Kỷ niệm 55 năm Chiến thắng An Lão: Nhìn về một mốc son chói lọi
Chiến thắng An Lão là chiến thắng đầu tiên của miền Trung Trung bộ, đã làm tiêu hao, tan rã phần lớn sinh lực địch, góp phần quan trọng vào sự nghiệp giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.
Hai ngày đêm thần tốc
Đầu tháng 12.1964, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 5 quyết định mở chiến dịch tấn công giải phóng An Lão. Tham gia chiến dịch có bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương và dân quân du kích, đặc biệt là sự ủng hộ to lớn của quần chúng về sức người, sức của. Theo kế hoạch, chiến dịch sẽ diễn ra từ 5 - 7 ngày, nhưng thực tế chỉ diễn ra trong 2 ngày đêm thần tốc: ngày 7 và 8.12.1964.
Tượng đài Chiến thắng An Lão.
Cụ thể, chiến dịch trải qua 3 bước. Bước 1, ta tiêu diệt 3 cứ điểm, 8 chốt ấp chiến lược, đồng thời bao vây chi khu quận lỵ An Lão. Đúng 23 giờ ngày 6.12.1964, các đơn vị bộ đội đã tiếp cận trận địa. Đến 1 giờ 5 phút ngày 7.12, các mũi chủ yếu đồng loạt nổ súng tấn công như vũ bão, chỉ trong một đêm đã tiêu diệt toàn bộ các cứ điểm, điểm chốt. Đồng thời, truy bắt tàn quân, tề điệp, ác ôn, giải phóng 8 ấp chiến lược, làm chủ toàn bộ thung lũng An Lão (trừ quận lỵ); hoàn thành một bước nhanh gọn, tạo điều kiện thuận lợi để triển khai lực lượng đánh quân chi viện.
Với Chiến thắng An Lão, ta đã loại khỏi vòng chiến đấu 610 tên địch; trong đó 142 tên chết (có 5 lính Mỹ), bắt sống 402 tên. Bắn cháy, phá hỏng 5 xe tăng, bắn rơi 1 máy bay, tiêu diệt 3 cứ điểm, 8 chốt dân vệ, 8 ấp chiến lược, tiêu diệt 2 đại đội bảo an, 12 trung đội dân vệ, 1 trung đội cối, 1 trung đội biệt kích, 1 tiểu đoàn cộng hòa… Qua đó, giải phóng 11.000 dân và mở rộng vùng giải phóng nối liền vùng căn cứ An Lão về phía Nam dài 22 km.
Bước 2 là đánh quân tiếp viện bằng đường không, tiếp tục truy lùng bọn tàn quân ác ôn, tề điệp. Các điểm chốt, ấp chiến lược đều do ta làm chủ, Quận lỵ An Lão bị ta vây chặt. 8 giờ sáng ngày 7.12, địch dùng nhiều tốp máy bay đánh phá, ném xuống cứ điểm 193 (núi Một) hàng chục tấn bom đạn, nhưng ta đã đẩy lùi và đè bẹp ý đồ tiếp viện bằng đường không của địch, đồng thời tiếp tục truy lùng bọn tàn quân ác ôn, tề điệp. Đến 9 giờ 30 phút, ta đã truy lùng, bắt gần 200 tên, buộc địch phải cứu viện bằng đường bộ.
Bước cuối cùng là đánh quân tiếp viện bằng đường bộ, kết thúc chiến dịch. Ngày 8.12, địch điên cuồng dùng máy bay ném bom rải thảm từ khu vực Xuân Phong (An Hòa, An Lão) đến Ân Hảo (Hoài Ân). Tuy nhiên, trên các chiến hào, chiến sĩ ta vẫn kiên cường bám chắc trận địa, giành giật với địch từng tấc đất.
Tối 8.12, Bộ Tư lệnh mặt trận họp, soát xét tình hình tác chiến trong hai ngày qua và quyết định kết thúc chiến dịch. Thế trận chiến tranh nhân dân ngày càng mở rộng, gọng kìm bao vây ngày càng siết chặt. Những ngày sau địch mở thêm vài đợt càn quét yếu ớt, lấy lệ rồi chấm dứt hẳn.
Chiến thắng của tinh thần đoàn kết
Chiến thắng An Lão là chiến thắng của tinh thần đoàn kết quân dân, đoàn kết giữa 3 dân tộc anh em Kinh, H’re và Bana. Chiến thắng này gắn liền với sự ra đời và truyền thống vẻ vang của nhiều đơn vị chủ lực của quân đội ta, đặc biệt là Trung đoàn 2 An Lão anh hùng.
Đồng chí Lê Duẩn - khi ấy là Bí thư Trung ương Cục, thay mặt cho Trung ương Cục miền Nam gửi thư khen cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 2, nhấn mạnh: “Chiến thắng An Lão đánh dấu sự trưởng thành vượt bậc của chủ lực Quân khu mà nòng cốt là Trung đoàn 2. Lần đầu tiên trên chiến trường Khu 5, xuất hiện phương thức tác chiến mới của bộ đội chủ lực, kết hợp với bộ đội địa phương, dân quân du kích dưới hình thức tác chiến quy mô cấp trung đoàn”.
Tự hào tiếp nối
“Ra đời và trưởng thành trong hòa bình, thế hệ trẻ chúng tôi không được trực tiếp chứng kiến những thời khắc lịch sử của quê hương mà chỉ được xem, nghe qua sách báo, lời kể của ông bà, cha, mẹ, các chú CCB, những người đã trực tiếp tham gia chiến dịch giải phóng An Lão. Thế hệ trẻ chúng tôi càng thấy tự hào về thế hệ cha ông, phần nào cảm nhận được không khí hào hùng trong những ngày lịch sử 55 năm về trước”.
Bí thư Xã đoàn An Tân NGUYỄN ĐÌNH TƯỞNG
Đồng thời đồng chí Lê Duẩn khẳng định: “Chiến thắng An Lão phối hợp kịp thời với chiến thắng Bình Giã và phong trào chiến tranh du kích toàn miền Nam đã đẩy ngụy quân, ngụy quyền vào nguy cơ bị tan rã, đưa chiến tranh du kích tiến lên một bước mạnh mẽ. Đối với Khu 5, chiến thắng An Lão đánh dấu một bước chuyển biến mới”.
Theo trung tá Hoàng Quốc Tuấn - Chính ủy Trung đoàn 2, Chiến thắng An Lão góp phần làm phá sản chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” của đế quốc Mỹ. Đây là thắng lợi của đường lối chiến tranh nhân dân sáng tạo của Đảng ta, được tạo nên từ những đóng góp, hy sinh xương máu của biết bao cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 2 anh hùng, quân và dân địa phương. Thắng lợi đó cũng đã để lại nhiều bài học kinh nghiệm có giá trị lý luận và thực tiễn sâu sắc đối với quân đội nói chung và cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 2 nói riêng.
NGUYỄN VĂN TRANG