“Nở rộ” thành lập hãng hàng không trong bối cảnh hạ tầng quá tải

Thị trường hàng không Việt Nam những tháng cuối năm 2019 đang tiếp tục ghi nhận sự có mặt của 3 hãng mới gồm: Vietravel Airlines, Vinpearl Air và Hãng hàng không Cánh Diều (KiteAir). Như vậy, người tiêu dùng sẽ ngày càng được tiếp cận việc di chuyển nhanh chóng bằng máy bay với giá rẻ. Tuy nhiên, trong tình trạng hạ tầng sân bay ngày càng xuống cấp và chật hẹp, cùng với nguồn nhân lực Việt Nam chưa tự chủ đào tạo hoàn toàn thì đây đang là bài toán hóc búa với cơ quan quản lý.

CHK quốc tế Nội Bài đông nghẹt người kể cả trong ngày thường. Ảnh: VGP/Phan Trang.

Thêm 3 hãng hàng không mới

Cục Hàng không Việt Nam vừa có văn bản báo cáo Bộ GTVT sau khi thẩm định dự án thành lập Hãng hàng không Vietravel Airlines của Công ty cổ phần Du lịch và Tiếp thị Giao thông vận tải Việt Nam - Vietravel.

Theo nhận định từ nhà chức trách hàng không, định hướng khai thác các đường bay phục vụ khách du lịch theo hình thức thuê chuyến (charter) như Vietravel Airlines là hình thức khá mới lạ tại Việt Nam. Tuy nhiên các tập đoàn lớn trên thế giới như Contour Flight, TNT Vacations, Funjet Vacations, ESO Travel... đều sở hữu đội bay riêng để phục vụ cho khách của mình.

Hãng hàng không Vietravel Airlines sẽ chọn Cảng hàng không quốc tế Phú Bài (Huế) làm sân bay căn cứ sẽ không tạo áp lực lên các Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất và Nội Bài, được xem là khá chật chội trong thời điểm hiện nay.

Dự án thành lập hãng hàng không Vinpearl Air cũng vừa được Cục Hàng không báo cáo lên Bộ GTVT.

Dự án có tổng vốn đầu tư 4.700 tỷ đồng, dự kiến khai thác cả nội địa và quốc tế từ tháng 7/2020, khởi đầu với đội máy bay 6 chiếc. Sau đó, mỗi năm, Vinpearl Air sẽ đưa thêm khoảng 6 tàu bay vào khai thác, nâng tổng số tàu bay lên 36 chiếc vào năm 2025.

Vinpearl Air cũng dự kiến sẽ khai thác các loại máy bay thân hẹp Airbus A320, A321 hoặc Boeing B737 và máy bay thân rộng Airbus A330, A350 hoặc Boeing 787. Đến năm 2025, theo kế hoạch, mạng đường bay của Vinpearl Air dự kiến khai thác lên tới 62 đường bay nội địa và 93 đường bay quốc tế.

Hãng hàng không của Tập đoàn Vingroup cũng dự kiến chọn Nội Bài làm sân bay căn cứ với số đỗ tàu bay qua đêm trong năm 2020 là 2 vị trí.

Ghi tên vào danh sách tân binh tiếp theo là CTCP Hàng không Thiên Minh đã gửi hồ sơ lên Sở Kế hoạch và Đầu tư Quảng Nam đề xuất thành lập Hãng hàng không Cánh Diều (KiteAir), vốn điều lệ 1.000 tỷ đồng.

Theo đó, Thiên Minh dự kiến lập hãng hàng không tại CHK Chu Lai, huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam trong thời gian 50 năm kể từ ngày quyết định chủ trương đầu tư dự án có hiệu lực. Về quy mô dự án, Thiên Minh đề xuất đầu tư tổng cộng 30 máy bay tới năm 2024, trong đó, có 15 máy bay ATR72 và 15 máy bay A320/A321 (hoặc dòng máy bay có năng lực tương đương).

Nhân lực và hạ tầng ngày càng cấp bách

Theo Hội đồng Sân bay quốc tế (ACI), Việt Nam là thị trường tăng trưởng hành khách nhanh nhất thế giới trong nhóm thị trường trên 50 triệu hành khách giai đoạn 2016-2040. Hiệp hội Vận chuyển hàng không quốc tế (IATA) cũng dự báo thị trường hàng không Việt Nam phát triển nhanh thứ 5 thế giới, đạt 150 triệu lượt hành khách vận chuyển vào năm 2035.

Năm 2019, Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV), đơn vị quản lý 22 sân bay trên cả nước, dự kiến sẽ phục vụ tới 112,5 triệu lượt hành khách thông qua toàn mạng cảng (năm 2018 là 104 triệu lượt hành khách)…

Về “miếng bánh” thị phần trong nước, tính sơ bộ đến tháng 6, thị phần của nhóm 3 hãng hàng không: Vietnam Airlines, Jetstar Pacific và Vasco vào khoảng 51%; Vietjet khoảng 41,3%. Trong khi Bamboo Airways thuộc Tập đoàn FLC, dù mới cất cánh từ đầu năm 2019 nhưng đến nay cũng đã đạt khoảng 7%. Những con số này thay đổi so với hồi đầu năm, cho thấy cuộc đua giành thị phần giữa các hãng đang ngày càng gay gắt.

PGS.TS Nguyễn Thiện Tống, nguyên Chủ nhiệm Bộ môn Kỹ thuật hàng không Trường ĐH Bách khoa TPHCM, cho rằng sự cạnh tranh của thị trường vận tải hàng không khác với nhiều thị trường khác bởi tính chất quan trọng đặc biệt của vận tải hàng không, liên quan nhiều đến vấn đề an toàn, an ninh và cả an ninh quốc phòng. Trong khi đó, việc xuất hiện những "người chơi" mới sẽ đem lại lợi ích cho hành khách sẽ là “bài toán đau đầu” cho cơ quan quản lý khi hạ tầng hàng không đang rất quá tải, đặc biệt là sân bay Tân Sơn Nhất, không đủ điều kiện cho phép cất/hạ cánh nhiều hơn trong giờ cao điểm. Năm 2018, lượng hành khách qua cảng này trên 38 triệu người, trong khi công suất thiết kế chỉ 25 triệu.

Mặt khác, việc đào tạo phi công không thể là việc ngày một ngày hai, có khi 3-4 năm chưa đủ, phải 6-7 năm mới có kinh nghiệm để bay. Việc đào tạo nhân lực hàng không là vấn đề quan trọng, trong đó cần nhất đào tạo phi công.

Mới đây, tại cuộc họp sơ kết an ninh hàng không 6 tháng đầu năm 2019, Phó Thủ tướng thường trực Chính phủ Trương Hoà Bình đã nhấn mạnh phi công do Nhà nước đào tạo là tài nguyên quốc gia, và yêu cầu không để xảy ra tình trạng giành giật phi công trong nước hay cạnh tranh không lành mạnh.

Cùng với đó, không quảng cáo quá năng lực của hãng hàng không; không tăng chuyến để buộc phi công phải quay vòng nhanh.

Phó Thủ tướng nhắc nhở phải hướng đến ngành hàng không lành mạnh, tăng vị thế quốc gia, tránh mặt trái của kinh tế thị trường, phát triển đúng chiến lược về nguồn nhân lực, tàu bay.

Theo Phan Trang (Chinhphu.vn)