. Lớn lên, Phạm Thị Hằng trở thành một thiếu nữ xinh đẹp, giỏi giang, thông minh… Tuy nhiên, cô cũng kịp chứng kiến không ít những thân phận bi đát nơi cung cấm, những bi kịch cung đình… Qua tiểu thuyết người đọc cảm nhận được những éo leo đan qua đời thiếu nữ xinh đẹp này, tỷ như mối tình của Phạm Thị Hằng với hoàng trưởng tử Miên Tông (tức vua Thiệu Trị sau này), cùng mối tình thầm kín của đệ nhất công thần Trương Đăng Quế dành cho nàng…
Từ Dụ thái hậu còn viết khá đậm nét những nhân vật, những sự kiện lịch sử liên quan đến “chuyện triều chính” nhà Nguyễn, từ thời Gia Long đến thời Tự Đức… Theo đó, thông qua “những câu chuyện hậu cung” và “chuyện chính trường” nhà Nguyễn, Trần Thùy Mai khắc họa sinh động tính cách của từng vị vua, từng nhân vật lịch sử… Đó là một Gia Long thâm trầm khôn khéo; một Minh Mạng thông minh, quyết đoán; một Thiệu Trị giàu tình cảm nhưng cả nể; một Trương Đăng Quế điềm đạm, sâu sắc, biết nhu - cương đúng lúc; và Nhị phi Trần Thị Đang xảo quyệt, mưu mô; Phạm Thị Hằng dịu dàng, thông minh, biết dùng nhân tâm để hóa giải cường bạo...
Ở Từ Dụ thái hậu, nữ nhà văn xứ Huế cũng dành không ít thời gian để kể về những câu chuyện lãng mạn, thi vị, nhưng cũng không ít éo le, trắc trở. Bên cạnh đó là cuộc chiến bảo vệ tình yêu, danh phận; bênh vực lẽ phải, giúp đỡ người ngay thẳng của Phạm Thị Hằng…
Đáng lưu ý, bên cạnh các nhân vật trung tâm, Từ Dụ thái hậu còn có sự đan xen các mối quan hệ quân - thần, huynh - đệ, tình yêu - thù hận… khá phức tạp trong hoàng thất và nơi cung cấm. Chính trường nhà Nguyễn, từ thời Gia Long đến thời Tự Đức được tái hiện khá sinh động, với các nhân vật lịch sử được khắc họa sắc nét, cùng với những sự kiện lịch sử hiện ra chân thực…
VIẾT HIỀN