Zona mắt

Zona mắt là một bệnh cảnh đặc biệt ở mắt gây nên bởi vi-rút Varicella Zoster. Bệnh thường gặp ở người lớn tuổi, hiếm gặp ở trẻ em.

Ở mắt, vi-rút hướng da thần kinh Varicella Zoster gây tổn thương dây thần kinh sinh ba. Thần kinh này có 3 nhánh cảm giác: nhánh mắt, nhánh hàm trên và nhánh mũi; nhưng chỉ có khoảng 15% zona có tổn thương mắt do ảnh hưởng nhánh mắt.

Biểu hiện ban đầu của zona mắt rất giống cúm khi người mệt mỏi khó chịu, sốt và đau đầu, có thể kéo dài 1 tuần trước khi khởi phát bệnh. Tổn thương xuất hiện ở vùng da đầu phía trước, vùng trán, da mi trên và da của phần giữa mũi; ban đầu là những nốt ban đỏ, nhanh chóng phát triển thành nhú và mụn mủ, sau 1 tuần sẽ hình thành lớp vảy cứng trên bề mặt các nốt mụn mủ. Bệnh nhân thường rất đau do viêm thần kinh cảm giác, triệu chứng này tồn tại rất lâu sau khi khỏi bệnh. Trong trường hợp nặng, mụn mủ dày đặc kết nhập thành mảng dày và có những tổn thương sâu kèm xuất huyết, để lại sẹo lõm co dúm.

Tổn thương ở mắt rất đa dạng. Mi mắt có nốt ban, mụn bọng và phù nề mi. Viêm kết mạc thường gặp nhất, kèm mụn phỏng ở bờ mi. Các tổn thương này thường qua khỏi khi bệnh lui mà không cần điều trị. Ngoài ra, còn có các tổn thương khác như viêm củng mạc, viêm thượng củng mạc, viêm giác mạc biểu mô cấp, viêm giác mạc hình đồng tiền hoặc hình đĩa và viêm màng bồ đào.

Có nhiều di chứng của zona mắt, tùy thuộc vào vị trí và mức độ tổn thương. Di chứng ở mi gồm: sụp mi do sẹo, quặm, mất lông mi. Di chứng ở kết mạc gây viêm tắc tuyến sụn kết mạc, sẹo dưới kết mạc; ở củng mạc gây tiêu củng mạc, lộ hắc mạc. Đặc biệt các di chứng ở giác mạc thường rất nặng, như viêm giác mạc hình đồng tiền dai dẳng, tân mạch giác mạc, lắng đọng mỡ, viêm giác mạc do liệt thần kinh gây loét bội nhiễm và thủng giác mạc.

Khi mắc bệnh, cần cẩn thận chăm sóc vùng da tổn thương để tránh vỡ các mụn mủ gây nhiễm trùng và để lại sẹo. Zona là một bệnh không lây, nhưng người chưa từng bị thủy đậu hay chưa được chủng ngừa có thể mắc bệnh khi tiếp xúc với bệnh nhân zona, đặc biệt dễ nhiễm với trẻ em, phụ nữ mang thai và những người có hệ miễn dịch yếu.

Điều trị zona mắt bao gồm: kháng vi rút toàn thân và tại chỗ, kháng sinh phòng bội nhiễm, vitamin C và B (B1, B6, B12), steroide toàn thân và tại chỗ để giảm đau do viêm. Điều trị zona sớm và kịp thời để tránh các biến chứng gây giảm thị lực. Hạn chế, ngăn ngừa các di chứng và tái phát của zona cũng là một phần quan trọng của liệu pháp điều trị.

BS NGUYỄN VĂN THÀNH