Mùa hoa bưởi
Tháng giêng, tháng hai, bưởi quê trổ nụ. Nụ hoa bưởi ra thành từng chùm. Ban đầu chùm nụ nhỏ xíu như những viên bi màu xanh. Những viên bi xanh cứ lớn dần, nhạt dần màu xanh rồi đến lúc chuyển sang màu trắng ngần thì hoa nở. Hoa bưởi mở ra khẽ khàng trong gió như một lời dẫn dụ ngọt ngào. Hoa càng rộ, phấn càng vàng thì hương thơm càng nồng nã, ngọt ngào lừng lựng. Vào khuya, hương bưởi đậm đà ngây ngất nhất. Hoa bưởi lấp ló bờ tường nhà, ngõ xóm. Hoa bưởi đung đưa đầu mái ngói quê. Hoa bưởi soi bóng dập dềnh bờ ao, giếng nước. Hoa bưởi cài trên mái tóc óng ả, giấu trong khăn tay của những cô gái chớm nở yêu đương. Hoa bưởi theo tay bà nằm trên đĩa hoa, đặt trên bàn thờ ngày rằm quyện với mùi trầm hương ngan ngát. Hoa bưởi theo tay cha ướp thơm ấm trà xanh dìu dịu. Hương bưởi loang xa khắp ngõ quê, xóm làng, vườn tược, cánh đồng.
Nhà tôi có cây bưởi trồng ngay cổng, thân cong về một phía ngả bóng làm duyên. Mùa xuân đến, những chùm hoa bưởi đung đưa trên cành, lòa xòa ngay gần lối đi mà chỉ cần với tay là hái được. Bọn con gái trong ngõ hay thập thò vin cành, bẻ chùm hoa nhỏ chơi đủ trò chơi con gái. Đôi khi, mẹ tôi có nhắc đừng hái nhưng rồi thấy chúng hái, bà cũng chỉ cười. Mãi sau này, khi bọn con gái đã là thiếu nữ, mỗi mùa hoa bưởi đến, chúng vừa hái hoa, vừa trêu mẹ tôi. Đứa nào cũng nhận là con dâu của mẹ. Còn tôi, ở trong nhà tôi cũng khấp khởi bối rối, ngập ngừng. Năm tháng cuốn chúng tôi đi về những ngả khác trong dòng đời hối hả nhưng mỗi mùa hoa bưởi về, những xốn xang ngày cũ lại trở lại ngọt ngào, da diết nhớ.
Sau nhiều năm chìm khuất, mấy năm gần đây, bưởi lại được trồng nhiều ở quê, tôi ở xa, nghe đài đọc báo áng chừng có khi còn nhiều hơn xưa. Vụ chính lại nới sớm về phía trước - giáp Tết - cho được giá. Nhưng cuối tháng giêng đầu tháng hai, bưởi vẫn còn trổ hoa nhiều lắm. Mẹ tôi gọi đó là mùa bưởi muộn. Tôi xa xứ với bao nỗi niềm, mỗi lần miền ký ức thơm lừng hương bưởi dậy sóng, lại thấy nhớ thấy yêu quê mình hơn. Tôi đặt một cái hẹn về quê khi mùa bưởi rộ hương.
NGUYỄN VĂN SONG