Cảnh giác với hành vi mua bán sổ bảo hiểm xã hội
Dù trên địa bàn tỉnh chưa ghi nhận tình trạng mua bán sổ BHXH, song người lao động và cơ quan chức năng phải cảnh giác để bảo vệ quyền lợi cho người tham gia BHXH.
Từ năm 2017, sổ BHXH đã được cơ quan BHXH bàn giao cho NLĐ trực tiếp quản lý. NLĐ cần cảnh giác để không bị xúi giục bán sổ BHXH.
Sổ BHXH ghi nhận quá trình đóng BHXH cho người lao động (NLĐ). Theo quy định mới, từ năm 2017, sổ BHXH đã được cơ quan BHXH bàn giao cho NLĐ trực tiếp quản lý.
Mạo danh cơ quan BHXH để mua bán sổ BHXH là hành vi bị nghiêm cấm theo quy định tại Ðiều 8 Luật An ninh mạng. Theo Nghị định số 15/2020/NÐ-CP (quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử), người có hành vi giả mạo tổ chức, cá nhân và phát tán thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật xâm hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân có thể phải nộp phạt từ 10 - 20 triệu đồng. Ngoài ra, pháp luật sẽ xử lý hình sự người có hành vi sai phạm như trên về tội “Ðưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông” với mức phạt đến 3 năm tù giam.
Dù không phải là loại tài sản để cầm cố, thế chấp, chuyển nhượng..., nhưng thời gian qua đã có hiện tượng mua bán sổ BHXH để trục lợi trên hoàn cảnh khó khăn của NLĐ.
Ngày 13.4, Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ CA) phối hợp với CA tỉnh Bình Dương và CA TP Hồ Chí Minh đã triệu tập đối tượng Ngô Thị Thúy Kiều và chồng là Lê Quốc Việt (cùng SN 1990, quê Bình Định) để làm rõ hành vi lợi dụng tình hình dịch Covid-19 khiến công nhân mất việc, cần tiền ngay để trang trải cuộc sống, để mua gom sổ BHXH. Bởi theo quy định hiện hành, phải sau một năm kể từ ngày nghỉ việc, NLĐ mới có quyền đi đăng ký để hưởng BHXH một lần.
Hai đối tượng này đã lập trang facebook giả mạo BHXH tỉnh Bình Dương để thu mua sổ BHXH của NLĐ. Ngoài trang “BHXH tỉnh Bình Dương”, cặp đôi này còn lập hàng loạt tài khoản khác để giao dịch như “Thu mua BHXH giá cao”, “Thu mua BHXH”... Cơ quan CA đã thu được hàng chục sổ BHXH và nhiều tài liệu liên quan khác. Bộ CA đã chỉ đạo các đơn vị nghiệp vụ và CA địa phương tiếp tục điều tra làm rõ những trường hợp tương tự.
Theo Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Lê Quân, hiện tượng thu gom sổ BHXH như trên đã có từ lâu, Bộ từng lên tiếng cảnh báo. Điều quan trọng lúc này là cần sự vào cuộc quyết liệt của cơ quan CA để xử lý, ngăn chặn tình trạng thu gom sổ BHXH để bảo đảm quyền lợi của NLĐ.
Số người hưởng BHXH 1 lần chỉ tăng nhẹ
Theo số liệu tổng hợp của BHXH tỉnh, trong quý I/2020, có 1.904 người hưởng BHXH 1 lần với tổng số tiền hơn 56 tỷ đồng. Trong đó, BHXH bắt buộc có 1.874 người, với số tiền gần 55,6 tỷ đồng; BHXH tự nguyện có 30 người, với số tiền hơn 607 triệu đồng. Cùng kỳ năm 2019, có 1.724 người hưởng BHXH 1 lần với tổng số tiền hơn 47 tỷ đồng. Trong đó, BHXH bắt buộc có 1.694 người, với số tiền gần 46,2 tỷ đồng; BHXH tự nguyện có 30 người, với số tiền gần 910 triệu đồng.
Phó Giám đốc BHXH tỉnh Trần Văn Trung cho biết, đến thời điểm này, qua rà soát trên địa bàn tỉnh chưa phát hiện tình trạng mua bán sổ BHXH. Số nhận thay chỉ chiếm chưa tới 10% tổng số trường hợp hưởng BHXH 1 lần; chưa phát hiện trường hợp 1 người nhận thay cho 2 người trở lên.
Tuy nhiên, vẫn phải thật sự cảnh giác. Sau vụ việc xảy ra ở Bình Dương, BHXH tỉnh đã chỉ đạo các phòng chuyên môn, BHXH các huyện, thị xã khi tiếp nhận hồ sơ đề nghị giải quyết hưởng BHXH 1 lần của người lao động, phải kiểm soát các thông tin tại đơn đề nghị, đối chiếu dữ liệu trên hệ thống với thông tin trên sổ BHXH và đơn đề nghị, đảm bảo các thông tin của người hưởng phải thống nhất, nhất là chữ ký. Đặc biệt phải kiểm tra kỹ tính pháp lý của giấy ủy quyền hoặc hợp đồng ủy quyền.
“Bất cứ người nào đem từ 2 sổ BHXH trở lên theo hình thức nhận ủy quyền đến làm thủ tục hưởng BHXH 1 lần thì phải rà soát lại ngay. Trước khi giải quyết chế độ, cần liên hệ chủ sổ hoặc làm việc cụ thể với người nhận. Ngay cả nhận thay cho 1 người cũng phải làm rõ yếu tố nhân thân, chỉ chấp nhận khi người nhận thay là những người có quan hệ gần gũi trong gia đình, như anh chị em ruột, vợ chồng, cha mẹ, con cái. Đồng thời, xác định rõ lý do ủy quyền có thuyết phục hay không”, ông Trung cho hay.
Bên cạnh đó, BHXH các huyện, thị xã cần chủ động phối hợp với các cơ quan, ban, ngành tại địa phương tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật về BHXH. Qua đó, nâng cao nhận thức của NLĐ về quyền lợi hưởng chính sách an sinh xã hội của Đảng và Nhà nước; đồng thời cảnh báo NLĐ để không bị lôi kéo, xúi giục bán sổ BHXH, kịp thời phát hiện, tố giác các hành vi vi phạm.
MAI LÂM