Sản phẩm NLTS xuất khẩu:
Tập trung nâng cao năng lực cạnh tranh
Những năm gần đây, hoạt động xuất khẩu các sản phẩm chế biến từ nông, lâm, thủy sản (NLTS) trên địa bàn tỉnh mặc dù có nhiều cố gắng song vẫn còn những hạn chế, khó khăn; cần thiết phải tập trung nâng cao năng lực cạnh tranh của các sản phẩm này.
Nhiều hạn chế cần khắc phục
Theo Sở Công Thương, trong giai đoạn 2005-2010, hoạt động sản xuất, kinh doanh (SXKD) của các doanh nghiệp (DN) chế biến NLTS xuất khẩu (XK) trên địa bàn tỉnh đạt được những kết quả khả quan. Giá trị kim ngạch xuất khẩu (KNXK) của nhóm hàng NLTS giai đoạn này đạt 1,56 tỉ USD, chiếm 88,4% tổng KNXK của tỉnh (1,76 tỉ USD), tăng bình quân 14,6%/năm và tăng trưởng gấp 2,4 lần so với giai đoạn 2001-2005.
Tuy nhiên, những năm gần đây, hoạt động của các DN sản xuất, chế biến, XK các mặt hàng NLTS trên địa bàn tỉnh gặp nhiều khó khăn, nhất là đối với ngành chế biến gỗ và lâm sản (CBG-LS). Bình Định từng là 1 trong 4 trung tâm chế biến gỗ của Việt Nam, lĩnh vực này chiếm tới 60% tổng giá trị KNXK của tỉnh. Song thời gian gần đây, ngành CBG-LS XK của tỉnh gặp nhiều khó khăn, nên tỉ lệ giá trị KNXK của ngành CBG-LS trong tổng giá trị KNXK toàn tỉnh cũng giảm sút. Trong tháng 11.2013, giá trị KXNK của nhóm hàng lâm sản thực hiện gần 27 triệu USD, giảm gần 23% so với cùng kỳ năm 2012. KNXK của ngành CBG-LS giảm sút có nhiều nguyên nhân, song cơ bản đa số các DN CBG trên địa bàn là DN nhỏ và vừa, cơ sở vật chất, trang thiết bị chưa hiện đại, thiếu đồng bộ, nên mẫu mã, chất lượng sản phẩm còn hạn chế, sức cạnh tranh thấp.
Bên cạnh đó, hoạt động của các DN thuộc lĩnh vực nông sản cũng gặp không ít khó khăn. Thống kê của ngành chức năng cho biết, trong tháng 11.2013, giá trị KNXK của nhóm hàng này chỉ thực hiện 8,2 triệu USD, giảm gần 8% so với cùng kỳ năm 2012.
Theo lãnh đạo Sở Công Thương, bên cạnh nguyên nhân khách quan do tác động của cuộc khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu, thì nguyên nhân chính là do hoạt động SXKD, chế biến các sản phẩm XK từ NLTS ở tỉnh ta còn nhiều hạn chế, bất cập. Thiết bị công nghệ của nhiều DN tuy có cải tiến nhưng vẫn ở trình độ thấp; mẫu mã các mặt hàng XK chế biến từ NLTS còn đơn điệu; còn hạn chế về chủng loại hàng. Chất lượng nguồn nguyên liệu NLTS phục vụ cho sản xuất, chế biến chưa cao. Đội ngũ cán bộ quản lý, cán bộ chuyên môn, lực lượng lao động có tay nghề còn thấp...
Nâng cao năng lực cạnh tranh
Chính từ những kết quả đã đạt được và cả những hạn chế, khó khăn nói trên, UBND tỉnh đã giao cho Sở Công Thương nghiên cứu, xây dựng Đề án “Nâng cao năng lực cạnh tranh của các sản phẩm chủ yếu chế biến từ NLTS và các dịch vụ XK tỉnh Bình Định đến năm 2020”.
Theo ông Trần Đức Tiến, Phó Giám đốc Sở Công Thương, thời gian qua, Sở đã phối hợp với các ngành chức năng và các DN trên địa bàn tỉnh nhằm tham khảo ý kiến đóng góp, xây dựng đề án. Trên cơ sở đó, bước đầu Sở đã hoàn thiện Đề án “Nâng cao năng lực cạnh tranh của các sản phẩm chủ yếu chế biến từ NLTS và các dịch vụ XK tỉnh Bình Định đến năm 2020”. Đề án xác định: Khuyến khích phát triển sản xuất, chế biến và nâng cao năng lực cạnh tranh các sản phẩm từ NLTS XK có lợi thế để thúc đẩy phát triển công nghiệp, tăng trưởng kinh tế, góp phần đẩy nhanh sự nghiệp CNH-HĐH của tỉnh; phát huy tối đa nội lực, tích cực thu hút các nguồn ngoại lực và nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm, giải quyết việc làm, tăng thu nhập, tăng KNXK cho tỉnh. Mục tiêu của Đề án là đến năm 2020, các sản phẩm chế biến NLTS của tỉnh phấn đấu đạt giá trị KNXK 750 triệu USD, chiếm 83,3% KNXK toàn tỉnh.
Để thực hiện mục tiêu trên, Sở Công Thương đề xuất một số giải pháp chủ yếu về nguồn nguyên liệu; nâng cao chất lượng hàng XK; xúc tiến thương mại, phát triển thị trường, phát triển thương hiệu, phát triển nguồn nhân lực… Chẳng hạn, về vấn đề nâng cao chất lượng hàng lâm sản XK, cần quy hoạch phát triển vùng nguyên liệu gỗ rừng trồng bền vững; tập trung trồng rừng theo phương thức thâm canh để tự túc nguồn nguyên liệu gỗ; hỗ trợ cho vay trồng rừng dài hạn, phát triển các loại cây trồng rừng có giá trị kinh tế… Đồng thời, cần tổ chức liên kết các DN có nhu cầu nhập khẩu gỗ nguyên liệu để nhập những lô gỗ lớn, tiết kiệm chi phí. Bên cạnh đó, cần hiện đại hóa các cơ sở sản xuất hiện có, đầu tư cải tiến, nâng cấp thiết bị, công nghệ chế biến nhằm tiếp cận được nền công nghệ tiên tiến trên thế giới…
Đối với ngành nông sản, cần ứng dụng một số giống có năng suất, chất lượng, giá trị kinh tế cao; nghiên cứu, ứng dụng, phát triển công nghệ chế biến, các tiến bộ kỹ thuật, kết hợp nhập khẩu công nghệ tiên tiến, đổi mới quy trình sản xuất theo hướng hiện đại; hoàn thiện hệ thống kiểm dịch, kiểm tra nghiêm ngặt chất lượng NLTS, nhất là vệ sinh an toàn thực phẩm, bảo đảm tạo ra sản phẩm có chất lượng cao.
VIẾT HIỀN