Thêm cơ hội bảo tồn, phát triển thổ cẩm Hà Văn Trên
Với việc UBND tỉnh đồng ý cho Hội LHPN xã Canh Thuận, huyện Vân Canh được sử dụng địa danh “Hà Văn Trên - Canh Thuận - Vân Canh - Bình Ðịnh” đăng ký nhãn hiệu tập thể “Vải thổ cẩm Hà Văn Trên”, nghề dệt thổ cẩm ở làng Hà Văn Trên hứa hẹn có nhiều phát triển hơn.
Ở làng Hà Văn Trên có khoảng 100 người gắn bó với nghề dệt thổ cẩm. Bà Đinh Thị Lên (61 tuổi) là người lớn tuổi nhất ở làng còn gắn bó với nghề truyền thống này. Chiếc khung cửi dệt thổ cẩm của bà Lên được đặt bên cửa sổ của ngôi nhà sàn. Sau khi mắc len vào khung cửi, bà miệt mài dệt và cho “ra lò” những sản phẩm đẹp, chất lượng. Ngoại và mẹ là người chỉ dạy nghề dệt thổ cẩm cho bà Lên khi năm 15 tuổi. Đến năm 20 tuổi, bà tự tay đan, dệt hoàn chỉnh từng chiếc áo, chiếc chăn mặc, váy, khăn, khố.
Bà Đinh Thị Lên đang dệt thổ cẩm.
Không chỉ giỏi nghề, bà Lên còn truyền dạy cho 3 người con gái của mình. Đến nay, các chị Đinh Thị Xuân (42 tuổi), Đinh Thị Thoại (37 tuổi) và La Thị Ngọc Ánh (24 tuổi) đã thạo nghề và tự tay dệt ra những bộ áo (nam, nữ), váy, chăn (cõng trẻ con, đắp), khăn (quấn cổ, đội đầu), túi đựng trầu cau, túi xách…
Điều dễ thấy trên từng tấm vải thổ cẩm của người Bana ở làng Hà Văn Trên là các gam màu xanh, đỏ, đen, cam, trắng trên từng sản phẩm với họa tiết, hoa văn ngày một tinh xảo. Đáng quý nhất, theo bà Lên, tất cả những gì ông bà xưa truyền dạy đều được giữ gìn trọn vẹn đến hôm nay. Chị Đinh Thị Lượt, ở làng Hà Văn Trên, cầm trên tay bộ áo, váy thổ cẩm do chị dệt nên, tự hào khoe: “Vào dịp lễ, tết, hội thi, hội diễn được thấy các mí, các yá, các chàng trai, cô gái trẻ xúng xính trong bộ đồ thổ cẩm, đeo vòng bạc điệu đà, uyển chuyển trong vòng xoang Bana là mình thấy ưng cái bụng”.
Chị Đinh Thị Xuân Bông, Chủ tịch Hội LHPN xã Canh Thuận, cho biết, nghề dệt thổ cẩm của người Bana làng Hà Văn Trên đã có từ lâu đời và được truyền dạy qua nhiều thế hệ sinh sống trong cộng đồng. Nghề dệt thổ cẩm không chỉ giúp giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc Bana mà còn tạo sản phẩm hàng hóa, góp phần xóa đói - giảm nghèo cho bà con. Thời gian qua, các cấp, các ngành của tỉnh, huyện đã quan tâm, khuyến khích phụ nữ Bana phát huy nghề dệt thổ cẩm. Trong những ngày hội VH&TT các dân tộc miền núi của huyện, của tỉnh đều đưa nội dung thi tài dệt vải, khuyến khích thanh niên tham gia. Nhờ đó, nghề dệt thổ cẩm vẫn lưu truyền, phát triển đến hôm nay.
Theo ông Nguyễn Xuân Việt, Phó Chủ tịch UBND huyện Vân Canh, nghề dệt thổ cẩm tuy chưa đem lại nguồn thu nhập lớn cho phụ nữ ở làng Hà Văn Trên, nhưng tình yêu văn hóa truyền thống của họ đang tạo ra sức lan tỏa đến thế hệ trẻ trong việc bảo tồn, gìn giữ nét văn hóa đặc sắc của đồng bào dân tộc mình. Đây là lý do để địa phương xúc tiến, xây dựng nhãn hiệu tập thể cho dệt thổ cẩm Hà Văn Trên.
Tới đây, khi nhãn hiệu “Vải thổ cẩm Hà Văn Trên” được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ KH&CN) xem xét, chứng nhận, sẽ mang lại nhiều giá trị trong việc bảo hộ thương hiệu, tăng sức cạnh tranh của sản phẩm và hướng tới mục tiêu chia sẻ lợi ích cộng đồng. Sản phẩm làm ra đảm bảo về nguồn gốc, xuất xứ, chất lượng sản phẩm, từ đó, giá trị sản phẩm được nâng lên, thị trường tiêu thụ rộng hơn, góp phần nâng cao, cải thiện đời sống kinh tế cho bà con. “Sau khi được Cục Sở hữu trí tuệ công nhận, huyện sẽ hướng dẫn bà con cách thức quản lý nhãn hiệu tập thể, xây dựng làng Hà Văn Trên trở thành một điểm văn hóa, du lịch cộng đồng, tạo điều kiện cho người dân có thêm cơ hội quảng bá, bảo tồn và phát huy sản phẩm truyền thống của dân tộc mình”, ông Việt cho biết thêm.
AN NHIÊN