Luân chuyển giáo viên về các xã miền núi đặc biệt khó khăn:
Thực hiện chưa hiệu quả
Trừ An Lão có số giáo viên cơ hữu ổn định, Vân Canh và Vĩnh Thạnh năm nào cũng phải luân chuyển giáo viên về các xã miền núi đặc biệt khó khăn để đáp ứng yêu cầu dạy-học trên địa bàn. Trong khi đa số giáo viên chấp hành tốt việc luân chuyển, vẫn còn một số người tìm mọi cách trì hoãn hoặc chấp hành với tâm thế bất an, dẫn đến chất lượng giảng dạy không cao.
Yêu cầu từ thực tế
Đầu năm học 2013-2014, 4 thầy giáo tiểu học Nguyễn Hoàng Bắc, Đỗ Văn Bắc, Võ Công Bình và Phan Kế Toại đã được Phòng GD&ĐT huyện Vĩnh Thạnh luân chuyển về Trường PTDT bán trú tiểu học và THCS Vĩnh Kim. Vượt gần 30 km từ thị trấn Vĩnh Thạnh về trường dạy học, các thầy được phân về dạy lớp 3 ở điểm trường làng K6. Thầy Nguyễn Hoàng Bắc vốn là Tổng phụ trách Đội Trường Tiểu học thị trấn Vĩnh Thạnh nên luôn tạo được không khí học tập sôi nổi và hứng thú cho học sinh. Vất vả hơn các thầy giáo ở Vĩnh Thạnh, cô giáo dạy Văn Phạm Thị Nhàn được luân chuyển về Trường PTDT bán trú Canh Liên, huyện Vân Canh. Lợi thế của cô giáo Nhàn so với đồng nghiệp là cô tiếp cận với học sinh dễ dàng hơn vì cô là người Chăm, nói được tiếng Bana. Với lợi thế ấy, cô Nhàn đang tìm cách nâng cao vốn tiếng Việt cho học sinh của lớp.
“Việc luân chuyển giáo viên là cần thiết và công bằng, bởi giáo viên ở vùng khó khăn ra vùng thuận lợi có cơ hội tiếp cận nhiều kiến thức, phương pháp mới; đối tượng học sinh, cách thức quản lý, giảng dạy mới. Ngược lại, giáo viên vùng thuận lợi chuyển vào vùng khó khăn có điều kiện trải nghiệm để cảm thông, chia sẻ với đồng nghiệp hơn. Công tác này còn góp phần nâng cao chất lượng giáo dục ở các trường vùng sâu, vùng xa, rút ngắn khoảng cách chênh lệch về chất lượng và hiệu quả giáo dục giữa các vùng miền.”
Từ năm 2008, ngành GD&ĐT các huyện miền núi đã tiến hành luân chuyển giáo viên. Huyện Vân Canh, năm học này, luân chuyển 5 giáo viên (4 giáo viên tiểu học, 1 giáo viên THCS) về công tác tại xã Canh Liên. Quy định lâu nay, giáo viên nam chấp hành việc luân chuyển trong 3 năm, giáo viên nữ 1 năm. Thầy Trần Duy Khá, Hiệu trưởng Trường PTDT bán trú Canh Liên, cho biết: “Giáo viên dạy môn Văn của trường lâu nay đã chuyển về vùng thuận lợi, cô Nhàn được phòng điều về thay thế kịp thời, giúp trường đảm bảo chương trình dạy học theo quy định của Bộ GD&ĐT”.
