Vi rút cúm lẩn tránh hệ miễn dịch như thế nào?

Các nhà khoa học vừa phát hiện ra cách thức vi rút cúm mùa trốn thoát khỏi hệ miễn dịch đã được tăng cường bằng vắc-xin, mở ra hướng cải tiến vắc-xin cúm trong tương lai.

Nhóm nghiên cứu đến từ trường đại học Cambridge (Anh) và trung tâm y khoa Erasmus (Hà Lan) nhận thấy vi rút cúm mùa trốn thoát khỏi sự tấn công của hệ miễn dịch bằng cách thay thế một axit amin đơn lẻ.

Nhóm nghiên cứu cũng phát hiện ra sự thay đổi axit amin này xảy ra ở 7 nơi trên bề mặt của axit amin chứ không phải là ở 130 nơi như những gì mà giới khoa học nghĩ trước đây.

Công trình nghiên cứu này là một bước quan trọng giúp tiến tới hiểu rõ về sự tiến hoá của vi rút cúm; từ đó, giúp chúng ta dự đoán được sự tiến hoá đó và chế tạo ra loại vắc-xin ngừa cúm hiệu quả hơn vắc-xin hiện nay.

Vắc-xin hoạt động bằng cách kích thích hệ miễn dịch tăng cường sản xuất kháng thể chống lại vi rút sau khi cơ thể bị phơi nhiễm vi rút cúm bất hoạt. Khi vi rút cúm thật sự tấn công cơ thể thì kháng thể này sẽ tiêu diệt tác nhân gây bệnh đó.

Tuy nhiên, cứ qua 2-3 năm, lớp vỏ ngoài của vi rút cúm mùa sẽ tiến hoá, ngăn không cho kháng thể đánh bại được chủng vi rút cúm cũ. Hậu quả là vắc-xin trở nên vô hiệu đối với chủng vi rút đã tiến hoá.

Vì vi rút cúm liên tục tiến hoá theo cách này nên Tổ chức Y tế thế giới (WHO) phải họp mỗi năm 2 lần để xác định cần thay đổi vắc-xin ngừa chủng vi rút cúm nào.

Trong nghiên cứu trên, các nhà khoa học tạo ra những con vi rút có nhiều kiểu thay thế axit amin và nhiều kiểu kết hợp thay thế axit amin khác nhau. Tiếp đó, họ thử nghiệm những con vi rút này để xem kiểu thay thế và kết hợp thay thế nào sinh ra chủng vi rút mới.

Nhóm nghiên cứu phát hiện vi rút cúm mùa trốn thoát khỏi hệ miễn dịch và phát triển thành chủng vi rút cúm mới thông thường chỉ với một kiểu thay thế axit amin duy nhất. Trước đây, giới khoa học cho rằng vi rút cần ít nhất 4 kiểu thay thế mới đủ sức đánh bại hệ miễn dịch.

Kiểu thay thế axit amin duy nhất đó xảy ra tại 7 điểm trên bề mặt của axit amin. Tất cả những điểm này đều nằm gần nơi vi rút bám vào tế bào vật chủ và gây nhiễm bệnh.

Tố Uyên (Theo Science Daily)