Một sớm Giáng sinh

Truyện ngắn của PEARL S. BUCK

Anh giật mình tỉnh giấc. Bây giờ đã 4 giờ sáng, thời điểm mà bố hay gọi anh dậy để giúp ông vắt sữa. Thật lạ! Thói quen từ thời trẻ vẫn cứ bám lấy anh dai dẳng như 15 năm trước. Bố anh đã mất cách đây đúng 13 năm, vậy mà anh vẫn giật mình thức dậy vào mỗi 4 giờ sáng. Anh cố tự ru mình ngủ lại, nhưng sáng hôm nay là ngày Giáng sinh, không việc gì anh phải ráng ngủ.

Vì sao đêm qua anh trằn trọc, thao thức? Anh hồi nhớ lại ngày xưa - việc mà thời gian này, anh thực hiện khá thuần thục. Khi đó, anh chỉ là cậu bé 15 tuổi và sống ở trang trại của bố. Anh rất yêu thương bố. Anh không hề nhận ra điều đó cho đến vài hôm trước ngày Giáng sinh, khi anh nghe lỏm được điều bố nói với mẹ: “Mary này, anh rất ghét phải gọi thằng Rob dậy vào mỗi buổi sáng. Nó lớn nhanh như thổi và cần phải ngủ cho đủ giấc. Giá em nhìn thấy con mình ngủ say như thế nào khi anh bước vào và đánh thức nó! Anh ước gì được để yên cho nó ngủ tiếp”.

“Anh không thể làm thế, Adam à - mẹ anh thốt lên - Hơn nữa, nó cũng không còn nhỏ nữa. Nó phải đỡ đần việc nhà”. “Ừ. Nhưng anh thật sự không thích khi phải đánh thức thằng bé”, bố anh chậm rãi.

Khi anh nghe những lời ấy, có điều gì đó mách bảo anh rằng: bố anh rất mực thương yêu anh! Trước đây, anh chưa bao giờ nghĩ đến điều đó, chưa quan tâm đúng mức đến sự gắn kết máu mủ giữa họ. Bố hay mẹ anh cũng chưa bao giờ trực tiếp nói về tình thương con - họ không có thời gian để làm việc đó. Họ luôn tất bật với công việc ở trang trại.

Và giờ, anh biết bố rất thương mình. Sẽ không còn có chuyện chậm chạp, lề mề vào mỗi buổi sáng, để bị bố gọi thêm nhiều lần nữa. Anh bật dậy ngay sau tiếng gọi đầu tiên, mặc vội quần áo, mắt vẫn khép hờ, nhưng tỉnh giấc hẳn.

Rồi sau đó, vào đêm trước ngày Giáng sinh năm anh 15 tuổi, anh nằm trên giường vài phút để nghĩ ngợi về cái ngày sắp đến. Gia đình anh rất nghèo, và toàn bộ niềm vui của cả nhà chỉ là con gà tây mà họ tự nuôi lấy cùng với những chiếc bánh nhân thịt băm mà mẹ anh làm. Mấy người chị của anh tự làm những món quà, còn bố mẹ luôn mua cho anh những thứ anh thích, không chỉ là chiếc áo ấm, mà còn có những món đồ khác, chẳng hạn, một cuốn sách.

Anh ao ước Giáng sinh này, khi anh tròn 15 tuổi, anh sẽ mua được một món quà thú vị hơn cho bố của mình. Như thường lệ, anh đến cửa hàng bình dân và mua một chiếc cà-vạt. Mọi thứ dường như ổn thỏa cho đến khi anh nằm nghĩ ngợi vào đêm hôm trước ngày Giáng sinh. Anh trông ra cửa sổ trên gác, những ngôi sao đang lấp lánh.

Hồi nhỏ, có lần anh đã hỏi bố: “Bố ơi! Chuồng rơm là gì hở bố?”. “Nó là cái chuồng, à, cũng gần giống như cái chuồng nhà mình đó con”, bố anh trả lời.

Và Chúa đã ra đời trong máng cỏ hang lừa, và những mục đồng đã tới…

Suy nghĩ ấy lay động anh như một ánh chớp. Tại sao anh không tặng bố một món quà thật đặc biệt, ngay ngoài kia, nơi chuồng nuôi bò sữa của nhà mình? Anh có thể thức dậy thật sớm, sớm hơn 4 giờ sáng, rón rén leo vào chuồng và vắt sữa bò. Anh sẽ làm việc ấy một mình, vắt sữa và lau dọn thật sạch, rồi khi bố anh đi vắt sữa, ông sẽ thấy mọi thứ đã đâu vào đấy. Ông sẽ biết ai làm việc đó. Anh cười phá lên khi ngắm nhìn những vì sao. Đấy là việc anh sẽ làm. Và anh không được phép ngủ say.

Anh chập chờn thức giấc đến hai mươi lần, với tay lấy chiếc đồng hồ cũ kỹ để xem giờ - nửa đêm, một giờ rưỡi rồi hai giờ. Đến ba giờ kém mười lăm, anh bật dậy và mặc quần áo. Anh rón rén bước xuống cầu thang, cố không làm tấm ván phát ra tiếng cót két, rồi bước hẳn ra ngoài. Những chú bò nhìn anh, lim dim và kinh ngạc. Với chúng, lúc này cũng là quá sớm.

