Hướng đến mục tiêu giảm nghèo bền vững:
Cần tạo động lực cho người dân vươn lên thoát nghèo
Một lần nữa, câu chuyện về chiếc “cần câu” và “con cá” lại được đặt ra qua đợt giám sát việc thực hiện chính sách giảm nghèo của Đoàn đại biểu Quốc hội (ĐBQH) tỉnh tại một số địa phương trong tỉnh vừa qua. Tuy nhiên, yêu cầu từ thực tế cuộc sống là cần một chiếc “cần câu” đạt chất lượng để giảm nghèo bền vững.
Kết quả thống kê cho thấy, năm 2005, tỉ lệ hộ nghèo toàn tỉnh là 18,75%, đến năm 2012 con số này còn 11,7%.
Hỗ trợ vốn vay kịp thời
Gia đình chị Nguyễn Thị Lan (KV 2, phường Bùi Thị Xuân, TP Quy Nhơn) có 5 nhân khẩu, chị Lan vốn bị bệnh tim, còn chồng chị bị bệnh sỏi thận, gia cảnh rất khó khăn. May thay, gia đình chị được giải quyết cho vay 30 triệu đồng để phát triển sản xuất. Có vốn, chị đầu tư nuôi bò. Đến nay, tuy cuộc sống còn khó khăn nhưng việc được hỗ trợ vốn để phát triển chăn nuôi làm chị Lan lạc quan hơn về cuộc sống phía trước. Chị chia sẻ: “Được chính quyền quan tâm, gia đình tôi sẽ cố gắng chăn nuôi tốt để thoát nghèo”.
Cùng một lúc lo cho hai con học đại học, nên gánh nặng kinh tế đè nặng trên vai vợ chồng ông Đinh Văn Dốp (thị trấn An Lão, huyện An Lão), bởi gia đình chỉ đi rẫy, làm rừng. Tuy nhiên, nhờ được vay vốn hỗ trợ sinh viên, hai con của ông đã có thể thực hiện ước mơ con chữ của mình. Hiện kinh tế gia đình ông Dốp cũng ổn định hơn khi hai con đã tốt nghiệp ra trường và có việc làm.
“Địa phương cần có sự điều hành linh hoạt, sáng tạo, tạo động lực cho người dân vươn lên thoát nghèo bền vững”
Bà Nguyễn Thanh Thụy, Phó trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh
Tại TP Quy Nhơn, để thực hiện chương trình giảm nghèo hiệu quả, Ban Chỉ đạo giảm nghèo thành phố đã tăng cường công tác tuyên truyền các chính sách hỗ trợ hộ nghèo, trong đó tập trung huy động các nguồn vốn ưu đãi để giúp người nghèo vay đầu tư phát triển sản xuất, tăng thu nhập, cải thiện đời sống. Bên cạnh đó, các hội, đoàn thể cũng phát động nhiều phong trào giúp nhau làm kinh tế, xóa đói giảm nghèo như cho thành lập các tổ vay vốn tiết kiệm (hội phụ nữ), tập huấn kỹ thuật cây trồng, vật nuôi, xây dựng mô hình VAC, kinh tế trang trại (hội nông dân), thành lập Quỹ tình đồng đội và Quỹ xóa nhà tạm giúp hội viên nghèo (hội CCB)...
Việc thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp đã góp phần đưa công tác giảm nghèo trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2005 - 2012 đạt kết quả: gần 60.250 hộ thoát nghèo, gần 129.500 hộ cải thiện đời sống, 80.380 hộ chuyển biến nhận thức và cách thức làm ăn. Chương trình cũng đã tạo điều kiện cho hơn 40.000 lượt hộ vay vốn cho con em học ở các trường đại học, cao đẳng và dạy nghề; giúp cho gần 10.000 lượt hộ gia đình tại các vùng khó khăn vay vốn phát triển sản xuất, kinh doanh.
Điều chỉnh chính sách cho phù hợp thực tế
Qua giám sát việc thực hiện chính sách giảm nghèo giai đoạn 2005 -2012 tại một số địa phương trong tỉnh mới đây, Đoàn ĐBQH tỉnh và các địa phương cũng tự nhận thấy, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác giảm nghèo vẫn chưa bền vững như mong đợi. Tỉ lệ tái nghèo ở một số địa phương vẫn là những con số đáng quan tâm. Như tại huyện Vân Canh, năm 2006, trong số 3.200 hộ nghèo của huyện (chiếm 55,25%), đã có 643 hộ thoát nghèo nhưng lại có trên 300 hộ tái nghèo. Năm 2012, tuy tỉ lệ hộ nghèo giảm còn 45,39% nhưng số hộ thoát nghèo vẫn tương đương năm 2006, còn số tái nghèo là 280 hộ.
Nguyên nhân của việc giảm nghèo chưa bền vững được xác định là do việc chỉ đạo thực hiện công tác giảm nghèo của các cấp, các ngành chưa chặt chẽ, thiếu tính đồng bộ; tổ chức bộ máy và năng lực đội ngũ làm công tác xóa đói giảm nghèo chưa tương xứng với yêu cầu nhiệm vụ. Mặt khác, nguồn lực huy động từ cộng đồng chưa đảm bảo yêu cầu cho công tác này, công tác đào tạo nghề cũng chưa thực sự gắn với nhu cầu của người dân, một số chính sách cho vay vốn không còn phù hợp với tình hình thực tế. Ông Nguyễn Văn Linh, Trưởng Phòng NN-PTNT huyện An Lão, cho rằng: “Nên xem xét lại mức hỗ trợ vay giải quyết việc làm 20 triệu đồng/việc là chưa phù hợp, bởi thực tế hiện nay việc triển khai một dự án sản xuất gặp nhiều khó khăn hơn và chi phí cũng tăng hơn. Do đó mức vay cần tăng lên 50 triệu đồng cho hợp lý”. Một lý do khác nữa là bản thân các hộ nghèo vẫn còn tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước.
Để công tác giảm nghèo thời gian tới đạt kết quả tốt hơn, một số thành viên đoàn giám sát cho rằng, cần phải nghiên cứu, xem xét lại phương thức xác định hộ nghèo, đánh giá, phân loại tình trạng nghèo, đánh giá lại kết quả thực hiện một số chính sách cho người nghèo cũng như điều chỉnh một số chính sách cho phù hợp với tình hình thực tế.
Bà Nguyễn Thanh Thụy, Phó trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh, Trưởng đoàn giám sát, cho rằng: “Địa phương cần có sự điều hành linh hoạt, sáng tạo, tạo động lực cho người dân vươn lên thoát nghèo bền vững. Bên cạnh đó, cần xác định nguyên nhân gây nghèo để tạo điều kiện giúp hộ nghèo vươn lên, có như thế chính sách giảm nghèo mới mang tính bền vững. Ngoài ra, cần tiếp tục tạo điều kiện và cơ hội thuận lợi hơn để người nghèo dễ dàng tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản như y tế, giáo dục, chính sách hỗ trợ về đất ở, nhà ở và nước sinh hoạt; mở rộng các cơ sở bảo trợ xã hội nhằm thực hiện tốt chính sách an sinh xã hội”.
KIỀU ANH