Hậu dịch Covid-19: Nhận diện các điểm nghẽn kinh tế để tháo gỡ

Sáng 1.6, tại Hà Nội, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) tổ chức hội thảo “Nhận diện các điểm nghẽn phát triển của Việt Nam trong bối cảnh hậu Covid-19: Một số yêu cầu cải cách thể chế.”

Ảnh minh họa. (Nguồn: worldfinance.com)

Phát biểu khai mạc, bà Trần Thị Hồng Minh, Viện trưởng CIEM cho biết, kinh tế Việt Nam những tháng đầu năm chịu ảnh hưởng lớn bởi dịch COVID-19. Đến nay, Việt Nam cơ bản khống chế được dịch, nhờ đó bắt đầu bước vào khôi phục kinh tế. Tuy nhiên, trên thế giới diễn biến của dịch còn hết sức phức tạp.

“Đây là lúc chúng ta nhìn nhận lại những điểm nghẽn trong phát triển kinh tế để có biện pháp tháo gỡ, qua đó đưa nền kinh tế phát triển. Những điểm nghẽn này thực tế không phải đến lúc có dịch Covid-19 mới xuất hiện, mà đã có từ trước chưa khắc phục được. Trong bối cảnh ảnh hưởng dịch Covid-19, các điểm nghẽn đó có thể có những biến đổi cần phải nhìn nhận rõ để tháo gỡ,” bà Hồng Minh nhấn mạnh.

Theo ông Nguyễn Anh Dương, Trưởng ban Kinh tế vĩ mô, CIEM, hiện nay, Việt Nam đang bước vào một giai đoạn Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội mới, theo đó, chúng ta cần tiếp tục nghiên cứu thảo luận về nhiều lĩnh vực cải cách như phát triển doanh nghiệp, thương mại... Quá trình đó phải tính đến những thay đổi, những ẩn số có thể tác động đến kinh tế-xã hội Việt Nam 10 năm tới.

Hiện nay, dịch Covid-19 vẫn diễn biến phức tạp, vì thế chúng ta vẫn phải tiếp tục theo dõi tình hình dịch bệnh của các nước để có những biện pháp chủ động đề phòng dịch.

Về những hệ lụy của dịch Covid-19, ông Nguyễn Anh Dương cho biết, hiện các tổ chức quốc tế đều hạ dự báo tăng trưởng kinh tế thế giới; trong đó, có Việt Nam. Không ít đánh giá cho rằng, tác động đối với kinh tế thế giới nghiêm trọng hơn so với cả thời kỳ khủng hoảng tài chính toàn cầu và những hệ lụy này có thể kéo dài.

“Đã có chuyên gia cảnh báo khủng hoảng nợ toàn cầu do hệ lụy của các biện pháp kích thích tài khóa-tiền tệ trong thời kỳ trong và sau đại dịch Covid-19,” ông Nguyễn Anh Dương nhấn mạnh.

Về hiện trạng của Việt Nam do tác động của Covid-19, đại diện CIEM cho biết, tăng trưởng kinh tế của Việt Nam đang có xu hướng giảm dần. Quý 1/2020 thấp hơn so với cùng kỳ các năm 2010- 2019. Xuất khẩu và cán cân thương mại vẫn tích cực trong các tháng đầu năm, nhưng khả năng duy trì điều này là rất khó khăn kể từ tháng 4 trở về sau.

“Bên cạnh đó, gia tăng giá trị trong nước không còn là yêu cầu để tạo việc làm và thu nhập, mà còn là cách thích ứng với sự vận động của chuỗi giá trị. Trong bối cảnh hiện nay, không chỉ cần nỗ lực của doanh nghiệp trong nước, mà vẫn cần cách tiếp cận thân thiện và bền chặt với đầu tư nước ngoài (FDI)."

Nói về một số điểm nghẽn đối với phát triển hậu Covid-19, đại diện CIEM nhấn mạnh tới điểm nghẽn về chất lượng thể chế, thể hiện ở việc triển khai Chính phủ điện tử (tiến tới Chính phủ số); hiệu quả điều phối và sử dụng nguồn lực công; phát triển bao trùm và bền vững.

Trong đó, ông Dương nhấn mạnh tới điểm nghẽn ứng xử với nhà đầu tư. Theo đại diện CIEM, tới đây, việc ứng xử với nhà đầu tư không chỉ là cắt giảm thủ tục không cần thiết, mà để thu hút FDI có hiệu quả vào các lĩnh vực quan tâm thì Việt Nam cần để ý đến ban hành các tiêu chuẩn.

Đối với vấn đề vai trò của Nhà nước, đại diện CIEM cho rằng, Covid-19 làm thay đổi đáng kể cách người dân nhìn nhận về Chính phủ, theo đó, vai trò của Nhà nước sẽ tăng lên, vấn đề chỉ là mức độ nào. Vai trò của Nhà nước thể hiện ở chỗ quy mô hỗ trợ lớn hơn, các biện pháp hỗ trợ chưa từng có tiền lệ và phát triển bao trùm và bền vững càng trở nên nổi bật.

CIEM cho biết, tới đây, nguồn lực tài chính của doanh nghiệp được cải thiện khá nhanh trước Covid-19. Khu vực ngoài nhà nước chiếm tới 54,8% nguồn vốn, và cũng là khu vực có tỷ lệ doanh nghiệp chịu ảnh hưởng bởi Covid-19 thấp nhất.

Tổng vốn đầu tư toàn xã hội tăng chậm: quý I/2020 chỉ tăng 2,2% so với cùng kỳ 2019, thấp hơn đáng kể so với quý I các năm 2016-2019. Đầu tư công giải ngân nhanh hơn, nhưng vẫn còn thấp so với yêu cầu đề ra. Thu hút FDI 5 tháng năm 2020, giảm 11,1% về số dự án mới và 8,2% về vốn thực hiện.

Ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế (Phòng Công nghiệp và Thương mại Việt Nam) cho biết, vị thế của Việt Nam sẽ khác sau dịch Covid-19. Qua đại dịch này, chất lượng quản trị của Việt Nam cũng được khẳng định. Thời gian tới, bối cảnh thế giới rất bất định, căng thẳng ngày càng gia tăng, trong bối cảnh đó, phản ứng nhanh của Chính phủ và sự thích ứng của doanh nghiệp là quan trọng. Doanh nghiệp Việt có sự thích nghi tốt.

“Tuy nhiên, trong thời gian tới, chúng ta cần tiếp tục cải cách thủ tục hành chính mạnh mẽ hơn và đi vào thực chất. Chúng ta đã đi được bước dài về cải cách thủ tục hành chính, nhưng lại vấp phải vấn đề khó hơn, ví dụ như: giải quyết tranh chấp, bảo vệ tài sản. Do đó, cải cách này cần mạnh mẽ hơn, bước sang giai đoạn mới là tạo thuận lợi cho doanh nghiệp chứ không chỉ là tháo gỡ khó khăn,” ông Đậu Anh Tuấn nhấn mạnh.

Theo Thúy Hiền (TTXVN/Vietnam+)