Bảo vệ nguồn lợi thủy sản trên địa bàn tỉnh: Cần những giải pháp căn cơ hơn

TS Trần Văn Vinh

Ngày 1.10, Bộ NN&PTNT đã có văn bản đề nghị UBND các tỉnh, thành trực thuộc Trung ương chỉ đạo các đơn vị liên quan tăng cường xử lý tình trạng vi phạm trong khai thác thủy sản. TS Trần Văn Vinh, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản (Sở NN&PTNT) trao đổi với phóng viên Báo Bình Ðịnh xung quanh vấn đề này trên địa bàn tỉnh.

● Theo ông, có phải việc khai thác thủy sản theo kiểu tận diệt là một trong những tác nhân gây cạn kiệt nguồn lợi thủy sản ven bờ ?

- Nguồn lợi thủy sản (NLTS) ven bờ ngày càng suy giảm là thực tế đang diễn ra ngay trước mắt. Ở góc độ quản lý, cũng như nghiên về NLTS, tôi nhận thấy có rất nhiều nguyên nhân làm suy giảm NLTS là do sự gia tăng về tàu thuyền, nghề khai thác và mật độ, tần suất khai thác thủy sản (KTTS); sử dụng phương pháp KTTS mang tính tận diệt, như: Chất nổ, chất độc, xung điện, xiếc máy hoặc sử dụng ngư cụ có kích thước mắc lưới rất nhỏ; KTTS ở các khu vực bãi đẻ, nơi sinh sống tập trung của các loài thủy sản còn bé. Việc phá hủy rạn san hô, thảm cỏ biển, cộng với môi trường ô nhiễm bởi rác thải, chất thải, các hoạt động xây dựng công trình ven biển… cũng là những tác nhân ảnh hưởng đến NLTS ven bờ.

NLTS ngày càng suy giảm khiến sản lượng thủy sản giảm sút, cũng như biến động về thành phần loài trong kích thước khi ngư dân khai thác, nên NLTS ven bờ phải được bảo vệ tốt thì mới đảm bảo sinh kế bền vững cho ngư dân, bởi vùng ven bờ là nơi bổ sung NLTS cho vùng lộng, vùng khơi.

Hoạt động thả giống tái tạo NLTS tại TX Hoài Nhơn (ảnh tư liệu).

● Mặc dù công tác bảo vệ NLTS ven bờ được ngành chức năng của tỉnh và chính quyền các địa phương chú trọng thực hiện, song tình trạng sử dụng nghề cấm, ngư cụ cấm để KTTS vẫn còn tái diễn. Điều này theo ông là vì sao ?

- Luật Thủy sản năm 2017 đã quy định rõ việc KTTS phải gắn liền với công tác bảo vệ và phát triển NLTS nhằm tăng tính bền vững. Tại tỉnh ta, công tác bảo vệ NLTS luôn là nhiệm vụ trọng tâm được Chi cục Thủy sản chú trọng thực hiện thường xuyên. Hằng năm, chúng tôi trình Sở NN&PTNT nhiều chương trình triển khai, như: Phong trào toàn dân tham gia bảo vệ NLTS ven bờ; xây dựng kế hoạch chuyển đổi nghề cho ngư dân có hoạt động nghề cấm trong KTTS; các hoạt động truyền thông về bảo vệ NLTS; xây dựng các mô hình đồng quản lý bảo vệ NLTS ven bờ giao quyền cộng đồng quản lý theo Luật Thủy sản tại các địa phương. Cùng với đó, công tác tuần tra, kiểm soát và xử lý vi phạm về KTTS được tăng cường đã mang lại hiệu quả tích cực, ngư dân từng bước hoạt động đúng vùng tuyến quy định, không còn tình trạng sử dụng chất nổ KTTS, mức độ vi phạm KTTS giảm đáng kể.

Tuy vậy, công tác bảo vệ NLTS ven bờ vẫn còn gặp những khó khăn, như: Ngư dân vẫn còn lén lút hoạt động các nghề cấm, như xung điện, xiếc máy; đại bộ phận ngư dân nghèo vẫn làm các nghề cấm để KTTS ven bờ, trình độ về nhận thức còn hạn chế.

● Vậy về lâu dài cần phải có những giải pháp căn cơ nào để bảo vệ NLTS, thưa ông ?

- Cùng với việc chú trọng công tác tuyên truyền, tăng cường tuần tra xử lý vi phạm, Chi cục sẽ tiếp tục phối hợp với các đơn vị liên quan, chính quyền các địa phương đẩy mạnh đào tạo nghề cho ngư dân phù hợp với trình độ, năng lực. Tiếp tục vận động ngư dân có hoạt động nghề cấm để KTTS thực hiện chuyển đổi nghề theo kế hoạch của UBND tỉnh đã ban hành; việc chuyển đổi nghề cho ngư dân phải phù hợp với từng đối tượng, điều kiện phát triển kinh tế của từng vùng. Bên cạnh đó, củng cố lại mô hình đồng quản lý bảo vệ NLTS ven bờ để tăng hiệu quả hoạt động; nâng cao năng lực cho cán bộ chuyên ngành về bảo vệ NLTS…

UBND tỉnh đã có văn bản đồng ý chủ trương cho phép Sở NN&PTNT thực hiện dự án điều tra, đánh giá NLTS ở vùng biển ven bờ, vùng lộng phục vụ công tác bảo vệ NLTS và quản lý nghề cá theo Luật Thủy sản năm 2017, thời gian thực hiện từ tháng 1.2021 đến tháng 12.2022. Sở đã chỉ đạo Chi cục thực hiện dự án này. Chúng tôi sẽ phối hợp các đơn vị có đủ năng lực để tiến hành việc điều tra, xác định trữ lượng NLTS ven bờ, từ đó có cơ sở để bố trí lại nghề, phương tiện KTTS theo hướng không tăng sản lượng thủy sản mà tập trung nâng cao giá trị sản phẩm sau khai thác, nhằm tăng giá trị kinh tế, tạo sinh kế bền vững cho ngư dân.

● Xin cảm ơn ông.

ĐOÀN NGỌC NHUẬN (Thực hiện)