Khó phát hiện huyết khối tĩnh mạch mạc treo

Huyết khối tĩnh mạch mạc treo là một nguyên nhân gây đau bụng cấp tính. Việc phát hiện ra chứng bệnh này thường ở giai đoạn muộn, tỉ lệ tử vong cao.

Mới đây, bà Nguyễn Thị T. (52 tuổi, ở TP Quy Nhơn) nhập viện điều trị tại khoa Nội Tim mạch, BVĐK tỉnh trong tình trạng suy tim, phù toàn thân. Bà có tiền sử mắc bệnh tim. Trong quá trình điều trị bệnh tim, xuất hiện cơn đau bụng dữ dội, đi cầu ra máu rất hôi. Khi chuyển qua khoa Ngoại Tổng hợp để phẫu thuật thì phần ruột đã hoại tử. Đây là một trường hợp mắc huyết khối tĩnh mạch mạc treo cấp tính.

Gần như tất cả các trường hợp mắc huyết khối tĩnh mạch mạc treo là ở tĩnh mạch mạc treo tràng trên, rất hiếm khi gặp ở tràng dưới. Bệnh có 3 cấp độ: cấp, bán cấp và mạn tính. Thể cấp tính xảy ra đột ngột với những cơn đau bụng dữ dội, nôn mửa, ăn không tiêu, đại tiện ra máu, bụng chướng, biểu hiện của viêm phúc mạc, nhồi máu ruột non, sốt cao liên tục. Nặng hơn có thể có tình trạng nhiễm khuẩn nhiễm độc, sốc nặng và khi tiến triển lên dẫn đến suy nhiều cơ quan, bệnh nhân sẽ tử vong. Thể bán cấp diễn biến trong vòng 1 tuần với triệu chứng đau bụng là chủ yếu. Thể mạn tính có thời gian tồn tại dài hơn bằng những cơn đau bụng không điển hình.

Chẩn đoán huyết khối tĩnh mạch mạc treo dựa vào các dấu hiệu lâm sàng, xét nghiệm thấy lactate tăng cao và tình trạng toan máu nhưng chỉ ở giai đoạn muộn. Siêu âm doppler có thể thấy hình ảnh huyết khối trong tĩnh mạch mạc treo. Chụp CT-scanner ổ bụng rất có giá trị trong việc xác định có huyết khối tĩnh mạch mạc treo hay không với độ nhạy lên tới 90%...

Điều trị nội khoa sẽ được chỉ định nếu chưa có dấu hiệu nhồi máu ruột. Chống đông máu bằng heparin được áp dụng cho tất cả các trường hợp. Dùng kháng sinh khi bệnh nhân có dấu hiệu nhiễm khuẩn. Bên cạnh đó là các biện pháp điều trị hỗ trợ như đặt ống thông dạ dày hút liên tục, bù nước điện giải, thăng bằng kiềm toan, nuôi dưỡng đường tĩnh mạch 100% để ruột được nghỉ ngơi. Phẫu thuật được chỉ định trong những trường hợp có biến chứng viêm phúc mạc, nhồi máu ruột non hoặc ruột bị hoại tử nhiễm khuẩn nặng.

Nhìn chung, biểu hiện của huyết khối tĩnh mạch mạc treo không điển hình và không đặc hiệu nên rất dễ nhầm lẫn với các bệnh khác trong ổ bụng như viêm phúc mạc, viêm ruột, viêm dạ dày, viêm tụy cấp... Với người đau bụng chưa rõ nguyên nhân, cần chú ý phân biệt huyết khối tĩnh mạch mạc treo với những bệnh khác khi có dấu hiệu nghi ngờ.

BS PHẠM VĂN PHÚ