Chuyện ghi ở bảo tàng
Tôi vào thăm một bảo tàng cùng lúc với một nhóm du khách ngoại quốc. Vì bảo tàng không ai có đủ vốn tiếng Anh, cũng không có hệ thống thuyết minh điện tử nên du khách đành tự tham quan. Tôi thầm nghĩ, tham quan, ngắm nghía những hiện vật văn hóa - lịch sử của một nền văn hóa khác mà không biết ngôn ngữ giới thiệu trên hiện vật cũng không có người thuyết minh, liệu có thiệt thòi quá không? Liệu họ có quay lại với bảo tàng ấy nữa không?
Không chỉ có du khách nước ngoài, tôi vẫn nghe nhiều bạn bè than phiền về phần thuyết minh của một số bảo tàng ở tỉnh ta. Nếu đến 1 lần thì còn khả dĩ, nhưng nếu đến tới 5 - 7 lần và nhiều hơn nữa mà vẫn nghe mãi một câu chuyện cũ thì bạn có thể ngán không? Như tôi thì tôi rất ngán. Một chuyên gia vốn có nhiều năm làm việc ở bảo tàng cho biết, thật ra đúng bài bản thì với từng chuyên đề, nhóm hiện vật, nếu làm việc nghiêm túc còn phải có những bài thuyết minh riêng phù hợp từng nhóm đối tượng, từng lứa tuổi, thậm chí có cả những bài thuyết minh theo ngôn ngữ cử chỉ dành cho người câm điếc. Nói một cách văn vẻ, thuyết minh viên là người giúp hiện vật trò chuyện với khách tham quan. Cuộc trò chuyện hấp dẫn đến đâu thì tính chuyên nghiệp của bảo tàng lại cao đến đó. Nếu năm nay bạn lại phải nghe bài thuyết minh hệt như năm ngoái thì tự bạn cũng có thể hình dung xếp hạng bảo tàng ấy được rồi.
Kiến thức và năng lực diễn đạt của người thuyết minh là giá trị cực kỳ quan trọng của bảo tàng. Trở lại với mở đầu câu chuyện này, thiết nghĩ, mỗi bảo tàng ở tỉnh ta có lẽ nên có thêm vài thuyết minh viên đủ năng lực thuyết minh bằng tiếng nước ngoài (tiếng Anh, tiếng Hàn, tiếng Nhật...), để có thể giới thiệu với du khách quốc tế những câu chuyện thú vị về hiện vật, qua đó làm nổi bật giá trị đặc sắc văn hóa, lịch sử quê hương mình, dù rằng một số đoàn du lịch đã có sẵn hướng dẫn viên. Ngoài ra, đối với từng nhóm tuổi, đối tượng khác nhau như người nghiên cứu, khách tham quan Việt Nam, khách tham quan nước ngoài, học sinh... thuyết minh viên cũng cần có những cách giới thiệu khác nhau. Hơn nữa, để những bài giới thiệu được thú vị, lưu loát, thuyết minh viên phải chính là người tham gia sưu tầm, nghiên cứu, cập nhật.
YÊN ĐỖ