Thực hiện Dự án Cạnh tranh nông nghiệp tại Bình Ðịnh:
Thành công hơn sự mong đợi
Theo đánh giá của Sở NN-PTNT, qua 5 năm (2009-2013) thực hiện, Dự án Cạnh tranh nông nghiệp (DA CTNN) đã góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh cho các sản phẩm nông nghiệp, tăng thu nhập, giải quyết việc làm cho nông dân tỉnh ta. Các hoạt động của DA cũng đã góp phần giúp các địa phương thực hiện có hiệu quả Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới (XDNTM)…
Đảm bảo thời gian, mục tiêu của DA
DA CTNN gồm 4 hợp phần (HP): HP A tăng cường công nghệ nông nghiệp; HP B hỗ trợ liên minh sản xuất (LMSX); HP C cung cấp cơ sở hạ tầng thiết yếu; HP D hỗ trợ quản lý DA.
Với HP A, đến cuối năm 2013, Ban quản lý (BQL) DA đã phối hợp thực hiện 22 chủ đề công nghệ nông nghiệp; xây dựng 132 mô hình trình diễn sản xuất, chăn nuôi tại 127 xã, phường với 4.029 nông hộ trực tiếp tham gia. BQL DA đã phối hợp Chi cục Bảo vệ thực vật triển khai công tác giám sát, kiểm soát dư lượng thuốc bảo vệ thực vật trên rau quả trong 4 năm (2010-2013), tổng kinh phí thực hiện 23,48 tỉ đồng. Đến nay, tất cả các chủ đề nói trên đã hoàn thành, được chính quyền và nông dân tham gia dự án đánh giá cao.
Với HP B, BQL DA đã kêu gọi 9 doanh nghiệp (DN) trong và ngoài tỉnh hợp tác với 1.185 nông dân thành lập 11 LMSX, tổng kinh phí được phê duyệt là 92,408 tỉ đồng. Trong đó, vốn của Hiệp hội Phát triển quốc tế (IDA) tài trợ 25,099 tỉ đồng, vốn đối ứng của tổ chức nông dân 31,589 tỉ đồng, phần còn lại là vốn của DN. Trong quá trình thực hiện các LMSX, DN và nông dân đã được BQL DA phối hợp với ngành chức năng của tỉnh đào tạo, tập huấn về kỹ thuật, tổ chức sản xuất kinh doanh, nâng cao chất lượng sản phẩm.
Thực tế cho thấy, tham gia các LMSX, thu nhập của DN đều tăng cao. Tổng doanh thu của các liên minh đạt 144,628 tỉ đồng, lợi nhuận 35,771 tỉ đồng. Sau khi LMSX kết thúc, có nhiều DN tiếp tục hợp tác làm ăn với nông dân trên tinh thần tự nguyện. BQL DA đã tổ chức nhiều cuộc hội thảo nâng cao năng lực cạnh tranh ngành hàng bò thịt và lúa giống; tuyển chọn đơn vị tư vấn thực hiện khảo sát, điều tra, đánh giá thực trạng cơ chế chính sách ngành Nông nghiệp giai đoạn 2006-2012, đề xuất các giải pháp, chính sách cải thiện môi trường đầu tư nông nghiệp giai đoạn 2013-2020; thực hiện 2 gói thầu về chiến lược nâng cao năng lực cạnh tranh ngành hàng bò thịt và ngành hàng lúa giống giai đoạn 2013-2020 tầm nhìn đến 2030.
Với HP C, trên cơ sở danh sách các tiểu dự án do các địa phương và LMSX đề xuất, BQL DA đã phối hợp với các ngành, địa phương tổ chức nhiều đợt sàng lọc, và nhà tài trợ cho phép thực hiện 26 công trình giao thông, thủy lợi với tổng chiều dài kênh mương được nâng cấp, cải tạo là 23.773 m; tổng chiều dài đường giao thông nông thôn được bê tông xi măng là 16.300 m. Các công trình này phục vụ sản xuất trên 4.404 ha cây trồng các loại với 17.432 nông hộ được hưởng lợi; đã phát huy tác dụng, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất, XDNTM tại các địa phương.
