HTXNN ở Phù Cát: Nhiều nhưng không mạnh

Sau gần 7 năm chuyển đổi hoạt động theo Luật HTX năm 2012, hoạt động sản xuất kinh doanh của 21 HTXNN ở huyện Phù Cát vẫn chưa có chuyển biến nào tích cực, phần lớn đều đang loay hoay trong khó khăn. Có đến 19/21 HTX xếp loại trung bình và yếu, chỉ có 2 HTX đạt loại khá.

Được đánh giá là đơn vị năng động trong đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh, nhưng HTX Sản xuất kinh doanh dịch vụ tổng hợp Cát Tài (xã Cát Tài) cũng chỉ tổ chức được 2 loại hình dịch vụ: thủy nông và sản xuất kinh doanh lúa giống. Ông Tôn Thất Khoa, Phó Giám đốc HTX cho hay: “Mỗi năm HTX được Nhà nước cấp bù 1,3 tỉ đồng tiền thủy lợi phí, trong đó các thành viên trong Ban quản trị được thụ hưởng 25% tổng số tiền nói trên, phần còn lại dành cho việc sửa chữa, nâng cấp hoặc xây dựng mới kênh mương nội đồng bằng bê tông, chi trả công cho tổ quản lý thủy nông. HTX cũng tổ chức mua giống nguyên chủng về sản xuất ra giống lúa cấp 1 bán cho nông dân. Nhưng ở mảng này HTX rất khó cạnh tranh được với các DN lớn trong và ngoài tỉnh, bình quân mỗi năm lợi nhuận chỉ có 6 triệu đồng. Mới đây HTX tham gia chuỗi sản xuất và tiêu thụ đậu phụng, nhưng chỉ mới giữ vai trò là đơn vị kết nối giữa thành viên HTX với cơ sở chế biến đậu phụng chứ chưa có thu nhập”.

HTXNN 2 Cát Hanh, Phù Cát chuẩn bị nguồn phân bón để cung ứng cho thành viên sản xuất.

Tại xã Cát Hanh, nơi có 3 HTXNN nhưng có 1 HTX xếp loại yếu, 2 HTX xếp loại trung bình, ông Nguyễn Quang Hiến, Giám đốc HTXNN Cát Hanh 2, chia sẻ: Số lượng thành viên HTX sau khi chuyển đổi hoạt động theo Luật HTX năm 2012 rất lớn (2.700 thành viên), nhưng điều kiện kinh tế khó khăn, nên rất khó huy động vốn để đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh. Vay vốn ngân hàng thì không được vì không có tài sản thế chấp, nên chúng tôi chỉ duy trì 3 loại hình dịch vụ: thủy nông, giống cây trồng và vật tư nông nghiệp. Phí dịch vụ thủy nông thì thu theo quy định của Nhà nước, chủ yếu là để bù lại chi phí nạo vét kênh mương và trả công cho thủy nông viên. Doanh thu chính của HTX đều từ dịch vụ cung ứng lúa giống và phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, nhưng cũng không nhiều do bị cạnh tranh khốc liệt từ các đại lý khác trên địa bàn xã, nên lợi nhuận không nhiều. Năm 2018, doanh thu của HTX đạt 2,3 tỉ đồng, lợi nhuận 79 triệu đồng. 7 tháng đầu năm 2019, lượng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật bán ra giảm nhiều, nên doanh thu chỉ đạt hơn 1 tỉ đồng.

Trong số 21 HTXNN của huyện Phù Cát, ngoài HTX Dịch vụ nông nghiệp Cát Minh (xã Cát Minh) và HTXNN Cát Tiến (xã Cát Tiến) xếp loại khá, còn lại 14 HTX xếp loại trung bình và 5 HTX xếp loại yếu. Nguyên nhân là nhiều HTX đăng ký lại hoạt động theo Luật HTX năm 2012 mang tính hình thức; tư duy và phương thức hoạt động còn nặng về hành chính, bao cấp; lúng túng trong điều hành chỉ đạo đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh. Quy mô của các HTX vẫn còn nhỏ; cơ sở vật chất, công nghệ lạc hậu; nội dung hoạt động chưa phong phú; sản phẩm hàng hóa đơn điệu, chất lượng dịch vụ chưa cao; thiếu vốn để mở rộng hoạt động dịch vụ… nên hiệu quả sản xuất kinh doanh đạt thấp.

Những hạn chế nói trên ít nhiều đã làm suy giảm niềm tin và sự hợp tác của thành viên đối với các tổ chức kinh tế hợp tác. Phó Chủ tịch UBND huyện Phù Cát Trần Văn Hương cho biết: Kinh tế hợp tác có vai trò quan trọng đối với sự phát triển KT-XH ở các địa phương, nên Phù Cát sẽ điều tra, đánh giá lại hoạt động của các HTX, trên cơ sở đó thực hiện các giải pháp củng cố, phát triển kinh tế tập thể theo hướng ít mà tinh. Theo đó, đối với các xã có từ 2 - 3 HTX nhưng đều xếp loại trung bình, yếu kém thì tiến hành giải thể hoặc sáp nhập lại 1 HTX, đồng thời củng cố tổ chức, nâng cao năng lực hoạt động. Đối với các xã chưa có HTX thì tiến hành thành lập mới HTX nhằm đảm bảo quy định của Chương trình xây dựng nông thôn mới. UBND huyện sẽ phối hợp với ngành chức năng của tỉnh hỗ trợ đào tạo, nâng cao năng lực quản lý, điều hành cho cán bộ HTX; cho các HTX thuê đất dự phòng để đầu tư sản xuất; ưu tiên và hỗ trợ các HTX tham gia thực hiện các chương trình dự án đã và đang triển khai tại các địa phương. Mặt khác liên hệ, giới thiệu và kết nối các DN trong và ngoài tỉnh hợp tác với các HTX cùng đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh trên nhiều lĩnh vực, nâng cao hiệu quả kinh doanh.

PHẠM TIẾN SỸ