Ở huyện Vĩnh Thạnh, thời gian luân chuyển dài hơn (nam 5 năm, nữ 3 năm). Phòng luân chuyển 12 giáo viên (5 nam, 7 nữ) về hai xã Vĩnh Kim và Vĩnh Sơn. Toàn bộ 7 giáo viên nữ được ưu tiên về Vĩnh Sơn, vì tuy ở địa thế cao hơn nhưng điều kiện đi lại, ăn ở thuận lợi hơn. Thầy Phạm Minh Sơn, Hiệu trưởng Trường PTDT bán trú tiểu học và THCS Vĩnh Kim, chia sẻ: “Trong số 6 điểm trường, khó khăn nhất là điểm trường O2. Năm nay, trường có 4 thầy giáo tiểu học được luân chuyển lên dạy ở điểm trường làng K6 và O5. Hiện các thầy đã nhanh chóng bắt nhịp với môi trường mới, giúp trường đảm bảo kế hoạch dạy học”.
Theo lãnh đạo các phòng GD&ĐT, việc luân chuyển giáo viên là cần thiết và công bằng, bởi giáo viên ở vùng khó khăn ra vùng thuận lợi có cơ hội tiếp cận nhiều kiến thức, phương pháp mới; đối tượng học sinh, cách thức quản lý, giảng dạy mới. Ngược lại, giáo viên vùng thuận lợi chuyển vào vùng khó khăn có điều kiện trải nghiệm để cảm thông, chia sẻ với đồng nghiệp hơn. Công tác này còn góp phần nâng cao chất lượng giáo dục ở các trường vùng sâu, vùng xa, rút ngắn khoảng cách chênh lệch về chất lượng và hiệu quả giáo dục giữa các vùng miền.
Cần cách làm phù hợp
Đầu mỗi năm học, khi huyện Vân Canh bắt đầu xét danh sách giáo viên luân chuyển thì trong hội đồng sư phạm các trường lại rộ lên chuyện người đi, kẻ ở. Một số giáo viên của huyện “bỏ nhỏ” với phóng viên, nhiều người nộp hồ sơ bệnh án hay kể lể về gia cảnh neo đơn, khó khăn để xin trì hoãn. Huyện Vĩnh Thạnh dù làm sớm hơn (từ cuối học kỳ I của năm học trước), nhưng vẫn có không ít giáo viên cậy “cửa này cửa nọ” để xin miễn hoặc chuyển đến nơi dạy thuận lợi hơn. Khi không còn cách né tránh, nhiều người miễn cưỡng chấp hành với tâm thế… mong ngóng ngày trở lại.
Dạy học ở môi trường mới với đối tượng học sinh có trình độ khác biệt, đòi hỏi giáo viên phải nhanh chóng hòa nhập và có phương pháp phù hợp mới có thể nâng cao chất lượng giáo dục. Hơn 10 năm dạy học ở Canh Liên, thầy Võ Trung Khương chia sẻ: “Học sinh dân tộc thiểu số ở rải rác các làng, đa số nhút nhát, ít nói. Giáo viên phải tìm cách gần gũi, nắm bắt tâm lý, hoàn cảnh gia đình, đặc biệt là đối với số học sinh cá biệt thì mới có thể giúp các em tiến bộ. So với giáo viên tại chỗ, giáo viên luân chuyển cần phải nỗ lực nhiều hơn để sâu sát với học sinh”.
Để khắc phục tình trạng giáo viên không yên tâm công tác khi làm nhiệm vụ luân chuyển, ngành GD&ĐT các huyện đã quy định trong thời gian luân chuyển nếu không hoàn thành nhiệm vụ thì không được chuyển về. Nhưng trên thực tế, chưa có trường hợp nào bị đánh giá “không hoàn thành nhiệm vụ”. Ngay cả việc đánh giá giáo viên dựa vào chất lượng “đầu ra” cũng không có tác dụng vì giáo viên có thể “nới tay” hơn đối với học sinh. Ông Phạm Minh Chấn, Trưởng Phòng GD&ĐT huyện Vân Canh, cho biết Phòng đang đề xuất với huyện về việc đào tạo giáo viên tại chỗ. Như liên hệ với Trường Cao đẳng Bình Định hoặc Trường Đại học Quy Nhơn cử những học sinh tốt nghiệp lớp 12 của xã Canh Liên đi học ngành sư phạm rồi về bố trí công tác tại xã.
NGỌC TÚ