Bất cập về quản lý y tế tuyến huyện
Từ lâu, ở tuyến huyện, việc tồn tại song song phòng y tế và trung tâm y tế đã bộc lộ nhiều điểm chồng chéo, ảnh hưởng đến công tác quản lý ngành. Quy về một mối, với mô hình trung tâm y tế (TTYT) toàn diện là một trong những hướng giải quyết được nhiều cán bộ quản lý ngành đồng tình.
Sắp xếp lại bộ máy quản lý y tế tuyến huyện theo hướng hợp lý hơn là việc cần làm ngay, góp phần thực hiện tốt công tác chăm sóc sức khỏe toàn diện cho người dân.
- Trong ảnh: Khám bệnh tại TTYT huyện Vĩnh Thạnh.
Thiếu nhân lực, quản lý chồng chéo
Theo Nghị định 14/2008/NĐ-CP quy định tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện, phòng Y tế có nhiệm vụ tham mưu, giúp UBND huyện thực hiện chức năng quản lý nhà nước về chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân, gồm: y tế cơ sở; y tế dự phòng; khám, chữa bệnh, phục hồi chức năng; y dược cổ truyền; thuốc phòng bệnh, chữa bệnh cho người; mỹ phẩm; vệ sinh an toàn thực phẩm; bảo hiểm y tế; trang thiết bị y tế; dân số. Những nhiệm vụ này thật sự “quá sức” so với thực lực của các phòng Y tế trong tỉnh. Trưởng phòng Y tế TP Quy Nhơn Đào Đô My cho biết, dù có tới 5 biên chế, nhưng phòng cũng khá chật vật trong việc phân công công việc. Trong khi đó, có phòng Y tế chỉ có 2 biên chế, tình hình càng căng hơn.
Nhân lực cũng là trở ngại lớn của hoạt động quản lý ngành Y tế tại huyện miền núi Vĩnh Thạnh. Giám đốc TTYT huyện Vĩnh Thạnh Hứa Tự Thảo khẳng định: “Với chức năng nhiệm vụ quá lớn, nhân lực lại quá mỏng, trình độ chưa đáp ứng yêu cầu công việc, nếu phòng Y tế không phối hợp với TTYT thì rất khó hoàn thành nhiệm vụ. Đặc biệt là trong công tác khám tuyển nghĩa vụ quân sự, quản lý vệ sinh an toàn thực phẩm, quản lý hành nghề y dược tư nhân…”.
Bên cạnh đó, sự tồn tại song song phòng Y tế và TTYT dễ dẫn đến chồng chéo trong quản lý. Không có cơ quan nào chịu trách nhiệm chính nên công tác tham mưu còn chậm, trùng lắp. Việc triển khai công tác của phòng Y tế rất khó khăn vì “có tướng nhưng không có quân”, không chỉ đạo được trạm Y tế (TYT) cũng như các đơn vị cấp huyện.
“Việc bố trí kinh phí sửa chữa, xây dựng TYT giữa Sở Y tế và UBND thành phố chưa rõ ràng. Thêm nữa, kinh phí phòng chống dịch tại xã, phường còn khó khăn, bởi TYT do TTYT quản lý, nên khi địa phương hỗ trợ kinh phí công tác chống dịch lại bị yêu cầu xuất toán. Ngoài ra, y tế xã, phường và hệ dự phòng ít được quan tâm, vì TTYT chỉ tập trung cho khối điều trị”, bác sĩ Đào Đô My cho biết thêm.
“Khúc mắc” về tài chính không dừng lại ở đó. Giám đốc TTYT thị xã An Nhơn Lê Thái Bình băn khoăn: “Hiện tại, TTYT chịu sự chỉ đạo trực tiếp của Sở Y tế, cơ sở hạ tầng, trang thiết bị... đều được sự hỗ trợ của Sở Y tế. UBND thị xã muốn hỗ trợ kinh phí cho các hoạt động của ngành Y tế thì không được ngành Tài chính hướng dẫn”.
Nên quy về một mối
Theo bác sĩ Đào Đô My, để khắc phục những tồn tại trong quản lý y tế tuyến huyện, cần phân định rạch ròi việc quản lý 2 hệ trong công tác y tế. Hệ điều trị gồm TTYT trực thuộc Sở Y tế tập trung vào công tác khám, chữa bệnh cho người dân trên địa bàn. Về công tác báo cáo, phải đồng báo cáo Sở Y tế và UBND cấp huyện. Trong khi đó, hệ dự phòng gồm đội vệ sinh phòng dịch, đội bảo vệ sức khỏe bà mẹ - trẻ em và KHHGĐ, trung tâm DS-KHHGĐ, phòng khám khu vực, phòng khám chuyên khoa (lao, tâm thần kinh, da liễu...) và TYT trực thuộc phòng Y tế quản lý, phải giao UBND cấp huyện cấp kinh phí và chỉ đạo.
Dù khẳng định vai trò của phòng Y tế trên thực tế rất quan trọng, nhưng bác sĩ Hứa Tự Thảo cũng cho rằng, nếu không bố trí đủ nhân lực đáp ứng yêu cầu công tác cho phòng Y tế, thì nên tính đến phương án “quy về một mối”. Bác sĩ Lê Thái Bình cũng đề xuất, mô hình quản lý y tế tuyến huyện nên tổ chức như trước đây, tức chỉ gồm TTYT và chuyên viên Y tế ở UBND các huyện, thị xã, thành phố.
Trong buổi giám sát của Ban Văn hóa - Xã hội, HĐND tỉnh về “Tình hình thực hiện Nghị quyết số 08/2008/NQ-HĐND ngày 22.8.2008 của HĐND tỉnh về Quy hoạch phát triển hệ thống y tế tỉnh Bình Định đến năm 2010 và tầm nhìn đến năm 2020” tại Sở Y tế, công tác quản lý y tế tuyến huyện là vấn đề được nhiều người quan tâm. Với gần 10 năm gắn bó với ngành Y tế, ông Mai Văn Ngọc - Phó Bí thư Thường trực Huyện ủy, Chủ tịch HĐND huyện Tuy Phước - thấu hiểu những bất cập mà ngành đối mặt. “Quản lý chồng chéo, không “quân” cũng chẳng có “lính”. Nên chăng, đã tới lúc phải quay lại mô hình quản lý trước đây, với một TTYT toàn diện?”, ông Ngọc đặt vấn đề.
Phát biểu tại buổi giám sát, Giám đốc Sở Y tế Nguyễn Văn Cang cũng thừa nhận, việc quản lý y tế cơ sở còn nhiều khó khăn. “Chúng tôi từng đề nghị Bộ Y tế nghiên cứu, tính đến chuyện giải thể phòng Y tế, giao các nhiệm vụ của phòng lại cho TTYT và địa phương. Đây cũng là ý kiến của nhiều địa phương và được Bộ ủng hộ”, bác sĩ Cang cho biết.
NGUYỄN VĂN TRANG