Ðồng hành cùng ngư dân giữa trùng khơi
Kiểm ngư luôn đồng hành cùng ngư dân, góp phần giữ vững chủ quyền trên biển của Tổ quốc. Ðó là khẳng định của Phó Chi đội trưởng Chi đội Kiểm ngư số 3 Phạm Minh Sơn - một người con của đất Bình Ðịnh.
Tàu KN 390 hiên ngang giữa sóng nước, là điểm tựa của ngư dân trên biển.
Ngày 15.4.2014, lực lượng Kiểm ngư Việt Nam chính thức ra mắt. Đây là lực lượng chuyên trách của Nhà nước trực thuộc Tổng cục Thủy sản (Bộ NN&PTNT), có chức năng tuần tra, kiểm soát, phát hiện và xử lý vi phạm pháp luật và thanh tra chuyên ngành thủy sản trên vùng biển Việt Nam; góp phần hỗ trợ, giúp đỡ ngư dân yên tâm sản xuất, bảo vệ nguồn lợi thủy sản, tham gia bảo vệ an ninh, trật tự và chủ quyền quốc gia.
Lực lượng kiểm ngư có cơ cấu tổ chức từ cấp Trung ương đến Vùng, gồm Cục Kiểm ngư có trụ sở chính tại Hà Nội và 4 Chi cục Kiểm ngư Vùng trực tiếp thực hiện nhiệm vụ tuần tra, kiểm soát, phát hiện xử lý vi phạm pháp luật trên biển.
Kiên quyết nhưng mềm dẻo
Vừa đi vào hoạt động, lực lượng kiểm ngư đã lãnh ngay trọng trách. Trong đó, nặng nề nhất là Chi đội Kiểm ngư số 3 thuộc Chi cục Kiểm ngư Vùng 2, địa bàn hoạt động có quần đảo Hoàng Sa, nơi Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 vào đầu tháng 5.2014.
“Nhiều ngư dân liều mình vì mưu sinh. Có người bị xương cá ngược đâm vào ngón tay, bị nhiễm trùng nhưng chủ tàu không chịu vào bờ do mới ra khơi được 1 tuần. Chúng tôi tiếp cận, tiểu phẫu, cho dùng kháng sinh. Qua cơn nguy kịch, họ truyền tai nhau, kiểm ngư và ngư dân thêm phần khắng khít. Được ngư dân tin tưởng, ủng hộ là thắng lợi rồi!”.
Phó Chi đội trưởng Chi đội Kiểm ngư số 3 PHẠM MINH SƠN
Mặc dù lực lượng rất non trẻ (chỉ 15… ngày tuổi), song các kiểm ngư viên vẫn phối hợp tốt với các lực lượng thực thi pháp luật trên biển; kiên cường bám trụ, đối mặt với mọi khó khăn nguy hiểm, kiên quyết đấu tranh bằng biện pháp hòa bình, yêu cầu Trung Quốc phải rút giàn khoan Hải Dương 981 cùng các tàu hộ tống ra khỏi vùng biển Việt Nam. Có những tàu bị đâm đến 3 lần nhưng vẫn khắc phục và quay lại hoạt động bình thường. Bên cạnh đó, lực lượng kiểm ngư cũng giúp ngư dân yên tâm bám biển trong điều kiện phức tạp của tình hình Biển Đông những ngày này.
Đó cũng là chuyến công tác “để đời” của Phó Chi đội trưởng Phạm Minh Sơn - người bám biển bám tàu suốt những ngày giàn khoan Hải Dương 981 có mặt trên vùng biển Việt Nam. “Lúc này, lực lượng kiểm ngư chỉ có tàu nhỏ, biên chế ít, trang bị hạn chế, nhưng phải đối đầu với lực lượng đông gấp 3 - 4 lần, được vũ trang hiện đại. Song, với quyết tâm cao, cùng quá trình tập luyện nghiêm túc nên lực lượng kiểm ngư không bị bất ngờ, kiên cường đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển đảo”, anh Sơn nhớ lại.
Sau khi tàu Hải Dương 981 rút đi, Chi đội Kiểm ngư số 3 vẫn tiếp tục bám trụ vùng biển của Tổ quốc, cố gắng không cho tàu cá nước ngoài bén mảng tới. Anh Sơn cho hay, kiểm ngư luôn cương quyết nhưng mềm dẻo, tránh va chạm vũ trang khi chưa cần thiết, không để xảy ra xung đột trên biển. Những tàu manh nha ý định xâm phạm lãnh hải, tàu kiểm ngư chặn từ xa, tuyên truyền qua bộ đàm, qua loa bằng tiếng nước họ. Nếu họ không rời đi, tiếp tục lấn tới thì tàu của ta sẽ cơ động cắt hướng đi, ép đi ra, khéo léo không đâm va. “Phương châm là “lạt mềm buộc chặt”, với các tàu dân binh thì càng phải hết sức khéo léo”, anh Sơn chia sẻ.
Đại diện Chi đội Kiểm ngư số 3, anh Phạm Minh Sơn (trái) trao quà tết cho các chiến sĩ Hải quân đóng quân trên đảo Cồn Cỏ.
Người bạn thiết thân của ngư dân
Để giữ gìn vững chắc biên giới trên biển, bên cạnh đấu tranh với các thế lực bên ngoài, lực lượng kiểm ngư cũng tích cực “tiếp sức” cho ngư dân. Bởi, mỗi tàu cá với cờ Tổ quốc tung bay trong gió là một cột mốc sống trên biển. “Hàng xóm tự ý vào nhà mình, mình không xua đuổi thì họ sẽ đóng mấy cái cọc, bảo đó là hàng rào mới, cứ thế lấn đất nhà mình”, anh Phạm Minh Sơn ví von.
