Nhà thơ Võ Chân Cửu về với mây trời
Nhà thơ Võ Chân Cửu vừa qua đời tại Bảo Lộc - Lâm Ðồng. Ðây là tin buồn đối với đông đảo văn nghệ sĩ miền Trung - Tây Nguyên và Bình Ðịnh nói riêng.
Nhà thơ Võ Chân Cửu tên thật là Văn Hưng, sinh năm 1952 tại thôn Tân Thanh, xã Cát Hải, huyện Phù Cát. Cha anh là cụ Văn Hiền, giáo viên thời kháng chiến chống Pháp, mẹ là bà Võ Thị Hiến, quê ở Tân Thanh. Võ Chân Cửu đến với văn thơ từ khá sớm. Mới 13 -14 tuổi anh đã làm thơ và khoảng 18 tuổi đã có thơ đăng trên các tạp chí: Văn, Bách Khoa, Thời Tập, Chính Văn, Tư Tưởng, Khởi Hành… Năm 20 tuổi, anh đã trình làng Tinh Sương (Thi Ca - 1972), tập thơ đầu tay; tiếp đó là các tập Đại Mộng (Nhị Khê - 1973), Trường ca Quảy Đá Qua Đồng (Tập san Thi Ca - 1975)…
Võ Chân Cửu (hàng đứng, bìa phải) và anh em văn nghệ tại Quy Nhơn năm 1973. Ảnh: Tư liệu gia đình
Trước năm 1975, thơ Võ Chân Cửu được đánh giá khá cao, nổi tiếng trên thi đàn cùng với các bạn thơ: Vũ Hữu Định, Nguyễn Lương Vỵ, Nguyễn Tất Nhiên, Hoàng Ngọc Tuấn, Nguyễn Bắc Sơn… Một số nhà phê bình văn học từng nhận xét: Trường thơ loạn của Bình Định để lại dấu ấn độc đáo trong nền thi ca đất Việt, với những tên tuổi: Chế Lan Viên, Hàn Mặc Tử, Yến Lan… Và Võ Chân Cửu là người đã tiếp nối được nguồn mạch của trường thơ từ các thi nhân tiền bối, với những câu thơ đầy ám ảnh: “Ngã ba ngã bảy xe đi khuất/Cơ khí xen cùng nhịp gió mưa/Tiếng ma thiên cổ vong u uất/Vắng lặng buồn xo suốt bốn mùa” (Sài Gòn); Và: “Sớm về phía mây tụ/ Chiều đến nơi mây tan/ Phải nơi này chốn cũ/ Trên mặt đất còn hoang/ Trời rộng đau gió hú/ Ôi hư không tràn lan”. (Vén mây); Hay: “Bỗng nhiên lạnh cả hồn tôi/Khi trông thấy dáng núi ngồi co ro/Mười năm làng cũ không về/Ðăm đăm mây trắng lê thê mái đầu” (Ðăm đăm mây trắng)…
Làng cũ mà Võ Chân Cửu nói ở trên chính là thôn Tân Thanh, xã Cát Hải, nơi chôn nhau, cắt rốn của nhà thơ. Vùng đất này xuất hiện khá nhiều trong thơ Võ Chân Cửu, với những địa danh: Chợ Cách Thử, hòn Đá Tượng, mả ông Năm… Hãy xem bức tranh quê qua ký ức của Võ Chân Cửu: “Cố hương đèo nối ba truông/Đồn ma họp chợ bán buôn rộn ràng/Xưa theo chân mẹ về làng/Chỉ nghe gió thổi cát vàng mênh mông/Bây giờ xanh ngắt hư không/Trưa nằm nhắc chuyện viễn vông nhớ nhà/Làng xưa vắng bóng người qua/Nổi trôi phố chợ lòng ta ngậm ngùi.” (Phố chợ).
Và, đặc sắc nhất là bài Quê nhà,với những câu thơ đầy ám ảnh: “Ta thấy từ vạn cổ/Ta đi từ bến mê/Mang một linh hồn nhỏ/Vô minh đưa lối về/Trăng sao giăng mờ tỏ/Trên mặt đất u sầu/Nhà ai còn bỏ ngỏ/Tiếng buồn bay đêm thâu… Vầng trăng soi hư không/Chốn nào ta trở lại/Bước chân ngoài mênh mông/Nghe thấy đời xa mãi/ Mây bay từ thiên cổ/Cùng nhau trời đất tan/Ta một linh hồn nhỏ/Vơ vẩn miền Đại Hoang”…
Sau ngày đất nước thống nhất (1975), Võ Chân Cửu cộng tác viết cho một số tờ báo với bút danh Hưng Văn. Khoảng đầu thập niên 90 của thế kỷ trước, Võ Chân Cửu thôi làm báo chuyển lên định cư tại TX Bảo Lộc, tỉnh Lâm Đồng. Tại đây, Võ Chân Cửu tập trung thời gian cho sáng tác, viết văn và nghiên cứu. Theo đó, từ năm 1990 đến 2015, Võ Chân Cửu đã lần lượt cho xuất bản các tập sách: Ngã tư vắng trăng (Nhà xuất bản Trẻ -1990), Ngọn Gió (Nhà xuất bản Văn học - 2011), 22 Tản Mạn, Theo Dấu Nhà Thơ , Vén Mây (Nhà xuất bản Hội Nhà văn liên kết với Công ty Sách Phương Nam xuất bản, phát hành vào các năm 2013, 2015, 2017)…
Khoảng 3 năm trở lại đây, nhà thơ Võ Chân Cửu lâm trọng bệnh. Và sau một thời gian chống chọi với bệnh tật anh đã qua đời ngày 23.12.2020, hưởng thọ 69 tuổi. Khi nhận tin báo, tôi chợt nhớ đến câu thơ trong bài Tiếng hát của Võ Chân Cửu: “Tiếng ai hát dưới trời thiên cổ/Không có trăm năm, chẳng một ngày/ Đằng đẵng nghìn năm, buồn cổ độ/ Ta về, nước lạnh bóng trời mây/Ai đi, khói cũng chìm trong mộ/Tiếng hát nhân gian rụng những ngày”…Xin vĩnh biệt nhà thơ Võ Chân Cửu - người con của miền Đất Võ - Trời Văn.
VIẾT HIỀN