Tội phạm giết người - nhìn từ những con số thống kê
Theo thống kê của Phòng Cảnh sát điều tra về trật tự xã hội, CA tỉnh, từ đầu năm 2011 đến tháng 11.2013, trên địa bàn toàn tỉnh đã xảy ra 54 vụ án giết người do nguyên nhân xã hội với 115 bị can.
1.
Trong số 115 bị can, có 93 người ở độ tuổi thanh thiếu niên, chiếm gần 81%. Trong số này, lại có đến 30 người ở độ tuổi chưa thành niên, chiếm gần 26,1%. Một số vụ án xảy ra do mâu thuẫn bộc phát, thể hiện sự manh động, tính côn đồ, coi thường pháp luật của một số đối tượng thanh thiếu niên, thường xuyên mang theo bên mình hung khí để giải quyết mâu thuẫn. Gần đây nhất là vụ hai nhóm học sinh lớp 11 Trường THPT Nguyễn Hữu Quang và THPT Phù Cát 3 (Phù Cát) đánh nhau vào chiều 19.9.2013 vì những mâu thuẫn trước đó. Hậu quả, Bùi Quang Hân (SN 1997, ở thôn Đại Hữu, Cát Nhơn) đã dùng dao bấm đâm chết Phạm Ngọc Vương (SN 1997, ở thôn Đại Lợi, xã Cát Nhơn).
Có những vụ giết người xuất phát vì lý do nghiện game, cần tiền để chơi game hoặc hung thủ hành xử chẳng khác gì trên phim ảnh. Thanh thiếu niên bỏ học, nghiện game, phạm pháp là những vấn đề xã hội nóng bỏng mà kỳ họp HĐND tỉnh nào, các đại biểu cũng đặt ra với rất nhiều trăn trở, bức xúc. Tuy nhiên, bài toán quản lý hiệu quả các điểm internet, quản lý học sinh ngoài giờ học, phòng ngừa tệ nạn xã hội vẫn đã và đang là bài toán khó với cả gia đình, nhà trường và xã hội.
2.
Trong 3 năm qua, đã xảy ra 8 vụ giết người do bệnh nhân tâm thần đang được quản lý, chăm sóc tại cộng đồng gây ra, giết chết 8 người thân trong gia đình. Đây là vấn đề bức xúc, không thể phòng ngừa tội phạm xảy ra.
Điển hình là vụ Hà Thị Kim Danh (SN 1976, ở thôn Phú Mỹ 2, xã Phước Lộc, huyện Tuy Phước) bị bệnh tâm thần phân liệt thể hoang tưởng, sợ mình bị bệnh chết thì chồng sẽ đi lấy vợ khác. Vì vậy, Danh nảy sinh ý định giết chồng trước, còn mình sẽ tự sát sau. Ngày 3.4.2013, khi thấy chồng là anh Nguyễn Văn Khang (SN 1971) đang nằm ngủ, Danh đã xuống bếp lấy con dao Thái Lan đâm vào ngực chồng làm anh Khang tử vong.
Mới đây, khi đại biểu Quốc hội Vương Đình Huệ về Bình Định tiếp xúc với cử tri công an, đại tá Trần Ngọc Thanh, Phó Giám đốc CA tỉnh, đã kiến nghị Chính phủ và các bộ ngành liên quan cần có biện pháp đưa hết số bệnh nhân tâm thần vào các cơ sở chữa bệnh. Theo thống kê của CA tỉnh, trên địa bàn tỉnh còn khoảng 600-700 bệnh nhân tâm thần còn ở ngoài cộng đồng có khả năng gây án bất cứ lúc nào.
3.
Từ thực tế điều tra các vụ án giết người cụ thể xảy ra trên địa bàn tỉnh xảy ra từ năm 2011 đến nay, Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về trật tự xã hội, CA tỉnh, cho rằng công tác phòng ngừa, phòng ngừa xã hội chưa thật sự được chú trọng, chưa thật thống nhất từ nhận thức đến hành động. Vẫn còn những cơ quan, tổ chức, đoàn thể, nhất là ở cấp chính quyền địa phương, vẫn có tư tưởng ỷ lại, xem rằng trách nhiệm này thuộc về lực lượng CA.
Chính vì vậy mà các lực lượng này chưa giám sát, giáo dục hiệu quả các thành viên của mình, chưa kịp thời phát hiện tình hình mâu thuẫn, bức xúc trong nội bộ nhân dân, để từ đó phối hợp giải quyết, chưa tích cực răn đe, xử lý các hành vi bạo lực, khiến mâu thuẫn ngày một “leo thang” gay gắt. Trong số 54 vụ án giết người nói trên, có 50% số vụ xuất phát từ mâu thuẫn trong nội bộ dân cư và mâu thuẫn âm ỉ, dồn nén trong gia đình nhưng không được giải quyết một cách dứt điểm, dẫn đến hậu quả đau lòng.
Ngoài ra, công tác giáo dục pháp luật, ý thức trách nhiệm công dân trong phòng chống tội phạm chưa thực sự đi sâu vào nội bộ nhân dân, nhất là đối với đối tượng thanh thiếu niên cá biệt, chậm tiến. Chính từ sự hạn chế này đã làm cho một bộ phận nhân dân thờ ơ với cái xấu, không dám tố giác hành vi phạm tội, giảm hiệu quả công tác phòng ngừa tội phạm nói chung, phòng ngừa tội phạm giết người do nguyên nhân xã hội nói riêng.
Mặt khác, công tác chăm sóc, quản lý bệnh nhân bị tâm thần còn nhiều hạn chế, có lúc có nơi đùn đẩy trách nhiệm, né tránh giữa cơ sở chữa bệnh, chính quyền địa phương, đoàn thể với gia đình người bệnh. Thậm chí, có nơi còn khoán trắng cho gia đình, thân nhân của họ, chăm sóc, quản lý người bệnh. Vì vậy, việc theo dõi, phát hiện các biểu hiện bất thường, phát triển bệnh lý của bệnh nhân chưa kịp thời, dẫn đến bộc phát hành vi giết người, mà đa số nạn nhân lại chính là thân nhân của người bệnh.
NGUYỄN SƠN