Bởi thế, các tàu kiểm ngư luôn sẵn sàng phương tiện và lực lượng đến hỗ trợ khi ngư dân gặp nạn, sửa chữa tàu, cung cấp nước ngọt, thức ăn, áo phao và cả cờ Tổ quốc… Chỉ tính riêng trong năm 2019, các tàu của Chi đội Kiểm ngư số 3 đã cứu hộ cứu nạn cho 4 tàu cá với 22 ngư dân, cùng 10 thuyền viên của tàu hàng gặp nạn trên biển.
Theo thời gian, lực lượng kiểm ngư càng được trang bị phương tiện, thiết bị hiện đại để làm tốt nhiệm vụ. Giáp Tết Canh Tý 2020, tôi có dịp may được lênh đênh cùng tàu KN 390 - một trong những tàu hiện đại nhất của Kiểm ngư Việt Nam hiện nay. Tàu có chiều dài 90,5 m, chiều rộng lớn nhất 14 m, lượng giãn nước lên đến 2.500 tấn. Trong điều kiện bình thường, tàu có tầm hoạt động liên tục 5.000 hải lý. Trên tàu có cả hệ thống lọc nước biển thành nước ngọt, có kho lạnh chứa thực phẩm và cả bàn mổ dã chiến.
22 giờ đêm. Trên đường đến khu vực đảo Lý Sơn, chúng tôi gặp tàu KN 368 đang trực trên biển. Sóng lớn, không thể áp sát, tàu KN 390 thả trôi một can nhựa cho tàu KN 368. Đó là chiếc can nhựa chứa các loại gia vị để nấu ăn, bởi tàu KN 368 vừa “tiếp tế” hết cho ngư dân. Các kiểm ngư viên và ngư dân đều đón Tết trên biển.
Chính sự giúp đỡ, hỗ trợ kịp thời đã giúp lực lượng kiểm ngư ngày càng gần gũi, thân thiết với ngư dân. Coi kiểm ngư như những người bạn, ngư dân chủ động cung cấp thông tin cần thiết để kiểm ngư bảo vệ ngư trường cho mình đánh bắt.
Trong giai đoạn hiện nay, nhiệm vụ của lực lượng kiểm ngư càng nặng nề, với việc tham gia chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, tháo gỡ “thẻ vàng” thủy sản. Các anh cũng có bí quyết riêng để làm tốt nhiệm vụ này. “Vi phạm của từng tàu đều có bằng chứng rõ ràng, ghi hình đầy đủ. Nếu đã nhắc nhở mà vẫn cố tình vi phạm thì bằng chứng sẽ được chuyển cho cơ quan chức năng xử lý nặng, thu hồi giấy phép. Với công tác tuyên truyền, chúng tôi tranh thủ tiếp cận tàu đứng đầu trong tổ, nhóm lúc họ rảnh tay để đả thông tư tưởng cho thủ lĩnh. Cách làm này rất hiệu quả”, anh Sơn khẳng định.
Anh Phạm Minh Sơn (trái) đang làm nhiệm vụ chỉ huy tàu KN 390.
Giữa mái nhà mênh mông
Nhận là đồng hương từ khi chưa bước lên tàu KN 390, lênh đênh cùng nhau suốt 3 đêm 2 ngày trên biển, nhưng phải thuyết phục mãi anh mới chịu nói về mình.
Lớn lên ở Quy Nhơn, Phạm Minh Sơn yêu biển từ nhỏ. Rời Trường THPT Trưng Vương, anh vào Học viện Hải quân ở Nha Trang. Khi Kiểm ngư Việt Nam được thành lập, anh gia nhập từ những ngày đầu và để lại những dấu ấn đặc biệt.
Ngày 23.5.2014, tại Hà Nội, chương trình Vinh quang Việt Nam lần thứ XI đã vinh danh 30 cá nhân, tập thể có thành tích đặc biệt xuất sắc đại diện cho những con người Việt Nam ưu tú khắp mọi miền Tổ quốc. Đáng chú ý, Ban tổ chức chương trình đã kịp thời chọn lựa biểu dương cán bộ Kiểm ngư, Cảnh sát biển và ngư dân dũng cảm, ngày đêm kiên trì bám biển, kiên quyết đấu tranh đòi Trung Quốc phải rút ngay giàn khoan Hải Dương 981 hạ đặt trái phép ra khỏi vùng biển Việt Nam. Trong đó có Phó Chi đội trưởng Chi đội Kiểm ngư số 3 Phạm Minh Sơn - một trong những người tham gia hoạt động đấu tranh, bảo vệ ngư dân trên biển từ những ngày đầu tiên lực lượng kiểm ngư được thành lập.
Gia đình nhỏ của Phạm Minh Sơn định cư ở Đà Nẵng, mẹ và gia đình em gái vẫn ở Quy Nhơn. Còn anh thì quanh năm lênh đênh trên biển, sóng nước là nhà. Chi đội Kiểm ngư số 3 hoạt động trên vùng biển từ đảo Cồn Cỏ (Quảng Trị) đến Cù Lao Xanh (Bình Định). Song, ngay cả những chuyến công tác qua vùng biển quê mình, anh cũng không thể ghé thăm nhà.
Rời con tàu KN 390 vạm vỡ, tôi mang theo kỷ niệm đáng nhớ về một người đồng hương đặc biệt. Một người đàn ông ở tuổi 47, màu da sạm nắng, giọng nói hào sảng, ánh mắt cương nghị. Một thủ lĩnh thực thụ của những người ngày đêm giữ gìn biển trời Tổ quốc.
NGUYỄN VĂN TRANG