Nét duyên làng chài Nhơn Lý
“Không gian sinh hoạt văn hóa của cộng đồng dân cư hòa quyện với kiến trúc độc đáo làng chài ven biển miền Duyên hải Nam Trung bộ là nét độc đáo riêng có của làng chài Nhơn Lý. Trong không gian văn hóa, nếu khéo léo đưa đời sống thường nhật thành những trải nghiệm, các bạn sẽ thu hút được rất nhiều du khách”, GS Simon Milne - Giám đốc Viện nghiên cứu du lịch New Zeand (New Zealand Tourism Research Institute - NZTRI) - nhận xét.
Diện mạo của làng chài Nhơn Lý (TP Quy Nhơn) thay đổi khi du lịch thổi làn gió mới đến đây. “Một điều tôi chưa ngờ tới là một ngày quê tôi trở thành làng du lịch. Những chiếc xe điện chở các nhóm khách dạo quanh làng, ghé vào những ngôi nhà chụp hình. Họ trò chuyện với chúng tôi, họ hỏi nhiều điều về ngôi làng, hỏi về cuộc sống”, anh Nguyễn Minh Thành, ở thôn Lý Lương, trò chuyện trong lúc đưa tôi đến giếng cổ Sơn Bình trong thôn.
Giếng cổ Sơn Bình nằm cuối thôn Lý Lương.
Anh Thành cũng như rất nhiều cư dân Nhơn Lý khác không thể hình dung ra rằng, một ngày nào đó, cái giếng xưa cũ trong thôn cũng có thể trở thành một điểm đến hấp dẫn nhiều du khách. Khi du lịch phát triển, khi khách phương xa tìm đến làng chài Nhơn Lý nhiều hơn, cũng là lúc nhiều nhà khoa học, nghiên cứu đặt làng biển này dưới lăng kính khảo sát của họ. Giống như một kho báu được đánh thức bởi câu thần chú “Vừng ơi”, khi biết được các giá trị văn hóa, lịch sử, kiến trúc của quê hương mình, cư dân Nhơn Lý có ý thức cao hơn trong việc giữ gìn nét đẹp riêng có. Bằng cách này hay cách khác, ai cũng muốn kể cho du khách nghe thật nhiều về làng chài, về lễ hội cầu ngư tại lăng Ông Nam Hải ở vạn đầm Hưng Lương - lăng Ông duy nhất trong tỉnh được xếp hạng Di tích lịch sử - văn hóa, về những nếp nhà, về những con đường.
Di tích lăng Ông Nam Hải ở vạn đầm Hưng Lương.
Tôi có cơ hội khẳng định suy nghĩ của mình khi thực hiện một cuộc khảo sát nho nhỏ. Khi nghe tôi đề nghị giúp đỡ, bất cứ ai trong làng cũng vui vẻ hỗ trợ - bằng cách kể tôi nghe, đưa tôi đi đến tận nơi, hoặc dẫn tôi tới gặp ai đó mà họ tin, người ấy sẽ trả lời rõ ràng câu hỏi của tôi. Tại sao lại như vậy? Và câu trả lời cũng giản dị đến bất ngờ, ai cũng muốn giới thiệu cho người phương xa biết về một Nhơn Lý hồn hậu, đáng mến đang vươn mình với niềm hãnh diện. Khi tôi thử đem điều này thảo luận với GS Simon Milne, ông cười lớn và đưa ngón tay cái lên - ngụ ý khen ngợi: Sự thân thiện, chan hòa của cư dân cũng là một tài sản quý, cần được vun bồi, gìn giữ!
Đường làng Nhơn Lý.
Ở Nhơn Lý, những ngôi nhà trước, sau xếp so le nhau. Những ngôi nhà nhuốm màu thời gian, nhiều ngôi nhà cũng được chủ nhân chăm chút, lưu dấu với những dòng chữ, những con số lưu lại thời gian xây dựng. Trong khuôn viên vừa đủ, nhiều người bắt đầu điểm tô cho ngôi nhà nhỏ những giàn hoa giấy, hoa cơm cháy, dây leo…
Bà Lê Thị Vinh Hương, Phó Giám đốc Sở Du lịch, nhìn nhận, kiến trúc đặc trưng của làng chài Duyên hải Nam Trung bộ với những ngôi nhà xây dựng theo hình xương cá nhìn ra phía biển; giá trị sinh hoạt văn hóa cộng đồng hình thành từ đời sống trở thành chất liệu quý để khai thác du lịch. Để làng chài Nhơn Lý giữ được giá trị này, một điều rất cần thiết là quy hoạch, xây dựng và liên kết để phát triển du lịch cộng đồng một cách bài bản, nền nếp.
Nhịp sống của làng chài Nhơn Lý được thể hiện qua hoạt động thường nhật của cư dân miền biển.
-Trong ảnh: Ra bến đón thuyền về mỗi chiều.
Dưới góc nhìn của một kiến trúc sư, anh Lê Phương - Giám đốc Công ty xây dựng TMN (Quy Nhơn), Phó Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Bình Định - cho biết, kiến trúc của làng chài Nhơn Lý được hình thành trên cơ sở điều kiện tự nhiên gắn liền cuộc sống mưu sinh của người dân. Đó là một làng chài mang nét đẹp thuần Việt, lưu giữ những giá trị văn hóa của cộng đồng cư dân miền biển.
Có thể thấy, làng quê Nhơn Lý rạng rỡ hơn khi làm du lịch. Những ngày rong ruổi ở làng chài, tôi có những trải nghiệm, có thêm nhiều hiểu biết về nơi đây. Vẻ đẹp của làng chài Nhơn Lý đến từ việc gắn kết giữa hoạt động kinh tế địa phương (đánh bắt, chế biến thủy sản) với du lịch. Bất cứ du khách nào đến đây, họ đều muốn cảm nhận được cuộc sống và hòa nhịp cùng người dân. Nếu chỉ thuần túy khai thác du lịch với việc nở rộ các hoạt động dịch vụ mà không giữ gìn những giá trị văn hóa, không duy trì nhịp sống làng chài, du lịch sẽ không phát triển bền vững.
THU DỊU