Rừng phòng hộ đầu nguồn hồ Cây Thích, xã Phước Thành, huyện Tuy Phước:

Lụi dần trong các lò hầm than

Rừng phòng hộ đầu nguồn quanh khu vực lòng hồ Cây Thích, xã Phước Thành (Tuy Phước) đang ngún dần trong các lò than. Tình trạng này diễn ra không phải chỉ trong một vài ngày, vài tháng mà kéo dài trong nhiều năm qua. Các ngành chức năng và chính quyền địa phương vẫn chưa tìm ra giải pháp ngăn chặn hiệu quả.

Lò than hầm đang âm ỉ cháy tại khu vực có tục danh hố Cây Xoài,  phía Tây Nam lòng hồ Cây Thích (ảnh chụp ngày 6.1).

Cưa máy hạ cây rừng

Chúng tôi tìm đến khu vực rừng phòng hộ hồ Cây Thích để thực chứng việc chặt phá rừng lấy gỗ hầm than. Từ bìa rừng phía tây lòng hồ, đi sâu vào khu vực núi có tục danh hố Cây Xoài, chúng tôi chứng kiến nhiều cây gỗ có đường kính 20-25 cm bị cưa sát gốc. Mở rộng tìm kiếm quanh khu vực này, chúng tôi còn thấy nhiều cây gỗ lớn khác, trong đó có dẻ sừng bị lâm tặc đốn hạ. Tại đây, chúng tôi phát hiện còn có 3 lò than hầm. Hầm thì đang âm ỉ cháy, bên cạnh có nhiều thân gỗ to được tập kết chưa kịp đốt; có hầm thì đã chín, chuẩn bị được tháo dỡ để thu gom than; có hầm thì đã được gom than đưa xuống núi tiêu thụ, xung quanh than thành phẩm còn vương vãi khắp nơi. Mỗi lò hầm than có chiều sâu khoảng 1,2 m; rộng và dài 2 m; chứa được khoảng 2 m³ gỗ.

Theo anh X, người dẫn đường, nơi rừng bị phá nhiều nhất là khu vực rừng có tục danh núi Đá Đen và hố Cây Xoài, nằm phía Tây Nam lòng hồ Cây Thích. Tình trạng phá rừng đốt than diễn ra âm ỉ từ cuối năm 2011, nhưng rộ nhất là từ giữa tháng 7.2013 đến nay. Mỗi ngày có khoảng 15-20 người chủ yếu là dân ở các xã Canh Vinh (Vân Canh), xã Phước Thành và xã Phước An (Tuy Phước) vào rừng chặt gỗ hầm than.

Việc chặt phá cây rừng để làm than giờ rất quy mô, số lượng lớn nhưng diễn ra nhanh gọn nhờ phương tiện cơ khí. “Sau khi hoàn tất việc đào lò, người đốt than dùng cưa máy triệt hạ những cây gỗ lớn xung quanh khu vực lò than. Sau đó, tiếp tục cưa ngắn cây (dài khoảng 1m) rồi xếp vào lò hầm từ 3-5 ngày. Trung bình một hầm lớn hay nhỏ, có thể thu được từ  6-10 bao than”, anh T. cho biết thêm.

Ngoài hoạt động đốt than nói trên, hiện nay, cây trắc bỗng dưng có giá nên nhiều người đổ xô vào khu vực xung quanh lòng hồ Cây Thích để khai thác thân, gốc và rễ trắc. Cuộc tàn phá rừng phòng hộ đầu nguồn hồ Cây Thích vì thế càng thêm nóng.

PV Báo Bình Định (bên trái) và người dẫn đường đang tiếp cận hiện trường có hàng trăm khúc gỗ (đường kính 20-25cm) lâm tặc đã cưa để chuẩn bị hầm than.

Sao chưa ngăn chặn quyết liệt?

Việc phá rừng tại hồ Cây Thích như đã kể ở trên đã tác động xấu đến hệ sinh thái và cảnh quan môi trường, dòng chảy bị thay đổi, hoạt động của hồ cũng bị ảnh hưởng. Theo ông Nguyễn Thành Đạt, Phó Chủ tịch UBND xã Phước Thành, thời gian qua, chính quyền địa phương cũng thường xuyên phối hợp với lực lượng kiểm lâm (KL) đứng chân trên địa bàn mở các đợt tuần tra, truy quét các đối tượng phá rừng để lấy gỗ hầm than. Tuy nhiên, ông Đạt cũng thừa nhận, công tác phối hợp giữa các đơn vị chưa thật sự chặt chẽ nên hiệu quả mang lại chưa cao.

Khi được hỏi vì sao 2 tháng trở lại đây nạn phá rừng đốt than diễn ra khá công khai nhưng chưa có đối tượng nào bị phát giác và xử lý? Ông Đạt cho biết: “Rất khó phát hiện các đối tượng phá rừng đốt than vì các đối tượng này hoạt động rất tinh vi. Họ cử người theo dõi, thấy động là điện thoại tẩu tán tang vật ngay. Từ đầu năm đến giờ, chỉ ngăn chặn được 3 vụ phá rừng, nhưng cũng mới dừng lại ở việc phá hủy lán trại, lò than và tịch thu tang vật. Lực lượng chức năng có phối hợp truy bắt, nhưng lực lượng mỏng nên kiểm soát không xuể. Và, từ cuối tháng 10.2013 đến nay, do cán bộ KL đứng chân địa bàn vừa nghỉ hưu, cán bộ KL đứng chân vẫn còn trống, ảnh hưởng đến việc phối hợp tuần tra, truy quét lâm tặc”.

Liên quan đến vấn đề này, bà Nguyễn Thị Anh Nguyên, Hạt trưởng Hạt KL liên huyện Tuy Phước - Quy Nhơn, cho biết: “Thời gian qua, tình hình người dân lén lút chặt phá rừng đốt than ở khu vực hồ Cây Thích khá phức tạp. Từ nay đến trước Tết Nguyên đán Giáp Ngọ, Hạt sẽ đề nghị Chi cục tăng cường lực lượng và phương tiện để bảo vệ, quản lý rừng. Mở các đợt tuần tra, truy quét, xử lý đối tượng vi phạm”.

TRỌNG LỢI