Tất cả các hồ chứa nước xung yếu đã hư hỏng

Kết quả kiểm tra mới nhất của ngành Nông nghiệp tỉnh cho thấy, toàn tỉnh hiện có 165 hồ chứa nước, trong đó có 26 hồ chứa nước xung yếu. Ðiểm đáng lo lắng là toàn bộ 26 hồ xung yếu đều bị hư hỏng. Dù các địa phương đã tu sửa, gia cố tạm các hạng mục bị hư hỏng, nhưng việc làm này mang tính chắp vá, chưa đảm bảo an toàn khi xảy ra mưa lũ lớn.

Các hồ chứa nước xung yếu như những túi nước khổng lồ trên cao, nếu xảy ra sự cố thì hệ lụy khó lường. Bởi vậy, UBND tỉnh yêu cầu ngành chức năng, chính quyền các địa phương không được chủ quan, lơ là mà phải tăng cường các biện pháp  đảm bảo an toàn cho các hồ chứa.

Hồ Núi Miếu bị sạt lở phải gia cố bằng hàng cọc tre.

Hồ xung yếu đang rất yếu

Mùa mưa bão đã cận kề, chúng tôi bắt đầu chuyến công tác ra Phù Mỹ - nơi có nhiều hồ xung yếu “lâm bệnh” nặng nhất, có nguy cơ xảy ra sự cố rất cao khi xảy ra mưa lũ lớn. Quan sát tại hồ chứa nước Hố Trạnh, ở xã Mỹ Chánh, huyện Phù Mỹ chúng tôi thấy, mái thượng lưu bị xói lở, sụt lún, tràn xả lũ bị sụp gãy hoàn toàn. Cống lấy nước của hồ chứa này cũng đã bị hư hỏng nặng. Tương tự, các hồ chứa: An Tường ở xã Mỹ Lộc, Núi Miếu ở xã Mỹ Lợi cũng bị nước rò rỉ qua thân đập, nhiều đoạn đập đất bị các đợt mưa lũ năm trước làm xói lở sâu vào thân nhưng đến nay vẫn chưa được sửa chữa mà chỉ gia cố tạm bợ.

Chỉ tay về đoạn đập đất mới được gia cố tạm bằng hàng cọc tre, ông Nguyễn Văn Sinh, Giám đốc HTXNN Mỹ Lợi, xã Mỹ Lợi - đơn vị quản lý hồ Núi Miếu, chia sẻ: “Do không đủ kinh phí nên còn một đoạn thân đập dài khoảng 100 m chưa được lát đá, nước thẩm thấu qua thân, rất nguy hiểm. Tranh thủ thời tiết nắng ráo, HTX đã huy động lực lượng đóng tạm cọc tre tại đoạn đập đất bị sạt lở để bảo vệ, nhưng nói thật là chúng tôi cũng không dám chắc có đảm bảo an toàn trong mùa mưa lũ này không”.

Khi hỏi về tình trạng của 3 hồ chứa nói trên, thì bất ngờ theo ngành chức năng của huyện Phù Mỹ, không chỉ có 3 hồ vừa kể, huyện còn có tới 7 hồ chứa khác ở các xã: Mỹ Thọ, Mỹ An, Mỹ Phong, Mỹ Thành do hư hỏng nặng nên cũng tiềm ẩn nguy cơ sự cố ngay trong mùa mưa lũ này. “Phần mái hạ lưu các hồ chứa này đều bị thẩm lậu, nước thấm qua đập. Bên cạnh đó, nhiều hồ chưa có tràn xả lũ kiên cố, nên sau mỗi mùa mưa lũ, tràn lại bị xói lở. Hệ thống cống lấy nước của các công trình cũng hư hỏng, gãy, rò nước với nhiều mức độ khác nhau, vừa ảnh hưởng đến việc tích nước, vừa có nguy cơ bị sạt lở trong mùa mưa bão. Do thiếu kinh phí và không được đầu tư bài bản, nên sau mỗi mùa mưa lũ, các hồ chứa nói trên tiếp tục bị hư hỏng nặng hơn” - ông Nguyễn Văn Hồng, Phó Trưởng phòng NN&PTNT huyện Phù Mỹ, thừa nhận.

Tương tự Phù Mỹ, huyện Hoài Ân cũng có 3 hồ chứa: Hóc Hảo ở xã Ân Phong, Hố Chuối ở xã Ân Thạnh, Đồng Quang ở xã Ân Nghĩa. Sau khi khảo sát qua cả 3 hồ này, dù không rành về chuyên môn, kỹ thuật nhưng tôi kịp biết chúng xuống cấp nặng đến mức nào. Trao đổi với tôi, ông Nguyễn Chí Công, Phó Chủ tịch UBND huyện Hoài Ân, thẳng thắn cho biết: Tuổi của tất cả các hồ chứa nước này đều rất cao, chúng được xây dựng trong điều kiện hạn chế cả về kỹ thuật thi công lẫn vật liệu. Nhiều năm qua, do thường xuyên chịu tác động của thiên tai, bão lũ, nên công trình bị xuống cấp, hư hỏng nặng. Nhưng do kinh phí hạn chế nên huyện chưa có điều kiện nâng cấp, sửa chữa bài bản chỉ làm ở mức dặm vá tạm thời. Khi xảy ra mưa lũ lớn, chúng tôi rất lo các hồ chứa xảy ra sự cố.

Hồ Núi Miếu. Ảnh: Báo Nhân Dân

Không được chủ quan, lơ là

Lo ngại các đơn vị chủ quan, lơ là trong việc đảm bảo an toàn các công trình thủy lợi trong mùa mưa lũ, cuối tháng 8.2019 Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Châu đã đi kiểm tra tình hình thực tế tại một loạt địa phương, liên tục chỉ đạo các sở, ngành, chính quyền địa phương nhanh chóng triển khai các phương án phòng chống lụt bão cho các công trình. Đối với những hồ chứa xung yếu nhưng chưa có kinh phí sửa chữa đồng bộ, lãnh đạo tỉnh yêu cầu thực hiện các biện pháp gia cố tạm hoặc không cho tích nước trong mùa mưa lũ để đảm bảo an toàn. 

Trao đổi với chúng tôi về vấn đề trên, ông Nguyễn Hữu Vui, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT, cho biết: Sau khi kiểm tra, đánh giá mức độ an toàn các hồ chứa nước, cuối tháng 8.2019, Sở NN&PTNT tổ chức hội nghị hướng dẫn quy trình quản lý, vận hành an toàn hồ chứa cho các HTX. Mặt khác, tư vấn hướng dẫn chính quyền các địa phương xây dựng phương án phòng chống lụt bão cho từng công trình cụ thể, đặc biệt chú trọng đến các công trình đang xây dựng và các công trình bị hư hỏng nhưng chưa có kinh phí nâng cấp, sửa chữa đồng bộ. Sở NN&PTNT cũng sẽ tiếp tục phối hợp với các địa phương kiểm tra quy trình vận hành, điều tiết và tích nước đối với các công trình hồ chứa, nhằm vừa đảm bảo an toàn cho công trình và vùng hạ lưu, vừa đảm bảo nguồn nước phục vụ cho sản xuất. Bên cạnh đó, tranh thủ nguồn vốn từ Dự án sửa chữa và nâng cao an toàn đập để đầu tư nâng cấp các hồ chứa xung yếu.

PHẠM TIẾN SỸ