SÁCH NGHỆ SĨ, NGHỆ NHÂN BÌNH ÐỊNH (2011 - 2020):

Giữ dấu thời gian

Ghi nhận những cống hiến của các nghệ sĩ, nghệ nhân Bình Ðịnh, nhất là các nghệ sĩ, nghệ nhân hoạt động trong vòng 10 năm trở lại đây (2011 - 2020), Hội VHNT Bình Ðịnh đã thực hiện tập sách Nghệ sĩ, Nghệ nhân Bình Ðịnh (2011 - 2020).

Nghệ nhân Minh Đức (ở giữa) biểu diễn trong Lễ đón bằng UNESCO công nhận nghệ thuật bài chòi Trung bộ Việt Nam là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Từ trước đến nay, sách viết về các nghệ sĩ, nghệ nhân Bình Định khá ít, chỉ mới có một số ấn bản do ngành văn hóa Bình Định xuất bản như: Đoàn Tuồng Liên khu V - Nhà hát Tuồng Đào Tấn - 60 năm xây dựng, kế thừa và phát triển (1952 - 2012); 50 năm (1952 - 2002) xây dựng và phát triển Đoàn Tuồng Liên khu V - Nhà hát Tuồng Đào Tấn; 40 năm Đoàn Ca kịch bài chòi Bình Định... hoặc cuốn Nhớ về các thầy tuồng Bình Định (Nhà hát Tuồng Đào Tấn, 2014), cùng các tập hồi ký của các nghệ sĩ: Võ Sỹ Thừa, Nguyễn Nho Túy, Ngô Thị Liễu, Nguyễn Kiểm, Mịch Quang... Tuy nhiên, những ấn bản trên chỉ ưu tiên giới thiệu chân dung các nghệ sĩ Hát bội Bình Định giai đoạn 1930 - 2000 hoặc sơ lược quá trình hoạt động sáng tạo của các nghệ sĩ chứ chưa thể hiện một cách đầy đủ chân dung và quá trình hoạt động nghệ thuật của từng nghệ sĩ, nghệ nhân đương đại.

Lần này, sách được thực hiện với mong muốn góp cái nhìn tổng thể về đội ngũ nghệ sĩ, nghệ nhân Bình Định; tập hợp và hệ thống một cách đầy đủ các gương mặt nghệ sĩ, nghệ nhân tiêu biểu của Bình Định hoạt động trên lĩnh vực biểu diễn và truyền nghề. Ông Mai Thìn, Phó Chủ tịch Hội VHNT tỉnh, Trưởng Ban biên soạn sách, cho biết: “Nhân vật trong sách là những nghệ sĩ, nghệ nhân sống và làm việc tại Bình Định, giai đoạn 2011 - 2020, hoạt động ở các lĩnh vực: Biểu diễn, diễn xướng dân gian, võ cổ truyền và truyền nghề truyền thống...; có uy tín và phải có tối thiểu một trong các thành tích: Được Nhà nước phong tặng danh hiệu NSND, NSƯT; Nghệ nhân Nhân dân (NNND), Nghệ nhân Ưu tú. Đối với nghệ sĩ múa phải là hội viên Hội nghệ sĩ múa Việt Nam tại Bình Định, từng đạt giải thưởng của Hội Nghệ sĩ múa Việt Nam, Bộ VH-TT&DL, Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam trao tặng và đặc biệt có nhiều đóng góp lớn cho tỉnh nhà”.

Theo tiêu chí đó, sách tập hợp 54 chân dung nghệ sĩ, nghệ nhân. Trong đó, có nhiều nghệ sĩ quen thuộc như các NSND: Hòa Bình, Đình Bôi, Nguyễn Hợi, Hoài Huệ, Minh Ngọc, Phương Thảo, Lệ Thu… Hay các nghệ nhân như NNND Lê Thị Đào, Minh Đức, Lê Chí Thành, Đinh Chương… Các cá nhân đều đang gìn giữ góp phần trong công cuộc bảo lưu, bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống của Bình Định nói riêng và cả nước nói chung.

NNƯT, nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Yang Danh (bìa phải), một nhân vật trong tập sách Nghệ sĩ, Nghệ nhân Bình Định.

Bên cạnh đó, những lão võ sư tên tuổi, đã góp công sức không nhỏ trong việc gìn giữ và bồi đắp nên danh xưng “đất Võ” như đại võ sư quốc tế Phi Long, đại võ sư Hồ Sừng, Lê Xuân Cảnh được trân trọng đưa vào trang sách. Cuốn sách còn nhắc nhớ đến những thầy tuồng mẫu mực một thời như NSND Phạm Chương, Võ Sỹ Thừa, Trương Thị Minh Đức, Đinh Quả; NSƯT Dương Long Căn, Văn Bá Anh, Lưu Hạnh, Hoàng Chinh, Tư Cá… Dù họ đã mất nhưng những giai thoại, niềm yêu mến của người mộ tuồng dành cho họ vẫn còn vẹn nguyên.

Ngoài ra sách đề cập đến chân dung hai nghệ sĩ là những biên đạo múa gạo cội của Bình Định: Thu Hương và Hoàng Việt. Họ là những người có nhiều đóng góp trong các hoạt động văn hóa nghệ thuật cho tỉnh Bình Định. Cá nhân Hoàng Việt là một nghệ nhân đa tài, anh thông thạo hát bội, bài chòi và đang góp sức gìn giữ những giá trị văn hóa dân gian của Bình Định tại nhiều Hội đánh bài chòi dân gian.

Theo Ban biên soạn, tập sách đã hoàn thành các khâu nội dung, và dự kiến sẽ cho ra mắt bạn đọc trong những ngày đầu năm mới 2021.

NGÔ PHONG