Phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi:
Nhìn từ 2 điển hình vùng khó
Tuy nằm trên địa bàn đặc biệt khó khăn, nhưng 2 trường mẫu giáo ở xã Canh Hòa (huyện Vân Canh) và xã Mỹ Tài (huyện Phù Mỹ) đã năng động tìm kiếm nhiều giải pháp tháo gỡ khó khăn, hoàn thành công tác phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi sớm hơn so với kế hoạch.
Giảm nhanh số trẻ suy dinh dưỡng
Một trong những trở ngại lớn của huyện Vân Canh khi thực hiện phổ cập là tỉ lệ trẻ suy dinh dưỡng quá cao. Bà Phạm Thị Bộ, Phó phòng Phòng GD&ĐT huyện Vân Canh, phân tích: “90% dân số ở các xã đặc biệt khó khăn là người dân tộc thiểu số, trình độ dân trí thấp, kinh tế gia đình khó khăn. Bà con chưa có kiến thức và không quan tâm chăm sóc sức khỏe cho trẻ”.
Nhìn cụ thể về xã Canh Hòa, nơi có đến 495/513 hộ gia đình người dân tộc thiểu số (96,4%), trong đó có 362 hộ nghèo (70,5%), Trường Mẫu giáo xã Canh Hòa từng có hơn 50% số trẻ bị suy dinh dưỡng. Bà Nguyễn Thị Tính, Hiệu trưởng nhà trường, nhớ lại, cuối năm 2011, sau khi đăng ký hoàn thành phổ cập năm 2014, soát xét thực tế, trường đã vô cùng lo lắng vì có trên 50% số trẻ suy dinh dưỡng (yêu cầu là dưới 15%); trong đó suy dinh dưỡng độ 2 có 37 trẻ (35,2%), độ 3 có 16 trẻ (15,2%).
Đến từng gia đình trẻ tìm hiểu, các cô giáo xót xa nhận thấy, hầu hết số trẻ là người dân tộc thiểu số và là con gia đình nghèo, thiếu ăn. Cùng với tuyên truyền vận động bà con, trường đã dùng số tiền hỗ trợ chi phí học tập (70.000 đồng/tháng/trẻ) để mua cho mỗi trẻ 1 ly sữa/ngày. “Trường đã vận động phụ huynh dùng khoản tiền này mua sữa cho trẻ. Các cô giáo cũng thường xuyên xuống nhà hướng dẫn các bậc cha mẹ cách chăm trẻ bị ốm, bày cách tận dụng các nguồn thực phẩm sẵn có để chế biến thức ăn phù hợp cho trẻ”, bà Tính kể.
Sau 3 năm thực hiện mô hình “mỗi ngày 1 ly sữa”, trẻ học ở trường phổng phao hơn. Từ 51% số trẻ suy dinh dưỡng (năm học 2011-2012) giảm còn 38% (năm học 2012-2013) và 19,2% (đầu năm học 2013-2014); riêng trẻ 5 tuổi (năm 2013) chỉ còn 3% bị suy dinh dưỡng. Nhờ vậy, đầu năm 2013, Trường Mẫu giáo xã Canh Hòa đã hoàn thành phổ cập giáo dục cho trẻ 5 tuổi, sớm hơn 1 năm so với kế hoạch.
Toàn bộ trẻ được học 2 buổi/ngày
Tiêu chí phải đảm bảo 85-90% số trẻ 5 tuổi học 2 buổi/ngày là một vướng mắc của các địa phương trong thực hiện phổ cập. Bởi, ngoài thiếu phòng học, việc huy động trẻ từ nhiều điểm trường về 1-2 điểm tập trung để học buổi chiều không dễ. Cán bộ, giáo viên Trường Mẫu giáo xã Mỹ Tài đã xác định, muốn dạy 2 buổi/ngày chỉ còn cách tổ chức học bán trú. Tháng 1.2013, trường mở 4 lớp bán trú ở hai điểm trường thôn Mỹ Hội 3 và thôn Vạn Ninh, huy động được 135/196 cháu theo học, trong đó có 90 trẻ 5 tuổi (79%).
Bà Phạm Thị Ngân, Hiệu trưởng nhà trường, kể: “Thời điểm đó, trường thiếu giáo viên đứng lớp, không có nhân viên cấp dưỡng, lãnh đạo nhà trường vừa quản lý, vừa phụ bếp lại kiêm nhiệm công tác chăm sóc trẻ”. Còn cô giáo Tô Thị Lan chia sẻ: “Để thu hút trẻ ở trường cả ngày, chúng tôi tận dụng những vật liệu sẵn có làm thêm đồ dùng, đồ chơi, rồi đưa dân ca, hò, vè, các trò chơi dân gian ở địa phương tích hợp vào từng chủ điểm, từng hoạt động. Tháng 2.2013, trường được cấp một bộ máy vi tính và phần mềm Kidsmart, hỗ trợ các giờ học của cháu sôi nổi hơn”.
Được học bán trú, học sinh được chăm sóc và dạy dỗ tốt hơn. Chị Đặng Thị Hạ ở thôn Vĩnh Phú 7, mẹ của bé Nguyễn Thị Thanh Ngân, 5 tuổi, học ở điểm trường Mỹ Hội 3, phấn khởi tâm sự: “Dân trong xã chủ yếu làm nông, giao con cho ông bà trông coi. Giờ cháu được ăn đúng giờ, đủ chất, ngủ đủ giấc, được cô giáo dạy nhiều điều hay nên thích ở trường hơn ở nhà”.
Đầu năm học 2013-2014, phụ huynh đăng ký cho trẻ học bán trú tăng vọt. Đến nay, trường có 192/192 cháu học bán trú và 2 buổi/ngày, đạt tỉ lệ 100%. “Đây là điều kiện thuận lợi để chúng tôi xúc tiến công tác phổ cập sớm hơn kế hoạch đã đề ra”, bà Ngân cho biết.
Tỉ lệ trẻ suy dinh dưỡng ở trường mẫu giáo các huyện miền núi còn cao. Như ở huyện Vĩnh Thạnh trẻ nhẹ cân còn 13%, thấp còi 14%; An Lão nhẹ cân 20%, thấp còi 23%. Toàn tỉnh vẫn còn 6 huyện chưa đảm bảo tỉ lệ trẻ 5 tuổi học 2 buổi/ngày. Trước thực trạng ngân sách trung ương nhỏ giọt, ngân sách tỉnh, huyện khó khăn việc vận dụng hiệu quả các nguồn vốn, năng động, sáng tạo trong cách làm như hai trường Mẫu giáo xã Canh Hòa và Mẫu giáo xã Mỹ Tài rất cần được học tập và nhân rộng.
NGỌC TÚ