Ðổi mới kiểm tra, đánh giá học sinh: Chú trọng tiếp cận năng lực học sinh
Ði cùng chương trình giáo dục phổ thông mới, Bộ GD&ÐT cũng đổi mới cách kiểm tra, đánh giá học sinh từ tiểu học đến cấp THCS, THPT. Năm học 2020 - 2021 là năm đầu tiên ngành giáo dục đổi mới kiểm tra đánh giá theo hướng tiếp cận năng lực.
Sâu sát học sinh hơn
Việc đổi mới đánh giá học sinh tiểu học cũng cuốn chiếu từng năm theo chương trình giáo dục phổ thông mới, bắt đầu từ năm học 2020 - 2021 ở lớp 1. Nhiều giáo viên cho biết, việc đổi mới đánh giá theo Thông tư 27/2020/TT-BGDĐT không có nhiều thay đổi so với trước, tuy nhiên giáo viên phải sâu sát học sinh hơn mới có thể đánh giá toàn diện. Có 2 nội dung đánh giá cốt lõi là: Quá trình, kết quả học tập, sự tiến bộ; sự hình thành, phát triển năng lực, phẩm chất của học sinh.
Bà Lê Thị Như Phôi, Hiệu trưởng Trường Tiểu học số 1 Cát Hanh, huyện Phù Cát, cho biết: Khi thực hiện đánh giá học sinh theo Thông tư 27, giáo viên phải theo dõi và đánh giá được toàn tiến trình học tập, kết quả và sự tiến bộ của học sinh ở từng môn. Để đánh giá được sự hình thành và phát triển năng lực, phẩm chất của học sinh, giáo viên phải theo dõi, lắng nghe, chú ý đến hành vi của các em, cũng như sự tương tác giữa các học sinh, thái độ, biểu hiện hứng thú học tập của các em, năng khiếu, năng lực học sinh.
Giáo viên thật gần gũi để hiểu học sinh.
Cách thức mới đòi hỏi các thầy cô phải toàn tâm toàn ý với công việc dạy học. Người dạy không thể đòi hỏi tất cả các học sinh đều có năng lực tiếp nhận như nhau. Do vậy trước tiên giáo viên phải hiểu được từng em trong lớp, tùy vào năng lực các em, giáo viên có cách dạy riêng cho phù hợp. Ông Giả Tấn Trọng, Hiệu trưởng Trường Tiểu học số 1 Phước Sơn, huyện Tuy Phước, chia sẻ: Nói như vậy không có nghĩa bao nhiêu em sẽ có bấy nhiêu cách dạy. Giáo viên sẽ chia học sinh theo nhóm theo năng lực. Cách đánh giá mới còn giúp phụ huynh hiểu rõ con mình mạnh điểm nào, thiếu điểm nào để phối hợp với thầy cô tốt hơn. Nếu trước đây, gặp 2 học sinh đều có điểm trung bình là 7 điểm, phụ huynh sẽ nghĩ 2 học sinh này có sức học như nhau. Nhưng nay, với cách đánh giá mới, ta sẽ biết em này mạnh ở đâu, còn em kia thì có tố chất nào đáng lưu ý. Hiểu đến chi tiết sẽ phát huy tối đa ưu thế của các em và biết cách khắc phục, hạn chế các điểm còn chưa tốt.
Khơi thêm động lực
Bên cạnh đổi mới đánh giá học sinh tiểu học, Bộ GD&ĐT còn đổi mới kiểm tra, đánh giá học sinh trung học. Điểm mới của Thông tư 26/2020/TT-BGDĐT là không còn bài kiểm tra 1 tiết như những năm trước; đồng thời bài kiểm tra miệng, kiểm tra 15 phút thay bằng kiểm tra thường xuyên với nhiều hình thức; cùng với đó, học sinh sẽ có bài kiểm tra giữa kỳ và cuối kỳ. Theo Thông tư, việc kiểm tra, đánh giá thường xuyên được thực hiện trong quá trình dạy học theo nhiều hình thức như: Hỏi - đáp, viết, thuyết trình, thực hành, thí nghiệm, sản phẩm học tập. Số lần kiểm tra đánh giá thường xuyên cũng không giới hạn.
Bên cạnh đó, trước kia, bài kiểm tra giữa kỳ do các trường tự thực hiện thì nay phòng GD&ÐT sẽ phụ trách cho các trường kiểm tra cùng thời điểm, cùng đề kiểm tra. Theo đó, đề kiểm tra giữa kỳ các môn: Toán, Ngữ văn, Tiếng Anh do phòng GD&ÐT ra; đề các môn còn lại do các trường tự ra. Học sinh các trường phải làm bài kiểm tra cùng lúc và để đảm bảo công bằng, giáo viên dạy không được coi thi ở lớp mình. Tuy nhiên, nhiều trường tỏ ra lo lắng bởi khó đảm bảo điều kiện “giáo viên không coi thi lớp mình dạy”.
Đánh giá thường xuyên có ưu điểm giúp học sinh hứng thú học tập cải thiện điểm số, nhưng một số cán bộ quản lý giáo dục khá lo lắng ở điểm, khi bỏ bài kiểm tra 1 tiết, giáo viên lỡ một cơ hội hiểu được năng lực của học sinh. Tuy nhiên, ông Bùi Xuân Ngọc, Phó Trưởng Phòng GD&ĐT huyện Vĩnh Thạnh, nhận định: Việc không giới hạn số lần kiểm tra, đánh giá thường xuyên tạo cơ hội cho học sinh nỗ lực cải thiện điểm số. Nếu bị điểm thấp, em có thể cố gắng học để có điểm cao hơn ở những lần tiếp theo, các em có nhiều cơ hội để phát huy tố chất vượt trội, lấy điểm cao nhất. Còn cơ hội đánh giá năng lực của học sinh, thay vì chỉ ở bài kiểm tra thì nay lại thuộc về đánh giá thường xuyên. Nói cách khác thầy cô buộc phải lưu tâm đến học sinh nhiều hơn, sâu sát hơn.
Thăm dò ở học sinh thì được biết, phần đông đều thích thú với cơ hội “sửa sai” do cách đánh giá mới xác lập. Em Lê Thị Bảo Trâm, học sinh lớp 8, Trường THCS Phước Quang, huyện Tuy Phước kể: Những năm trước bài kiểm tra lỡ bị điểm thấp em rất lo ít có dịp thay đổi kết quả cuối cùng, nhưng bây giờ em biết mình có thể cố gắng mỗi ngày để cải thiện điểm số, các hình thức kiểm tra cũng đa dạng, thú vị hơn.
Ông Trần Ngọc Tuấn, Hiệu Trưởng Trường THCS Ân Hảo Tây, huyện Hoài Ân, chia sẻ: Điều gì mới cũng khó khăn nhưng dần sẽ quen. Như kiểm tra đánh giá thường xuyên bằng cách làm bài tập nhóm. Những em yếu sẽ ỷ lại các bạn khá hơn. Do vậy, khi cho các em làm nhóm, em nào làm nhóm trưởng sẽ được cộng điểm, những em nào làm phần nào nhóm sẽ phải ghi rõ ràng, em nào không làm phải chịu điểm thấp. Như vậy lần sau em đó cũng phải cố gắng làm để có điểm như các bạn.
ĐỖ THẢO