Bên những tập sách ảnh Mẹ VNAH An Nhơn
Có dịp đến Phòng truyền thống thị xã An Nhơn, tôi không khỏi xúc động khi được xem 4 tập sách ảnh về Mẹ Việt Nam anh hùng (VNAH) An Nhơn được lưu trữ tại đây. Không chỉ xúc động bởi nội dung và hình ảnh, những trang sách còn thể hiện tấm lòng của người thực hiện.
“Tập ảnh Bà mẹ VNAH huyện An Nhơn, tỉnh Bình Định” (quyển I, II, III, IV) là công trình thủ công. Bà Nguyễn Thị Thúy Hằng, bảo tàng viên của Trung tâm VH-TT-TT thị xã An Nhơn, là người trực tiếp đi lấy thông tin, hình ảnh và tự tay làm nên 4 tập sách ảnh dày dặn, ý nghĩa này.
“Mẹ Trần Thị Trợ (sinh năm 1923) ở xóm An Xuân, thôn Nhạn Tháp, xã Nhơn Hậu, huyện An Nhơn. Mẹ có chồng, hai người con gái, một người con trai, một người con dâu hy sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc. Vượt qua bao đau thương, mất mát, mẹ nuôi dưỡng đứa cháu nội mồ côi lúc 2 tuổi thành người có ích cho xã hội”. Hai con gái của mẹ Trợ, liệt sĩ Đặng Thị Hương và Đặng Thị Thủy, y tá xã Nhơn Hậu, đã anh dũng hy sinh tại một địa điểm. “Đêm 10.2.1969, lực lượng cách mạng đánh địch tại chốt Thiết Trụ, xã Nhơn Mỹ, một số cán bộ, chiến sĩ bị thương, hai y tá được điều về đây cứu thương. Sáng hôm sau, địch tăng cường truy lùng. Ngày 12.12.1969 tại hầm bí mật - cơ sở bà Ấm (xóm Ngang, thôn Nhạn Tháp, xã Nhơn Hậu), có 7 đồng chí - đang trú ẩn trị thương- bị địch khui hầm. Không chấp nhận đầu hàng, cả 7 đồng chí đã tự hy sinh bằng lựu đạn, trong đó có hai con gái của mẹ Trần Thị Trợ”. Đây chỉ là 1 trong số 76 cụm thông tin về 76 Mẹ VNAH và từng người con liệt sĩ của các mẹ xuất hiện trong 4 tập sách ảnh. Ta thấy trong đó cả thông tin sơ lược, cần thiết lẫn tình cảm, niềm xúc động, lòng tự hào. “Tôi cố gắng chọn lựa, đưa vào sách những thông tin cơ bản, nổi bật nhất và kèm hình ảnh về từng mẹ, từng người con của mẹ”, bà Hằng cho biết.
Ngay sau khi danh sách Mẹ VNAH của thị xã An Nhơn được công bố (đợt 1, tháng 12.1994), bà Hằng tự nguyện bắt tay thực hiện công trình này. Cùng với cộng sự là ông Trần Đình Trương (đã mất), một thợ chụp ảnh ở An Nhơn, bà Hằng đã lần theo địa chỉ của các mẹ, lặng lẽ làm công việc “góp nhặt” và “lưu giữ”. “Thời điểm ấy, có mẹ đã mất, có mẹ tuổi cao, sức yếu, bệnh nặng. Càng đi tìm gặp các mẹ, nghe kể, ghi chép lại, việc cần nhanh chóng thực hiện các tập sách ảnh về Mẹ VNAH của huyện càng thôi thúc tôi. Tôi như chạy đua với thời gian, với một suy nghĩ, mong mỏi là làm sao giữ lại những câu chuyện, hình ảnh thật nhất, xúc động nhất về Mẹ VNAH và những người con liệt sĩ”, bà Hằng xúc động kể.
Cùng với 4 tập sách ảnh trên còn có các đĩa ghi hình được thực hiện cùng thời điểm. Ngoài ra, “Ghi chép về Mẹ VNAH huyện An Nhơn” cũng đã tập hợp những bài viết của bà Hằng sau mỗi chuyến tìm về với mẹ, chứa đựng nhiều hơn về cuộc đời, những mất mát, hy sinh của các Mẹ VNAH ở một vùng đất.
KHẢI THƯ