Thầy Lê Văn Dưỡng với sáng kiến dạy Văn
Tóm tắt được văn bản, học sinh sẽ nắm chắc nội dung, thể hiện hiệu quả các bài nghị luận văn học. Để giúp học sinh dân tộc thiểu số làm tốt việc này, thầy Lê Văn Dưỡng, giáo viên dạy Văn Trường PTDTNT Vĩnh Thạnh đã có những giải pháp hay.
Văn bản tự sự được đưa vào chương trình Ngữ văn THCS và THPT với số lượng tác phẩm khá lớn, như truyện dân gian, truyện ngắn, truyện vừa, trích đoạn tiểu thuyết…Từ năm lớp 8, học sinh đã học cách tóm tắt văn bản tự sự. Vài năm gần đây, các đề thi tốt nghiệp THPT, tuyển sinh đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp cũng thường ra câu hỏi này.
Gần 10 năm giảng dạy tại Trường PTDTNT Vĩnh Thạnh, thầy Dưỡng nhận thấy phần lớn học sinh người dân tộc thiểu số chưa biết cách nắm bắt và diễn đạt nội dung cơ bản của văn bản. Điều này dẫn đến việc học sinh “ngán” văn bản tự sự và lười đọc, lười học. Nhiều đồng nghiệp của thầy Dưỡng đã ca thán, học sinh ít chuẩn bị bài ở nhà, trên lớp giáo viên thường phải “độc diễn”, rồi đọc cho học sinh chép, về nhà học thuộc lòng. Thầy Dưỡng tâm sự: “Qua nhiều năm theo dõi kết quả thi tốt nghiệp THPT của học sinh trong trường, tôi thấy các em nêu được phần lý thuyết, nhưng lại không vận dụng được vào một văn bản cụ thể, nên bị mất điểm”.
Thầy Dưỡng đã hướng dẫn học sinh, khi tóm tắt văn bản hãy bám vào các mốc thời gian, địa điểm chính hoặc lấy nhân vật chính làm trung tâm. Thời gian đầu, thầy vẽ các hình tròn hoặc ô vuông lên bảng, viết thời gian hoặc địa điểm rồi hướng dẫn học sinh tìm ý tóm tắt cho từng ô. Chẳng hạn, truyện “An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thủy” tóm tắt theo nhân vật An Dương Vương sẽ chia ra các giai đoạn: xây dựng Loa thành, kết thông gia với Triệu Đà và bị Triệu Đà quay lại xâm lược... Nhờ vậy, hàng năm các lớp do thầy giảng dạy luôn có trên 90% học sinh người dân tộc thiểu số biết tóm tắt văn bản. Một số đồng nghiệp trong và ngoài trường cũng đã học hỏi và vận dụng kinh nghiệm này đạt kết quả như ý.
Năm học 2012-2013, thầy Dưỡng đã viết sáng kiến kinh nghiệm này qua đề tài “Dạy học bài tóm tắt văn bản tự sự cho học sinh dân tộc thiểu số, học sinh yếu”. Sáng kiến đã được Hội đồng khoa học ngành GD&ĐT chấm đoạt giải C.
KIM KHÁNH