Thân thương lá chuối
●Tạp bút của Cao Văn Quyền
Chiều nay ghé siêu thị, lúc dạo sang quầy rau củ quả, bạn cười tít mắt khi thấy quầy hàng có một sự thay đổi khác lạ - các bọc rau được quấn bằng lá chuối, thay thế cho túi ny lông, màng bọc thực phẩm. Thật ra thì chuyện này bạn đã được nghe, xem trên internet mấy hôm trước rồi, nhưng là với các siêu thị ở thành phố lớn. Bạn bất ngờ bởi siêu thị gần nơi bạn sống là một siêu thị mini ở ngoại ô. Bạn học về chuyên ngành môi trường, hơn ai hết bạn hiểu được sự tác hại của rác thải nhựa nói chung túi ny lông nói riêng đến chừng nào. Trước đây, khi đi chợ cùng bạn nhiều khi thấy bạn tìm mọi cách hạn chế việc dùng đồ nhựa, túi nhựa đôi lúc thấy rất thương. Nhìn những bọc lá chuối trên các quầy rau bạn rất vui và bảo rằng không ngờ rằng có một ngày tấm lá chuối lại quay về, mà lại quay về ở một chỗ hiện đại, tiện nghi như siêu thị. Lá chuối trở lại còn dắt theo một đoạn ký ức thân thuộc, gần gũi.
Quê bạn nông thôn, cây cối bao quanh xóm ngút ngàn, xanh mướt, mát rười rượi. Cây chuối là một trong những loại cây ăn quả thân thuộc, ở trong vườn như những người bạn ấu thơ. Cha bạn trồng chuối thành từng hàng trong vườn ngay ngắn, bao gồm giống chuối tiêu, chuối ngự và chuối hột. Lá chuối dùng để gói bánh ít, bánh gai, bánh ú, giáp tết thì gói bánh chưng, bánh tét, bánh tẻ… Ngày xưa bạn thắc mắc tại sao người ta gói bánh lại chọn lá chuối mà không phải là một loại lá khác. Sau này lớn lên bạn mới hiểu ra rằng, lá chuối không đơn thuần chỉ làm nhiệm vụ bọc bánh mà còn giúp bánh có thêm hương vị đậm đà hơn. Nhựa chuối quyện với hương nếp, đỗ xanh tạo thành một mùi đặc trưng, không thể lẫn vào đâu được.
Còn nhớ, khi xưa mỗi lần mẹ chạy chợ về, hai chị em bạn lại lon ton ra chiếc làn lục từng đồng bánh tẻ mẹ mua ngoài chợ. Hai chị em háo hức mở từng lớp lá ra đang còn âm ấm nóng, hít hà hương lá bên ngoài rồi mới mở lá ra ăn. Cái mùi tưởng chừng là mộc mạc nhưng lại là thứ mùi mà bạn luyến nhớ đến nao lòng.
Sinh thời ngoại bạn vẫn thường có dăm ba bọc mía chẻ sẵn, một vài chiếc kẹo bột, bánh đậu xanh làm quà. Ngoại bạn để tất cả những thứ đó vào bọc lá chuối khô, đến nỗi hai chị em thân thuộc chỉ cần nhìn đùm lá chuối trên tay của ngoại là biết ngay có quà rồi, cười tít mắt reo hò. Ngoại đã tỉ mẩn gói cho hai chị em bạn những đồng quà yêu thương bằng lá chuối. Sau này mỗi lần nhận được quà trong ngày sinh nhật, nhìn những món quà được bọc trong giấy bọc bóng loáng bạn lại quay quắt nhớ về những bọc quà năm xưa của ngoại. Bọc quà bằng lá chuối khô giản dị là cả tình yêu thương vô ngần mà ngoại đã dành cho hai chị em.
Lá chuối còn hiện diện trong những lần làng có lễ, làm lớp bọc đựng sản phẩm khi người dân mổ gà, mổ heo. Hay như mỗi dịp tết chia lợn nuôi chung, người dân quê tay cắp mủng ngang hông, bên trong lót lớp lá chuối mang phần của mình về. Đơn giản mà tiện lợi. Lá chuối cũng nhiều lần lên phố trong các món ăn thị thành như xôi xéo, các món bánh... Trên bề mặt lá chuối có một lớp sáp rất mỏng. Lớp sáp này có mùi thơm dìu dịu, khi tiếp xúc với độ nóng vừa phải của thức ăn, vô tình phủ lên một lớp màng bóng bẩy, giúp đồ ăn có vẻ ngon hơn. Và hơn hết lá chuối không có phản ứng hóa học như các đồ hộp, đựng bằng nhựa hay ny lông.
Với bạn, lá chuối quê là ân tình, là kỷ niệm, là năm tháng ngọt ngào sâu lắng khó có thể nào quên. Tôi nhớ tất cả những chi tiết như thế bởi tôi luôn ao ước nhà mình có một vườn chuối như nhà bạn.