Trước đây, anh chưa từng vắt sữa một mình, nhưng điều này cũng có gì là trở ngại. Anh cứ mãi nghĩ về sự ngạc nhiên của bố. Bố anh sẽ đến bên giường và gọi anh dậy, nói là họ phải đi vắt sữa trong khi Rob khoác vội quần áo. Ông sẽ ra chuồng bò, mở cửa và lấy đầy hai thùng sữa. Nhưng chúng không còn là những cái thùng trống không nữa, chúng đã đầy ắp và được đặt ngay ngắn ở nhà kho.

“Ôi, cái này là…”, anh có thể nghe thấy tiếng bố thốt lên. Anh mỉm cười và vắt sữa đều đều, những dòng sữa chảy mạnh vào thùng, sủi bọt thơm phức.

Công việc trở nên dễ dàng hơn anh từng nghĩ. Vắt sữa bò cũng không phải là việc chán phèo. Nó là một điều gì khác, một món quà tặng bố - người mà anh yêu quý. Anh làm xong công việc, hai thùng sữa đầy tràn, anh đậy lại và đóng cửa nhà kho thật cẩn thận, cài then thật kỹ. Quay trở về phòng, anh chỉ còn một phút để thay quần áo trong bóng tối và leo ngay lên giường thì nghe tiếng bố anh lịch kịch thức giấc. Anh lấy chăn đắp kín đầu để kiềm lại nhịp thở gấp của mình. Rồi cánh cửa phòng anh hé mở.

“Rob ơi! Chúng ta phải dậy thôi, con trai, cho dù hôm nay là ngày Giáng sinh”, bố anh gọi. “Dạ…”, anh vừa nói vừa ngái ngủ. Cánh cửa phòng khép lại và anh vẫn nằm trên giường, tự cười một mình. Chỉ vài phút nữa thôi, bố anh sẽ biết mọi thứ. Tim anh như muốn nhảy khỏi lồng ngực.

Thời khắc ấy như kéo dài bất tận. 10, 15 phút, anh cũng không còn rõ là bao lâu nữa, và anh lại nghe thấy tiếng bước chân của bố. Cửa phòng mở và anh vẫn nằm im.

“Rob!”. “Dạ, con đây bố”. Bố anh đang cười. Tiếng cười như có gì thổn thức lạ thường. “Mày đùa với bố, phải không con?”. Bố anh đứng cạnh giường, cảm động, kéo tấm chăn cho cậu con trai. “Đó là quà Giáng sinh cho bố đấy, bố ạ!”.

Bố cúi xuống ôm chặt anh. Anh cảm nhận vòng tay của bố choàng quanh người mình. Trời còn tối mịt và họ không thể nhìn thấy mặt nhau. “Con trai, cảm ơn con. Chưa có ai làm được điều gì ý nghĩa như vậy…”. “Thôi mà bố, con chỉ muốn bố biết… chỉ muốn bố biết rằng…!”. Ngôn ngữ vượt ngoài tầm kiểm soát của lý trí. Anh chẳng còn biết mình nói gì nữa. Trái tim anh tràn ngập tình thương yêu.

Anh thức dậy và mặc lại quần áo. Họ cùng nhau bước xuống thang gác và đến bên cây thông Giáng sinh. Và tuyệt vời thay Giáng sinh! Trái tim anh gần như lại vỡ ra vì thẹn thùng và tự hào khi bố kể lại với mẹ và nói với mấy đứa em rằng anh Rob đã tự mình thức dậy như thế nào.

“Đó là món quà Giáng sinh tuyệt nhất mà bố từng có, và con trai à, bố sẽ mãi nhớ về nó, mỗi buổi sáng Giáng sinh hàng năm khi bố còn sống trên đời này”. Cả bố và anh đều nhớ điều đó, và giờ bố đã qua đời, chỉ còn mình anh nhớ rằng: vào lúc tờ mờ của sáng Giáng sinh linh thánh, một mình ở chuồng bò sữa của gia đình, anh đã hoàn tất món quà đầu tiên của tình thương yêu chân thành.

Giáng sinh này, anh muốn viết một tấm thiệp cho người vợ của mình và nói rằng anh yêu nàng biết bao nhiêu. Đã lâu rồi anh chưa nói điều đó, dù anh yêu nàng theo cách rất đặc biệt, nhiều hơn họ đã từng khi mười chín đôi mươi. Anh cảm thấy thật hạnh phúc vì nàng luôn yêu thương anh. À, đó là niềm vui thật sự của cõi đời này, đó là khả năng yêu thương. Tình yêu vẫn luôn hiện hữu trong anh. Nó tình cờ nhóm lên trong anh khi anh nhận ra bố yêu thương mình. Vậy là: Tình yêu có thể đánh thức tình yêu. Và anh có thể gửi tặng món quà tình yêu ấy mãi mãi. Buổi sáng ngày Giáng sinh này, anh sẽ gửi nó cho người vợ yêu dấu. Anh sẽ lại viết cho nàng những bức thư tình để nàng đọc và lưu giữ. Anh đến bên bàn làm việc và viết những dòng thương mến: Tình yêu thắm thiết của đời anh…

Thật là một Giáng sinh, một Giáng sinh an lành!

LÊ MINH KHA dịch từ “Christmas Day in the Morning”