Hà Nội những ngày mùa Thu lịch sử 65 năm trước
Cách đây 65 năm, vào ngày 10.10.1954, hàng vạn người dân Thủ đô hân hoan chào đón đoàn quân chiến thắng trở về tiếp quản Thủ đô trong rừng cờ hoa rực rỡ. Ngày 10.10 năm đó đã đi vào lịch sử, đánh dấu Thủ đô Hà Nội chính thức được giải phóng hoàn toàn, mở ra một thời kỳ phát triển mới, hết sức vẻ vang trong lịch sử ngàn năm văn hiến của Thăng Long - Đông Đô - Hà Nội.
Các chiến sĩ Trung đoàn Thủ đô tiến vào Hà Nội trong cơn mưa mùa Thu. Ảnh: Tư liệu
Sau 9 năm trường kỳ kháng chiến, với chiến thắng Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu” của quân và dân ta, thực dân Pháp buộc phải ký Hiệp định Geneve ngày 20.7.1954, công nhận độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của 3 nước Việt Nam, Lào, Campuchia. Ngày 30.9.1954, hai bên đã ký Hiệp định chuyển giao Hà Nội về quân sự; ngày 2.10.1954 ký tiếp Hiệp định chuyển giao Hà Nội về hành chính.
Thực hiện Hiệp định chuyển giao Hà Nội, các cán bộ thuộc Đội Hành chính và chiến sĩ Công an thuộc Đội Trật tự vào Hà Nội trước để chuẩn bị nhận bàn giao các công sở, công trình công cộng, các cơ sở quân sự của Pháp và chính quyền Việt Nam Cộng hòa. Đến 16 giờ, ngày 9.10.1954, những tên lính Pháp cuối cùng rút qua cầu Long Biên.
Theo nghị quyết ngày 17.9.1954 của Hội đồng Chính phủ, Ủy ban quân chính thành phố Hà Nội được thành lập do Thiếu tướng Vương Thừa Vũ, Tư lệnh Sư đoàn Quân Tiên phong làm Chủ tịch và bác sĩ Trần Duy Hưng làm Phó Chủ tịch. Ủy ban quân chính có nhiệm vụ tiếp thu và quản lý thành phố. Từ ngày 8 -10.10.1954, bộ đội ta theo nhiều tuyến đường từ ngoại thành tiến vào nội thành Hà Nội. Các cánh quân tiến vào 5 cửa ô chính rồi từ đó tỏa đi các nơi. Đúng 8 giờ, ngày 10.10.1954, Trung đoàn Thủ đô thuộc Đại đoàn 308 tiến vào Hà Nội trong rừng cờ hoa rực rỡ và tiếng reo hò của hàng vạn người dân. Trong không khí hân hoan, vui sướng tới tột độ của nhân dân Thủ đô, đoàn quân giải phóng nhanh chóng tiếp quản thành phố gọn gàng, trật tự và an toàn. Đến 15 giờ, ngày 10.10, quân và dân Hà Nội đã làm lễ chào cờ, lắng nghe thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Trong những ngày mùa Thu 65 năm trước, tiến vào giải phóng Hà Nội, đảm bảo an ninh trật tự Thủ đô có dấu ấn của những người lính sau này mang màu áo Công an nhân dân vũ trang (nay là BĐBP) với những đóng góp thầm lặng bảo vệ an toàn cho Trung ương Đảng, Chính phủ và Bác Hồ chuyển về làm việc tại Thủ đô Hà Nội.
Sau ngày tiếp quản Thủ đô, việc bảo vệ an toàn cho Trung ương Đảng, Chính phủ, Bác Hồ là một trong những nhiệm vụ có tầm quan trọng đặc biệt, phức tạp và quan hệ chặt chẽ tới công tác giữ gìn trật tự an ninh chính trị Thủ đô. Để thực hiện tốt nhiệm vụ này, Bộ Tổng Tư lệnh QĐND Việt Nam quyết định thành lập Đại đoàn 350 với 3 trung đoàn trực thuộc gồm Trung đoàn 600 (thành lập vào trung tuần tháng 8.1945), Trung đoàn 254 và Trung đoàn 53. Trong đó, Trung đoàn 600 (năm 1959 được chuyển sang lực lượng Công an nhân dân vũ trang, nay là BĐBP) gồm Tiểu đoàn 11, Tiểu đoàn 12 (còn gọi là Đoàn Thanh Xuyên) và Tiểu đoàn 13, có nhiệm vụ bảo vệ Bác Hồ và các cơ quan đầu não của Đảng, Chính phủ khi về Thủ đô.
Một lần trò chuyện với tôi, ông Nguyễn Chí Địch, Chính trị viên, kiêm Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 12 kể lại rằng, cuối tháng 8.1954, đơn vị ông nhận mật lệnh phối hợp cùng một số đơn vị bạn làm công tác chuẩn bị để bảo vệ, giữ gìn an toàn cho các cơ quan Trung ương Đảng, Chính phủ và Bác Hồ khi đoàn từ chiến khu về tới Sơn Tây và bảo vệ trên đường từ Sơn Tây về Hà Nội. Mặc dù nhiệm vụ phức tạp, nhưng nhờ công tác tổ chức chặt chẽ và nắm vững địa bàn nên đơn vị ông đã hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Đêm 14, rạng sáng ngày 15.10, Bác Hồ về đến nội thành Hà Nội. Bác ở và làm việc tại một ngôi nhà ở Nhà thương Đồn Thủy (nay là Bệnh viện Hữu Nghị). Ngày 16.10, Bác tiếp chuyện thân mật với các đại biểu nhân dân Thủ đô tại Bắc Bộ Phủ. Đến cuối tháng 12.1954, Bác mới trở về Phủ Chủ tịch ở và làm việc.
Bộ đội tiến vào tiếp quản thị xã Hà Đông. Ảnh: Tư liệu
Tiểu đoàn 12, khi về đến Hà Nội, ngoài việc tiếp nhận những mục tiêu do các đơn vị Sư đoàn 308 bàn giao lại, đơn vị này còn tiếp quản một số cơ sở khác như Nhà máy in Tiến bộ, khu vực Đồn Thủy... thực hiện nhiệm vụ bảo vệ vòng ngoài Phủ Chủ tịch, bảo vệ an ninh địa bàn khu vực chuyên gia Trung Quốc và Liên Xô ở. Đến tháng 12.1954, Tiểu đoàn 12 tiếp tục nhận nhiệm vụ phối hợp với các đơn vị và nhiều lực lượng tổ chức bảo vệ lễ ra mắt của Trung ương Đảng, Chính phủ và Chủ tịch Hồ Chí Minh trước quốc dân đồng bào sau khi chuyển từ chiến khu Việt Bắc trở về Hà Nội làm việc vào ngày 1.1.1955.
65 năm qua, trải qua nhiều giai đoạn phát triển, trong muôn vàn khó khăn, quân dân Hà Nội đã nỗ lực, quyết tâm cao, chủ động, sáng tạo, đổi mới từng ngày, quyết tâm thực hiện thắng lợi nhiệm vụ kinh tế-xã hội, xứng đáng với vị trí là Thủ đô của đất nước. Đến nay, Hà Nội đã đạt được những thành tựu nổi bật, toàn diện, rất đáng tự hào, là địa phương có chỉ số phát triển con người cao nhất, tốc độ phát triển kinh tế hàng năm luôn đạt mức trung bình 9%, đóng góp 20% GDP của cả nước.
Theo Thanh Thủy (Biên phòng)