HP D cũng đã thực hiện với nhiều hoạt động như: mua sắm trang thiết bị văn phòng; cử cán bộ BQL DA tham dự các lớp đào tạo, tập huấn và tham quan, học hỏi kinh nghiệm do WB và Ban Điều phối Trung ương tổ chức. Cán bộ của BQL DA đã phối hợp với ngành chức năng, chính quyền các địa phương tiến hành nghiệm thu từng phần việc của DA theo đúng quy trình.
Duy trì và phát triển các hoạt động của DA
Tại Hội nghị tổng kết 5 năm thực hiện DA CTNN, Sở NN-PTNT và chính quyền các địa phương đã đánh giá kết quả của DA, đồng thời bàn biện pháp duy trì và phát triển các hoạt động của DA sau khi DA kết thúc.
DA CTNN bắt đầu triển khai tại tỉnh ta từ năm 2009, tổng vốn đầu tư 7.754.900 USD, trong đó Hiệp hội Phát triển quốc tế (IDA) hỗ trợ 6.158.000 USD, Cơ quan Phát triển quốc tế Canada (CIDA) tài trợ 76.000 USD, vốn đối ứng 392.000 USD, vốn đóng góp của DN và nông dân 1.128.900 USD.
Theo ông Nguyễn Hữu Hào, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT: DA CTNN đã thực hiện đúng kế hoạch, cả về số lượng các chủ đề, các LMSX, các công trình, kế hoạch vốn được phân bổ, đảm bảo thời gian, chỉ tiêu, mục tiêu của DA đề ra, đáp ứng yêu cầu nguyện vọng của chính quyền và nông dân tại các địa phương có DA. Các hoạt động của DA đã góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh cho các sản phẩm nông nghiệp, thúc đẩy phát triển sản xuất nông nghiệp; tăng thu nhập và giải quyết việc làm cho nông dân. Bên cạnh đó, thông qua việc xây dựng cơ sở hạ tầng ở khu vực nông thôn, DA đã góp phần giúp các địa phương thực hiện có hiệu quả Chương trình XDNTM. Đề nghị ngành chức năng, chính quyền các địa phương cần duy trì và phát triển các hoạt động của DA sau khi DA kết thúc.
Bà Trần Thị Kim Oanh, Phó Giám đốc BQL DA CTNN tỉnh, cho rằng: Các chủ đề thuộc HP A chỉ được triển khai trong thời gian ngắn, nên cần được các cấp chính quyền địa phương quan tâm hỗ trợ và tạo điều kiện tập huấn nhiều lần để nông dân hiểu và áp dụng vào thực tế được tốt hơn. Các địa phương cũng cần thành lập đơn vị quản lý, vận hành các công trình giao thông, thủy lợi do DA đầu tư, để phát huy hiệu quả và tăng tuổi thọ công trình. Thực tế cho thấy, phần lớn các LMSX đã mang lại nhiều lợi ích cho cả DN và nông dân, nên DN và nông dân cũng cần duy trì mối quan hệ hợp tác làm ăn trên tinh thần tự nguyện, hai bên cùng có lợi.
Lãnh đạo thị xã An Nhơn, huyện Hoài Nhơn và đại diện các xã tham gia DA cũng đều đánh giá cao hiệu quả của DA CTNN đối với đời sống sản xuất của nông dân, đồng thời cam kết tiếp tục chỉ đạo các địa phương duy trì và phát triển các hoạt động của DA. Trong đó, ưu tiên kinh phí để đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng tại các vùng sản xuất gắn với việc XDNTM và đẩy mạnh hoạt động chuyển giao tiến bộ kỹ thuật cho nông dân, nhân rộng các chủ đề, mô hình sản xuất đã khẳng định hiệu quả kinh tế. Các địa phương tạo điều kiện thuận lợi để nông dân và các DN hợp tác làm ăn, đồng thời thành lập các tổ quản lý, duy tu, bảo dưỡng các công trình giao thông, thủy lợi đã xây dựng.
PHẠM TIẾN SỸ